Kirish Iqtisodiy-matematik modellashtirish makroiqtisodiyot fanining ilmiy-tadqiqot usuli sifatida

Kirish
1. Iqtisodiy-matematik modellashtirish makroiqtisodiyot fanining ilmiy-tadqiqot usuli sifatida
2. Makroiqtisodiy modellarning ekzogen va endogen o’zgaruvchilari, zahira va oqimlar tushunchasi
3. Klassik va Keynscha iqtisodiy o’sish modellarining qiyosiy tahlili
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

Kirish

Bozor iqtisodiyoti, ayniqsa, vaqtinchalik yuzaga keladigan
moliyaviy-iqtisodiy inqiroz sharoitida iqtisodiy jarayonlarni tahlil qilish, bashoratlash va boshqarish bo'yicha qarorlar qabul qilishda hamda ularni amaliyotga joriy etishda iqtisodiy-matematik modellardan foydalanish muhim o'rin tutadi. Jumladan, ko'p tarmoqli ishlab chiqarish jarayonlarida tarmoqlararo munosabatlarni modellarini qo'llash, tarmoqlar orasidagi iqtisodiy aloqalarni samaradorligini aniqlash imkonini beradi. Raqobatbardosh bozor sharoitida iste'molchilarning o'z daromad va jamg'armalariga qarab iste'mol uchun tayyor mahsulot yoki ishlab chiqarish uchun xomashyo mahsulotlarini tanlash holati yuzaga keladi. Bunday sharoitda iste'mol tanlovi modellaridan foydalanish tanlovni samarali o'tkazish masalalarini yechishda yordam bersa, iqtisodiy ko'rsatkichga ta'sir etuvchi omillardan birining o'zgarishi natijasida uning o'zgarish darajasini aniqlashda elastiklik nazariyasini qo'llash, talab va taklif tamoyiliga asoslangan holda tovar va mahsulotlarning narxi o'zgarganda iste'molchilarning ularga bo'lgan munosabatini aniqlash imkoniyatini beradi.
Ishlab chiqarish jarayonlarini mikro va makro darajada tahlil etish va uni boshqarishda ishlab chiqarish modellarini qo'llash yordamida moddiy ishlab chiqarish qonuniyatlari, taqsimoti va iste'molni o'rganish hamda iqtisodiyotda optimallashtirish masalalari yechiladi. Iqtisodiyotda yuzaga keladigan o'zgarishlarni miqdor va sifat jihatidan tahlil qilish esa dinamik modellarga asoslanib amalga oshiriladi.
Barcha iqtisodiy tadqiqotlar iqtisodiy o'zgaruvchilar orasidagi o'zaro bog'lanishlarni o'rganish natijasida amalga oshiriladi. O'zaro bog'lanishlarni tasavvur va tahlil qilish asosini esa iqtisodiy-statistik usullar va ekonometrik modellar tashkil etadi.
Iqtisodiy matematik modellarni qo'llab iqtisodiy jarayonlarni bashoratlash va rejalashtirish ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil etishni optimal usullarini tanlash, ishlab chiqarishda ichki va tashqi resurslardan samarali foydalanish, iqtisodiy jarayonlarni kelgusidagi yo'nalishini aniqlash masalalarini hal etishda ilmiy asoslangan yechimlarni topish imkoniyatini yaratib beradi. Shu sababli iqtisodiy yo'nalishdagi oliy ta'lim muassasalari talabalariga iqtisodiyotda modellashtirish masalalari bo'yicha bilimlarni berish va ularda amaliy ko'nikmalar hosil qilish ta'lim sohasidagi dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
Iqtisodiy matematik modellarni tuzish yo'llari talabalarning iqtisodiyot nazariyasi, oliy matematika va informatika fanlaridan olgan bilimlariga asoslanib, matritsalar algebrasi, differensial hisobi, ehtimollar nazariyasi, matematik programmalashtirish, statistika usullaridan foydalangan holda yoritib berilgan.