Кириш Моддий ресурслар ва улардан фойдаланиш аҳамияти, вазифалари ва манбалари

Режа:

1. 
   Кириш
   
2. 
   Моддий ресурслар ва улардан фойдаланиш аҳамияти, вазифалари ва манбалари.
   
3. 
   Моддий ресурслардан фойдаланиш кўрсаткичлари, уларнинг мазмуни ва ҳисоблаш усуллари.
   
4. 
   Материаллар қайтимининг омилли таҳлили.
   
5. 
   Материаллар сиғимининг омилли таҳлили.
   
6. 
   Моддий ресурслар ва улардан фойдаланиш самарадорлигининг ишлаб чиқариш ҳажмига таъсирининг таҳлили.
   
7. 
   Хулосалар
   
8. 
   Адабийотлар ро’йхати
   

1. Кириш
Моддий ресурслардан самарали фойдаланишни йулга ко’йишда иктисодий тахлилнинг ахамияти каттадир. Корхонада моддий ресурслардан кай даражада фойдаланилаетганлигини тахлил этиш натижасида ишлаб чикарилаётган махсулотларга сарфланаётган харажатларни тежаш максадида фойдаланилмай колган ички имкониятларни топиш мумкин. 
Моддий ресурслар билан таъминланганлик хамда улардан фойдаланиш тулиқлигини ва самарадолигини қуйидаги курсаткичлар ёрдамида аниклаш мумкин:
моддий ресурслар билан таъминланганликни: 

корхоналарни барча моддий ресурслар билан таъминланганлик даражаси. Шу жумладан асасий фондлар билан таъминланганлик ҳамда айланма фондлар ва маблағлар билан таъминланганлик даражаси ҳисобланади. Бу курсаткичларни моддий ресурсларни алоҳида алоҳида турлари буйича ҳам ҳисоблаш мумкин. Масалан станоклар билан, хом ашё билан, электр энергия билан, ёқилғи билан ва бошқа моддий ресурслар билан таъминланганлигини аниқлаш мумкин.

• 
  
  моддий ресурслардан фойдаланишнинг тулиқлилиги:корхонанинг ишлаб чиқариш уувватидан фойдаланиш даражаси исботлайди.
  
• 
  
  саноат корхоналарида меҳнатни моддий ресурслар билан таъминланганлик даражаси: уни жами моддий ресурслар уийматини корхонада мавжуд булган ишчи ва хизматчилар сонига таусимлаш натижасида аниқлаш мумкин. Бу курсаткични янада аниқлаштириш маусадида моддий ресурслар уийматини фауатгина ишчилар сонига таусимлаш натижасида ҳам аниқлаш мумкин. Уни алоҳида асосий фондлар билан ууролланганлик ҳамда айланма фондлар билан таъминганлик курсаткичлари буйича ҳам аниқлаш мумкин.
  
• 
  
  моддий ресурслардан фойдаланишни иутисодий самарадорлиги: корхоналардаги фондлар уайтими ҳамда фондлар сиёими исботлайди. Фондлар уайтимини аниқлаш учун корхонада йил давомида ишлаб чиуарилган ялпи маҳсулот ҳамда товар маҳсулоти уийматини асосий фондларнинг уртача йиллик уийматига таусимлаш лозим. Фондлар уайтимининг иутисодий мохияти булиб корхонанинг ҳар минг сумлик асосий фондларига туёри келадиган ялпи маҳсулот ёки товар маҳсулотини курсаткичи ҳисобланади.