Kirish I nazariy qism

Nazariy qism.

1. 
   Dasturlash haqida umumiy tushunchalar.
   

Dastur tuzish ijodiy ish hisoblanadi, chunki hatto aniq ifodalangan maqsadga yetish uchun usullarni izlash ham umumiy holda yangi bilim va ko’nikmalarni ishlab chiqish va qo’llashni talab qiladi. Ba’zi xususiy hollarda sistemaliroq va formalroq programmalash protseduralarini topish mumkin. Agar programmalash uchun qo’yilgan masala algoritm ko’rinishida tasvirlangan bo’lsa, u holda programmalash algoritmning yozilish tilidan bajaruvchi tomonidan tushunarli bo’lgan tilga ko’chirishdan iborat bo’ladi. Ba’zi bir matematik modellarda o’tkazish masalasi tugal yechiladi. Algoritmlarning yozuvlarini o’tkazuvchi sistematik protseduralarni izlash yoki dasturni masalaning shartlaridan va qo’shimcha ma’lumotlar asosida yaratish sintez dasturi va uning dasturni translyatsiya qilish xususiy holining mavzusi (predmeti) hisoblanadi.
Dasturlash metodikasi dasturning zarur spetsifikatsiyalari usullariga asosiy e’tiborni qaratadi, chunonchi spetsifikatsiyaga joylashtirilgan ma’lumotlardan unumli foydalanish dasturning ishonchliligini oshiradi. Dasturning to’g’riligini tekshirishni osonlashtiruvchi uning strukturasini yaratish dasturlashning asosiy aspekti hisoblanadi.
Dastur parametrlari asosida dasturning asosiy hisoblash ishlarining usullari tayyor formulalar asosida hisoblashlardan iborat bo’ladi. U kattalik berilgan sonlar ustida biror-bir amallarni bajaruvchi formula yordamida tasvirlangan bo’lsin. Amallar quyidagilardan biri bo’lishi mumkin:
Arifmetik amallar (qo’shish, ayirish, ko’paytirish, bo’lish, butun bo’lish, qoldiqni hisoblash);
Matematik funktsiyalar (ildiz topish, natural logarifm, trigonometrik funksiyalar, ko’rsatgichli funksiyalar va boshqalar).
Masalan, quyidagi funksiyaning
y = e^x - (√x + 4) * (Sin(x) + Cos(x-1))
x ning berilgan ba’zi qiymatlaridagi qiymatlar jadvali hisoblansin.
Hisoblashni boshlashdan oldin bajariladigan amallarning ketma-ketligini aniqlab olish kerak bo’ladi. Bu funksiya uchun bunday ketma-ketlik quyidagicha bo’ladi:
√x ning qiymatini hisoblaymiz.
Olingan natijaga 4 ni qo’shamiz va yig’indini R1 yacheykaga yozib qo’yamiz.