Kirish. Izolyatsiyaning umumiy hossalari. Reja

Elektrotexnik materiallarining klassifikatsiyasi.

Elektrotexnik materiallar elektr oʻtkazuvchanlik qobiliyatlariga koʻra 3 guruxga boʻlinadi:

1. Metallar (oʻtkazgichlar). Toza metallar va ularning qotishmalari shu guruxga mansub:

δ=[105÷106]Om-1·sm-1

2. Yarim oʻtkazgichlar. Bu guruxda germaniy, kremniy, selen, tellur va boshqalar kiradi.

δ=[105÷10-10]Om-1·sm-1

 

3.Dielektriklar (izolyattsion materiallar). Plastmassalar, rezinalar, farfor (chinni), keramika, shisha, katronlar, qog’oz va boshqalar shular jumlasidandir.

δ=[10-10÷10-15]Om-1·sm-1

Bundan koʻrinadiki, dielektriklar izolyatsion xossalari boʻycha boshqa oʻtkazgichlar va yarim oʻtkazgichlar orasida mavqega ega ekanlar.

Elektrotexnik materiallarining oʻtkazgichlar, yarim oʻtkazgichlar va dielektriklarga boʻlinishi shartlidir.

Elektroizolyatsion materiallar 3 guruxga bulinadi:

• Gazsimon.
• Suyuqlik.
• Qattiq.

Bundan tashqari ular organik (katronlar, lok buyoklar, plastmassalar, rezinalar va boshqa) va anorganik (shisha, slyuda, keramika, sopollar) elektroizolyatsion materiallarga boʻlinadilar.

1.2. EIMni va texnologik qurilmalarni sinovdan oʻtkazish sohasidagi respublikamizdagi ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar natijalari, hududiy muammolar, fan texnika va texnologiya yutuqlari.

Sinov maqsadiga qarab kuzatuvlar doirasi, qoʻllaniladigan usullar va uskunalar turlicha boʻlishi mumkin. Xom ashyoni sinash ma’lum bir texnologik jarayon uchun foydalaniladigan xom ashyo va yarim tayyor mahsulotlardan foydalanish imkoniyatlarini yoki texnologik operatsiyalarga ba’zi oʻzgarishlar kiritishda foydalanish imkoniyatlarini aniqlashga qaratilgan. Koʻpincha bu sinovlar bilan, har bir navning tegishli yoʻnalishi va ishlatilishini oʻrnatish uchun, xom ashyo yoki yarim tayyor mahsulotlarning navini aniqlashadi

1.3. Sinovlarni oʻtkazish uchun kerak boʻlgan jihozlarni tanlash, yuqori kuchlanish oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok orqali izolyatsiya sinovlariga kerak boʻlgan apparatura. Himoya va nazorat oʻlchov jihozlari. Izolyatsiyani umumiy hossalarini aniqlash uchun asboblar va sxemalar.

 

Elektr uskunalarni sinovdan oʻtkazish amaldagi xavfsizlik texnikasi va yongin xavfsizligi qoidalariga amal qilgan holda bajariladi.

«Elektr uskunalarni sinash me’yorlari» qoidasi, hamda amaldagi raxbariy xujjatlarda elektr uskuna, jihoz, qurilmalarni sinovlarini quyidagi turlari boʻyicha oʻtkazilada.

 

- Texnik xolatini nazorati-elektr uskunalarni qiymat birliklarini qoida talablariga mosligini tekshirish;

- Texnik xolati buyicha ta’mirlash — xajmi va oʻtkazish vaqti elektr uskunani xolatini nazorat qilish natijalariga qarab qoidada davriyligi, bajariladigan ishlar xajmi belgilanadigan ta’mir;