2. O’zbekiston soliq ma’muriyatchiligi amaliyotida xo’jalik subektlaridan soliq qarzini undirishga oid tadbirlar tahlili. Soliq tekshiruvi davlat soliq xizmati organlari tomonidan, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda esa, prokuratura organlari tomonidan amalga oshiriladigan soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlarining bajarilishini tekshirishdir. Soliq tekshiruvi soliq to‘lovchining moliya-xo‘jalik faoliyati tekshiruvi (taftishi) va qisqa muddatli tekshiruv shaklida amalga oshiriladi.Soliq to‘lovchining moliya-xo‘jalik faoliyati tekshiruvi (taftishi) soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishi ustidan nazoratni amalga oshirish maqsadida soliq to‘lovchining buxgalteriya, moliya, statistika, bank hujjatlari hamda boshqa hujjatlarini o‘rganish va taqqoslashdir. Qisqa muddatli tekshiruv soliq to‘lovchining moliya-xo‘jalik faoliyatini tekshirish bilan bog‘liq bo‘lmagan, uning ayrim operatsiyalarining soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga muvofiqligi tekshiruvidir. Soliq tekshiruvlari quyidagi turlarga bo‘linadi: tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini tekshirishlarni muvofiqlashtirish bo‘yicha vakolatli organ bilan kelishuvga ko‘ra o‘tkaziladigan tekshiruvlar; tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini tekshirishlarni muvofiqlashtirish bo‘yicha vakolatli organni xabardor qilish tartibida o‘tkaziladigan tekshiruvlar. Tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini tekshirishlarni muvofiqlashtirish bo‘yicha vakolatli organ bilan kelishuvga ko‘ra o‘tkaziladigan tekshiruvlar jumlasiga quyidagilar kiradi: soliq to‘lovchining moliya-xo‘jalik faoliyatini tekshirish (taftish); jismoniy va yuridik shaxslarning qonun hujjatlari buzilishi faktlari to‘g‘risidagi murojaatlari asosida o‘tkaziladigan tekshirish yoki tavakkalchilikni tahlil etish natijalarining yakunlari bo‘yicha davlat soliq xizmati organlari tashabbusiga ko‘ra tekshirish. Tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini tekshirishlarni muvofiqlashtirish bo‘yicha vakolatli organni xabardor qilish tartibida o‘tkaziladigan tekshiruvlar jumlasiga quyidagilar kiradi: yuridik shaxs tugatilishi munosabati bilan o‘tkaziladigan tekshirish hamda faoliyati tugatilayotganda yagona soliq to‘lovini to‘lovchi bo‘lgan yakka tartibdagi tadbirkorni tekshirish;
tegishli ruxsatnomalarsiz alkogol va tamaki mahsulotlarining ishlab chiqarilishi yoki realizatsiya qilinishini tekshirish;
qalbaki aksiz markali yoki aksiz markasi mavjud bo‘lmagan alkogol va tamaki mahsulotlari ishlab chiqarilishini yoki realizatsiya qilinishini tekshirish;
taqiqlangan tovarlar (xizmatlar) ishlab chiqarilishi va realizatsiya qilinishi faktlariga barham berish bo‘yicha tekshirish; o‘z faoliyatini rasman to‘xtatib turgan davr mobaynida yakka tartibdagi tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishni davom ettirayotgan jismoniy shaxsning faoliyatini tekshirish Notijorat tashkilotlarini, O‘zbekiston Respublikasida doimiy muassasa orqali faoliyatini amalga oshirayotgan O‘zbekiston Respublikasi norezidentlarini, shuningdek chet el yuridik shaxslarining vakolatxonalari hamda filiallarini ushbu modda ikkinchi qismining ikkinchi va uchinchi xatboshilarida ko‘rsatilgan tekshirishlar O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi tomonidan belgilangan tartibda amalga oshiriladi.