Kirish Iqtisodiy-matematik modellashtirish makroiqtisodiyot fanining ilmiy-tadqiqot usuli sifatida

Xarrod modeli- Keynscha iqtisodiy nazariyadagi muvozanat shartini qondirish uchun milliy daromadning o'sishi kerak bo'lgan sur'atlarga e'tibor qaratiladigan iqtisodiy o'sishning matematik modeli.
R. Xarrod modeli makroiqtisodiy muvozanatning Keynscha shartiga asoslanadi. U ikkita formuladan foydalanadi - statik muvozanat sharti va dinamik muvozanat sharti.

 ,

 
t – vaqt davri indeksi


Bu modelda davrda milliy daromadning ortishi t- bu kafolatlangan o'sish sur'ati . Bu haqiqiy jamg'armalar va kutilayotgan investitsiyalar o'rtasidagi dinamik muvozanatni ta'minlaydi. Bunga avtomatik ravishda erishilmaydi, shuning uchun bunday dinamik muvozanatga erishish uchun iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish zarur.
Ushbu modellar asosan nazariy va mavhum tabiatga ega, ya'ni. ishlab chiqarish jarayonining eng umumiy bog'liqliklarini aks ettiradi: jamg'arish, iste'mol va kapitalning doimiy organik tarkibi bilan ijtimoiy mahsulot (milliy daromad) o'sish sur'ati o'rtasidagi.

Neoklassik yo'nalish bozor tizimini o'z-o'zini tartibga solish g'oyasiga va ishlab chiqarish omillaridan eng samarali foydalanishda ifodalangan uning optimalligiga asoslanadi. Neoklassik o'sish modellari Kobb-Duglas ishlab chiqarish funktsiyasiga asoslanadi. Yuqorida ta'kidlanganidek, ular iqtisodiy o'sish omillari qatoriga ilmiy-texnikaviy taraqqiyotni ham kiritadi. Shu munosabat bilan ishlab chiqarish funktsiyasi ekzogen va endogen NTP omili bilan ajralib turadi.
Birinchi holda, o'shandan beri STP o'z vaqtida sodir bo'ladi, vaqt omili STP tezligini hisobga olgan holda Cobb-Duglas ishlab chiqarish funktsiyasiga kiritiladi ( J. Tinbergenning funksiyasi, 1942):

 r- ilmiy-texnikaviy taraqqiyotning o'sish sur'ati; t- vaqt.

"Endogen STP" mehnat va kapital o'rtasidagi nisbatning o'zgarishida namoyon bo'ladi. Ushbu ishlab chiqarish omillari bir-birini almashtiradi deb taxmin qilinadi, bu esa ushbu omillarni almashtirishning egiluvchanligini hisoblash zaruriyatiga olib keladi. U mehnat xarajatlari 1% ga o'zgarganda kapital xarajatlarning foiz o'zgarishini ko'rsatadi.
Solou modeli (1957) - texnologik taraqqiyot darajasiga qarab iqtisodiy o'sish modeli. Ushbu model ishlab chiqarish funktsiyasidan foydalanadi, unda ishlab chiqarish kapital va mehnat funktsiyasidir. Mehnat kapitalni almashtirishi mumkin, ammo bu omillar to'liq o'zgarmasdir.