Kirish Konstruksion materiallar, turlari, tuzilishi. Engil konstruksion materiallar

Kobalt. Er po‘stlog‘ida 0,004 % ni tashkil yetadi.
Ishlatilishi. Kobalt qotishmalar ishlab chiqarishda keng ishlatiladi. Uning qotishmlari isiqlikka chidamli bo‘ladi. Undan magnitlar tayyorlanadi. Kesuvchi asboblar tayyorlanadi. Shisha sanoatida shishaga rang berishda ishlatiladi.
Nikel. Er po‘stlog‘ida 0,01% tashkil yetadi.
Ishlatilishi. Nikel qattiq metall bo‘lib, magnitga tortiladi. Korroziyaga chidamli. Atmosferaga, suvga, ishqor va kislotalarga chidamli. Bunga sabab u oksid qavati bilan qoplanadi. Nikel, temir, mis, rux kabi metallar bilan qotishma hosil qiladi. Uning qotishmalari issiqlikka chidamli, magnit xossasiga ega bo‘lib, undan reaktiv dvigatellari va trubinalari ishlab chiqariladi. Nixrom tarkibida 80% nikel, 20% xrom bo‘ladi. Metallarni nikellashda, katalizator sifatida, akkumulyatorlarda hamda kimyoviy idishlar tayyorlashda ishlatiladi.
Mis. Er qobig‘ida 0,01% bo‘ladi. Erkin holida va birikmalar holida uchraydi. Inson misdan juda qadimdan foydalanib keladi. Misrliklar eramizdan 4ming 5ming yil avval ham mis qazib oliib ishlatganlar, xatto ular misga qalay qo‘shib, bronza hosil qilganlar.
Ishlatilishi. Elektrotexnikada, qotishmalar tayyorlashda, mashinasozlikda, kimyo sanoatida, shisha sanoatida, qishloq xo‘jaligida, kosmonavtikada va boshqa sohalarda ishlatiladi. Mis bioelementlar qatoriga kiradi. Xujayra ichida u tezlatgich rolini o‘ynaydi. Mis kamaysa, insonda kamqonlik kasaligi boshlanadi. Undan lotun, bronza va boshqa qotishmalar ishlab chiqariladi. Latun 45% rux va 55% misdan iborat. Biroq, uning tarkibida oz miqdorda temir, alyumiiy, qalay, kremniy bo‘lishi mumkin.
Rux. Tabiatda ruxkarbonat, rux sulfid shaklida uchraydi va 0,01% ni tashkil yetadi.
Ishlatilishi. Uning ko‘p qismi temini va po‘latni qoplash uchun ishlatiladi. Bunday qoplpmplar havo va suvga chidamliydir. Uning ko‘p qismi galvanik elementlar tayyorlash uchun ishlatiladi. Undan turli xil buyumlar tayyorlanadi.