Kirish “Ma’limki yosh avlod tarbiyasi hamma zamonlarda ham muhim va dolzarb ahamiyatga EGA bo’lib kelgan. Ammo biz yashayotgan XXI asrda bu masala haqiqatan ham hayot-mamot masalasiga aylanib bormoqda.” Sh. M. Mirziyoyev

2-ilova


Mavzu: Masalalar yechish.


Masala yechish jarayoni.
Masala yechish jarayonida “Sirli baho” usulidan foydalaniladi.
O’quvchilarga har bir masala sharti berilgach bitta hohlovchi o’quvchi doskada ishlashi taklif etiladi,qolgan o’quvchilar esa daftarlariga mustaqil ravishda ishlashlari so’raladi. O’zi mustaqil ishlolmagan o’quvchilarga esa doskada masala ishlagan o’quvchi tushuntirib berishi so’raladi.


1-masala. Radiusi 4 sm bo’lgan halqa induksiyasi 0,5 T bo’lgan bir jinsli magnit maydon induksiya chiziqlariga tik joylashtirilgan. Halqadan o’tayotgan magnit oqimi qanday?


Berilgan: Formulasi va yechilishi:
R=4 sm=0,04 m Magnit oqimining formulasi:
B=0,5 T Ф=B S cosα ( 1 ) =0 Bu yerda magnit maydon kuch chiziqlari kesib o’tayotgan sirt
topish kerak aylanadan iborat bo’lganligi uchun
Ф=? ( 2 )
bo’ladi. ( 2 ) ni ( 1 ) ga olib borib qo’yamiz. Natijada
cosα ( 3 )
hosil bo’ladi.
Oqimning birligini keltirib chiqaramiz:

Hisoblash:_Ф=_Javob:_Ф=62,8_mWb.__3-ilova'>Hisoblash:
Ф=
Javob: Ф=62,8 mWb.

3-ilova
Birinchi masalani tez va to’g’ri ishlagan o’quvchining daftariga “A” harfi qo’yiladi o’qituvchi tomonidan. So’ng ikkinchi masalaning sharti beriladi.
2- masala. Radiusi 10 sm bo’lgan tokli halqa induksiyasi 20 mT bo’lgan bir jinsli magnit maydonga joylashgan. Agar halqadan 2 A tok o’tayotgan bo’lsa, magnit maydon tomonidan unga qanday maksimal kuch momenti ta’sir qiladi?


Berilgan: Formula va yechilishi:
R=10 sm=0,1 m Magnit maydonga kiritilgan tokli konturga ta’sir qiluvchi
B=20 mTl=0,02 Tl kuchning momenti quyidagicha aniqlanadi:
I=2 A M=I . ( 1 )
Topish kerak: Tokli kontur halqadan iborat bo’lganligi uchun S=πR² ni
M=? hisobga olsak ( 1) formula quyidagi ko’rinishga keladi:
M=I ² .
Kuch momenti maksimal bo’lishi uchun α = bo’lishi kerak. sin .
Hisoblash:
²= ^-3
Javob: M=1,26 mN m.

I

4-ilova
kkinchi masalani tez va to’g’ri yechgan o’quvchining daftariga endi “ tutuq belgisi” qo’yiladi. So’ngra uchinchi masala sharti taqdim etiladi.


3-masala. Induksiyasi 0,2 Tl bo’lgan magnit maydonidagi elektronning aylanma orbita bo’ylab aylanish chastotasini aniqlang.