Kirish kirish…

O’quvchilarga matematik masalalarga ijodiy yondoshishni o’rgatish

• O’quvchilarga matematik masalalarga ijodiy yondoshishni o’rgatish
• O’quvchilarning matematik bilim salohiyatini oshirish uchun bir qator ko’nikmalarini shakllantirish, matematik tasavvurni shakllantirish va mustaqil fikrlashni o’stirish juda muhimdir. Bu sifatni bir-biridan ajratish juda mushkuldir. Fikrimcha o’quvchilarga avvalo to’g’ri talaffuzni, matematik nutqni o’rgatish, shakllantirish zarur. Chunku matematika masalalarini yechishda masalaning har bir so’ziga e’tibor berish kerak. Bu ayniqsa geometriya, steriometriya, ehtimollar nazariyasi va matemtik sttistika kabi fanning bir qator tarmoqlarida muhim ahamiyat kasb etadi. Shuning bilan erkin fikrlashni oshirish, nutqiy erkinlikni o’z fikrini mustaqil bayon eta olishiga zamin yarata bilish ham kerak. Bu orqali o’quvchi nafaqat atrofidagilari bilan fikr almashadi balki bu orqali o’z kamchiliklarini ham tushunadi, tahlil qiladi. Bu o’rinda ularning tasavvurlarini rivojlantirish ham juda muhim ahamiyat kasb etadi. Ularda tasavvurni shakllantirish uchun ko’rgazmali qurollardan foydalanish ancha yaxshi samara beradi. Tabiat fanlarida narsalarning aynan o’zini ko’rsatish mumkin bo’lsa, matematikada esa abstract xarakterga ega, bo’layotgan hodisaning o’zini aynan ko’rsata olish imkoni kam.
• Matematikada ko’rgazmalilik:
• a) Ko’rsatilayotgan ob’ektlar to’plamining elementlari sifatida qaraladi, ular ustidan ba’zi amallar bajarish mumkin. Masalan, o’qituvchi savatdagi olma, daraxtdagi qushlar haqida gapirganda, olmaning yoki qushlarning qandayligi haqida gapirmaydi, balki ularning soni va sonli munosabatini aniqlaydi.
• b) U yoki bu narsa haqida gap yuritganda, uning shaklini yoki narsaning miqdori sonli xarakterini tekshirish mumkin. Narsalarning sonli munosabatini o’z holicha va shakllarini ko’rishda ko’pincha hodisaning aynan o’zidan foydalanib bo’lmaydi.

O’quvchilarda mustaqil fikrlashni rivojlantirish va matematik nutqni

• O’quvchilarda mustaqil fikrlashni rivojlantirish va matematik nutqni
• shakllantirish
• Ma’lumki matematik nutq umumiy nutqning tarkibiy qismidir. Boshqa fanlar qatori matematik nutq ham bola nutqini rivojlantirib, uni so’z zaxirasini oshirib borishida ham muhim o’rin egallaydi. Shuning uchun ham matematika darslarida bola nutqini rivojlantirish haqida so’z yuritish o’rinlidir. Matematika darslarida mantiqiy fikrlashni o’stirishda matematik nutq muhim omil bo’lib xizmat qiladi. Chunki turmushda va hayotda bo’ladigan jarayonlarni matematik modelini tuzish uchun bu jarayon tilde aytib tasavvur qila olishi kerak. Shu bois matematika darslarida o’quvchilarni mantiqiy tasavvurini rivojlantirish usullarini o’rganiladi.
• Mantiqiy fikrlash bo’layotgan jarayonni o’quvchilar tomonidan tasavvur etib, so’ng uni til bilan bayon etishda bolada matematik nutq rivojlanib boradi. O’quvchilar tomonidan matematik formulalarni so’z bilan ifodali qilib aytishda ham nutq rivojlanadi.