Kirish mavuning dolzarbligi

Olma saqlash rejimi va sharoiti.

Olma navlari saralash sharoitida o‘ziga xos bo‘lib ko‘pincha olma uchun, balki alohida nav yoki urug‘lar uchun saqlash rejasi tavsiya etiladi. olma saqlashda 100S farqi bilan 00Sga yaxshi xarorat bo‘lishi mumkin. Ammo yetilmagan navlar uchun xaroratda saralanganida to‘liq pishmaydi. YA’ni yetilish faolligini saqlab qoladi, rangi. Ta’mi va xushbo‘yligi yaxshi bo‘lmaydi. Unada tashqari, ba’zi navlar mevalari 0 ⁰S da uzoq saqlanishi natijasida to‘liq yetilish xususiyatini yo‘qotadi, oqibatda po‘sti va etida qorayishi ko‘payadi.

Aksincha, “Baykal”, “Oq rozmaroin”, “Goldi Delimeyes” navlari esa ‐1,50S ortiqcha sovutishga chidaydi va asta‐sekin xarorati ko‘tarilish bilan iste’mol sifatlarini saqlanib qoladi. Olma mevalari ortiqcha sovuq xolatiga chidamli bo‘lib, bir maromda sovutishni ko‘taradi. Keskin sovutishda va yuqori xaroratida shkastlanish samarasi oshadi.
Yirik sovitgich omborlarda saqlash haroratini kerakli formada ushlab turish qiyin. Shu sababli ularda harorat 1 ⁰S ‐ 1,5 ⁰S pasayishi yextimoli yuzaga kelib, mevalar nobud bo‘lishi mumkin. Sovutgichlarda saqlanadigan mevalarni asta‐ sekin ilitish kerak.
Olma sqalashda havoning nisbiy namligi 90‐95foiz oralig‘ida ushlash tavsiya yetiladi. Past namlikda olma navlarining mevalari so‘liydi va burushib qoladi. Gaz muhitini tartibini boshqarish bilan saqlash muddatini uzaytirish, isrofgarchilikni oldini olish va mevalar sifatini yuqori darajada saqlashga
erishish mumkin. Bunda mevalardagi fiziologik buzulishlar va mevalarni turli
et qorayishlarning oldini olish mumkin. Har bir nav uchun mevalarning saqlanuvchanligini taminlovchi eng yaxshi gaz tartibi va xarakati bo‘ladi. Faqat ba’zi navlar СО2 yuqori darajasi chidamli bo‘ladi. Chidamli navlarga СО2 О2 konsitratsiyasini 5:3 nisbati tavsiya etiladi. “Oq rozmarin” kabi navlar bir necha foiz SO₂ konsitratsiyasiga ham chidaydi. Ular uchun oz konsitratsiyali kislorod va deyarli ko‘mir isli gaz bo‘lmagan muhit muqobil hisoblanadi.
Biokimyoviy jarayonlar xom va yaxshi yetilgan mevalarda bu xolat turlicha kechadi. Yetilgan mevalar saklanganida ularda kimmatli ta’m moddalar va oziq to‘planmaydi, aksincha mevalarda har bir qancha vaqtgacha bu moddalar to‘planadi, so‘ngra parchalanish boshlanadi.
Mevalar yetila borgani sari, ular miqdoridagi qandning miqdori ortib, kislota va oshlovchi moddalar kamayib boradi. Bundan, tashqari hushbo‘y moddalarni to‘planishi kuchayadi.
Qandlar mevalar tarkibidagi kraxmalning gidrolizlanishi, gelitsellyuloza va pektinlarning parchalanishi hisobiga ko‘payadi. Qand to‘plamining nisbati o‘zgarib boradi.
Hosil pishib o‘tib ketsa, ularni nafas olishi xisobiga kand mikdori kamayib ketadi saklash vaktida meva tarkibidagi kislotalar kandlarga nisbatan parchalanadi.
Buning natijasida qand va kislotalarning nisbati o‘zgaradi. Asrashning oxiriga borib mevalar ancha shirin, so‘ngra kislotalar yo‘qolishi hisobiga bemaza bo‘lib qoladi.
Saqlash davrida oshlovchi moddalar tezda kamayib ketadi. Haroratning ko‘tarilishi bilan oshlovchi moddalarni parchalanishi jadallashadi. Pektin moddalar meva pishgani sari to‘planaveradi va ular terishga yaroqli bo‘lib yotilganda yuqori darajaga yetadi. Bu modda mevalarni saqlash davomida to‘planib boradi. Hushbo‘y modda mevalarni saqlash vaqtida yo uchib ketadi, yoki fermentlar ta’sirida boshqa birikmalarga aylanadi. Hosil to‘liq pishgan vaqtida ularni juda kamayib ketishi aniqlangan.
Harorat past bo‘lganda mevalar xushbo‘yligi kamayadi, u oshib borgani bilan hushbo‘yligi ham ortadi. Ombordagi havoni kuchli xarakati natijasida hushbo‘yligi tezda yoqoladi. Hosil yetilish davrida ular po‘stidagi mum g‘ubor ko‘payadi. Pishib o‘tib ketganda u qalinlashadi. Bu vaqtda ushlab ko‘rilsa, yog‘liqqa o‘xshab tuyuladi.
Agar uning mum g‘ubori to‘kilib ketsa suvni tez bug‘latadi va so‘lib qoladi. Mevalarni saqlash vaqtida ular tarkibidagi azotli moddalar qand va kislotalarga
qarab o‘zgaradi. Mevalarni saqlashda haroratni yuqori bo‘lishi va havoni
aynishi, vitaminlarni ko‘p yuuzulishiga olib keladi.