Kirish olimpiya oʻyinlarining vujudga kelishi Olimpiya o'yinlarida qanday musobaqalar o'tkaziladi xulosa foydalanilgan adabiyotlar

MUNDARIJA

KIRISH

Olimpiya oʻyinlari

Olimpiya oʻyinlarining vujudga kelishi

Olimpiya o'yinlarida qanday musobaqalar o'tkaziladi

XULOSA

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

Afinada 1896 yili o‘tkazilgan birinchi zamonaviy olimpiada o‘yinlarida birinchi o‘rinni egallagan atletlar lavr bargi va kumush medallar bilan taqdirlanganlar. Qizig‘i, ikkinchi o‘rin egalariga bronza medallari topshirilgan bo‘lib, uchinchi o‘rin sohiblariga hech qanday sovrin berilmagan.

Olimpiya oʻyinlari — har toʻrt yilda oʻtkaziluvchi zamonamizning eng yirik xalqaro majmuaviy sport bellashuvlari. Olimpiya oʻyinlari Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi vasiyligi ostida 4 yilda bir marotaba oʻtkaziladi. Olimpiya oʻyinlarining Yozgi va qishki oʻyinlari mavjud.

Olimpiada oʻyinlari - 1) Yunonistonda umumyunon bayrami va musobaqalari (2 gʻildirakli aravada tez yurish, beshkurash, mushtlashish musobaqalari, sanʼat konkursi). Miloddan avvalgi 776 yildan boshlab milodiy 394 yilgacha har 4 yilda Olimpiya shaxrida xudo Zevs sharafiga oʻtkazilgan. Ana shu 4 yillik davr Olimpiada deb atalgan. Oʻyinlar 5 kun davom etgan;

Yunonistonning Olimpiya oʻyinlarini eslatuvchi jahon sport musobaqalari. 1896-yil (Olimpiadaning 1-yili)dan boshlab oʻtkaziladi. Olimpiya oʻyinlarini oʻtkazish tartibi, qoidalari Olimpiya hartiyasida belgilab berilgan. Bu hartiyani zamonaviy olimpiya harakati asoschisi, fransiyalik jamoat arbobi Pyer de Kuberten (1863—1937) ishlab chiqqan. 1894 yil Parijda Xalqaro sport kongressi hartiyani tasdiqlagan (yangi tahriri 1999-yil qabul qilingan). Oʻyinlar Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi (XOQ) tomonidan tashkil qilinadi. Oʻyinlarda musobaqalar sportning faqat olimpiya turlari boʻyicha oʻtkaziladi. Olimpiya sport turi hartiyaga binoan aniqlanib, u eng keng tarqalgan (yozgi oʻyinlarning erkaklar uchun sport turi 4 qitʼaning kamida 75 davlatida va ayollar uchun esa, 3 qitʼaning kamida 40 davlatida tarqalgan) boʻlishi kerak. Dasturga yengil atletika, gimnastika, suzish, ogʻir atletika, kurash, boks, qilichbozlik, eshkak eshish, velosport, futbol, basketbol musobaqalari kiritilgan. 1968-yildan Olimpiya oʻyinlari tashkiliy qoʻmitasi XOQ tomonidan tasdiqlangan madaniy dastur tadbirlarini oʻtkazib keladi. Bu tadbirlar sanʼat vositasida olimpiadaning xalqlar oʻrtasida tinchlik va totuvlik ideallarini targʻib qilishga qaratilgandir. 1924-yildan Olimpiya oʻyinlarining qishki qismi mustaqil musobaqalar sifatida oʻtkaziladi (qarang Qishki olimpiada).

Shior

Olimpiada shiori "Tezroq, balandroq, kuchliroq" (lot. "Citius, altius, Sortius") 1920-yildan olimpiada emblemasiga kiradi.

Ramz

Olimpiya oʻyinlarining ramzi - besh qit'ani ifoda etuvchi beshta birikkan xalqadan iborat. 5 halqa — olimpiada harakatiga birlashgan 5 ta qitʼa ramzi. Yuqori qatordagi ranglar: havorang - Yevropa, qora - Afrika, qizil - Amerika, pastki qatorda: sariq - Osiyo, yashil - Avstraliya.

Bayroq

Olimpiada bayrogʻi — Olimpiada timsoli (5 halqa) tushirilgan oq mato barcha Olimpiya oʻyinlarida koʻtariladi. Olimpiya oʻyinlarining anʼanaviy atributa Olimpiada mashʼalasidir. U Alfey daryosi vodiysidagi Kronos togʻ yon bagʻrida quyosh nurlaridan yondirilib, oʻyinlarning tantanali ochilishiga estafeta bilan olib kelinadi va olimpiada stadionidagi maxsus mehrobda oʻyinlar yopilguncha (16 kun) yonib turadi.

Olimpiya oʻyinlarining vujudga kelishi

Tarixiy maʼlumotlarga koʻra, birinchi Olimpiya oʻyinlari eramizdan avvalgi 776-yilda oʻtkazilgan. Oʻyinlar antik olimpiya xudolariga bagʻishlangan boʻlib, oʻyin musobaqalari qadimgi Olimpiya maydonlarida oʻtkazilgan. Asrlar oʻtib eramizning 393-yili Olimpiya oʻyinlari imperator Feodosiya buyrugʻi bilan toʻxtatilgan. Antik Olimpiya oʻyinlari Pelopones gʻarbiy qismida joylashgan qadimgi Olimpiyada oʻtkazilib kelingan. Grek mifalogiyasiga koʻra, Olimpik oʻyinlar asosi Pelopsa orollarida vujudga kelgan. Qadimgi Olimpiya oʻzining goʻzal tabiati, maftunkorligi bilan, shuningdek, oʻzining muhtasham ibodatxonalari va sport maydonlari bilan ajralib turadi. Eramizdan avvalgi 10-asrlarda Olimpiyada madaniy marosimlarni hamda boshqa diniy va siyosiy tadbirlarni oʻtkazishga xizmat qilgan joy hisoblangan. Olimpiyaning markazi qismida hashamatli Zevsa, uning togʻrisida esa Geri ibodatxonasi qad koʻtargan. Olimpiya oʻyinlari Zevsga sigʻinish, diniy marosimlar bilan chambarchars bogʻliq edi. Soʻzsiz oʻyinlar yuqori saviyada oʻtkazilib, grek shaharlari oʻrtasida oʻzaro munosabatlarni yaxshilashga yoʻnaltirilgan edi. Qadimgi miflarda aytilishicha, Olimpiya oʻyinlarining tugʻilishi yarimxudo Gerakl nomi bilan bogʻliq.

12 asrdan buyon qadimgi Olimpiya oʻzining qadimiy oʻyinlar oʻtkaziladigan maydoni va otchoparlarida muxlislar qalbidan joy olgan chaqqon hamda baquvvat sportchilarni namoyon qildi. Sportchilarning nomlari ularning Olimpiya gʻalabalari tarix varoqlarida muxrladi. Qadimgi Olimpiada oʻyinlarida barcha ozod erkaklar — Gretsiyada yashovchilar qatnashish huquqiga ega boʻlgan. Megardan general Orsip, choʻpon Polimnist, Rodos orolidan qirol oilasi aʼzosi Diagor, Makedoniya qiroli Aleksandr I, faylasuf Demokrit — bularning barchasi qadimgi Olimpiya oʻyinlari ishtirokchilari boʻlishgan.

Birinchi o'yinlarning natijalari shunchalik tasirli va muvaffaqiyatli bo'lganki, Greciya hukumati ularni har doim o'z hududida o'tkazishni taklif qildi. Ammo XOQ mamuriyati joyni har 4 yilda bir marta o'zgartirishga qaror qildi.

Keyingi ikki to'rt yillik Olimpiya o'yinlari uchun juda qiyin bo'ldi, chunki ular Parijda (1900) va Sent-Luisda (1904) bo'lib o'tgan Butunjahon ko'rgazmalari bilan bir vaqtda o'tkazilgan.

Olimpiya harakati asta-sekin o'sib bordi va 1913 yilga kelib XOQ tomonidan tasdiqlangan o'z madhiyasi, gerbi va bayrog'iga ega bo'ldi. Olimpiya ramzi beshta – ko'k, sariq, qora, yashil va qizil rangdagi o'zaro birlashgan halqadir. Ular dunyoning besh qitasi sportchilari jam bo'lishini anglatadi. Milliy Olimpiya qo'mitalari har doim beshta halqadan foydalangan holda o'z emblemalarini yaratishgan. Olimpiya harakatining shiori: Tezroq, Balandroq, Kuchliroq – lotincha Citius, Altius, Fortius so'zlarining tarjimasi. Rasmiy bayroq 1914 yilda Parijda tasdiqlangan. Tashqi ko'rinishi oq mato bo'lib, uning o'rtasida beshta halqa bor.

Yana bir muhim ramz – bu Olimpiya mashalasi. U mezbon shaharda alanga va bahslar tugaguncha yonib turadi. 1928 yilda anana qayta tiklandi va u qadimgi Yunonistonda alanga oldirilgan. Olimpiya ramziga 1968 yilda Mexiko shahrida bo'lib o'tgan yozgi o'yinlarida paydo bo'lgan tumor ham kiritilgan. Olimpiya Xartiyasiga binoan tumor shaxs, ertak qahramoni yoki hayvon bo'lishi mumkin. Bu asosiy sport voqeasi mezbon mamlakatining milliy xususiyatlarini aks ettiradi. Vaqt o'tishi bilan, tumor o'yinlarni qo'shimcha moliyalashtirish manbai sifatida ishlatilishi mumkin bo'lgan savdo markasiga aylandi.

124 yillik tarixi davomida 31 ta yozgi Olimpiya o'yinlari o'tkazildi, 1916, 1940 va 1944 yillardagi urushlar tufayli uch marta o'yinlar bekor qilindi. Masalan, Tokio Olimpiadasi koronavirus pandemiyasi tufayli kechiktirilganidek, O'yinlar bir necha bor muddatini o'zgartirishga qaror qilingan. Olimpiya Nizomiga binoan, olimpiada hattoki o'tkazilmagan taqdirda ham o'z sonini oladi (masalan, VI – 1916-1919 yillarda, XII – 1940-1943 yillarda, XIII – 1944-1947 yillarda).

Birinchi qishki Olimpiya o'yinlari 1924 yilda tasdiqlangan va ular dastlab yozgisi bilan bir yilda o'tkazilgan. Biroq, 1994 yildan beri ularni o'tkazish yozgi o'yinlar vaqtiga nisbatan 2 yilga o'zgargan. SHuning uchun ular o'z raqamiga ega. Hammasi bo'lib 23 ta qishki Olimpiya o'yinlari bo'lib o'tdi. Ularning so'nggisi 2018 yilda Pxyonchxanda (Janubiy Koreya) o'tkazildi. Birinchi Qishki Olimpiya o'yinlari 1924 yilda SHamonida (Franciya) bo'lib o'tdi. Qishki Olimpiya o'yinlari ikki marta Norvegiya, SHveycariya va Avstriyada

tashkil etildi.

AQSH eng ko'p o'yin o'tkazgan mamlakat, undan keyin Franciyava Buyuk Britaniya. Osiyo mamlakatlari orasida Yaponiya uch marotaba o'yinlarni o'tkazgan peshqadam davlatdir: 1964 yilda XVIII yozgi Olimpiya o'yinlari, 1972 yilda IX qishki Olimpiya o'yinlari, 1998 yilda XVIII qishki Olimpiya o'yinlari.

Avstraliya (1956 va 2000 yillarda), SHveciya (1912 va 1956) va Kanada (1976 va 1988 yillarda) Olimpiya o'yinlarini ikki marta o'tkazishga musharraf bo'lishdi.

Gollandiya, Rossiya, Belgiya, Ispaniya, Meksika, Xitoy o'yinlarni bir martadan qabul qilgan. Masalan, XXII Olimpiya o'yinlari 1980 yilda SSSR, Yugoslaviya esa 1984 yilda XIV qishki olimpiya o'yinlarini o'tkazilgan.

Olimpiya o'yinlarida qanday musobaqalar o'tkaziladi. Olimpiya o'yinlariga sportning qaysi turlari kiradi? Suv sporti turlari

Yozgi tadbirlarning tiklanishi 1896 yilda sodir bo'lgan. Bu vaqt ichida ro'yxat gimnastika, jang san'atlari, suv sportlari, ot sporti, ko'pkurash, tennis, jamoaviy o'yinlar kabi olimpiya sport turlarining nomlarini kiritdi.

Umuman olganda, yozgi Olimpiya sportlari qatoriga 40 ga yaqin sport turlari kiritildi, ammo vaqt o'tishi bilan ularning 12 tasi farmon bilan chiqarib tashlandi, shuning uchun siz 28 raqamini aytishingiz mumkin - bu yozgi Olimpiya sport turlari ro'yxatiga hozirda kiritilgan.

Badminton

Bu, ehtimol uning vatanidan biri - Janubi-Sharqiy Osiyodir. Birinchi marta Yozgi Olimpiada o'yinlari badmintonni 1972 yil o'z ro'yxatiga kiritdi. Myunxenda namoyish namoyishlari bo'lib o'tdi. Rasmiy ravishda ushbu sport turi Barselonada 20 yildan so'ng Olimpiya o'yinlari dasturiga kirdi. 1996 yildan buyon 5 ta mukofot to'plami o'ynaldi: erkaklar va ayollar toifalarida, shuningdek aralash toifalarda individual va juftlik. Yakkaliklar - 36 ishtirokchi, juftliklar - 32 va aralash - 16. Dastlab 30 ochko (29:29) yoki 22 (20:20 hisobida) to'plagan g'olib bo'ladi. Hammasi bo'lib 3 ta o'yin bor, g'olib 2 ta g'alaba qozonishi kerak.