Kirish i-bob. Matematika fanlarini o’qitishda zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanish metodikasi



Download 0,73 Mb.
bet7/15
Sana31.05.2022
Hajmi0,73 Mb.
#623844
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   15
Bog'liq
Kirish i-bob. Matematika fanlarini o’qitishda zamonaviy axborot

2-misol. Ushbu



ifodadan butun qism ajratamiz. Buning uchun suratdagi ko’phadni maxrajdagi ko’phadga bo’lish lozim. Bo’lishni “burchakli bo’lish” usulida bajaramiz:

3x4-10ax3+22a2x2-24a3x+10a4

x2-2ax+3a2

3x4-6ax3+9a2x2

3x2-4ax+5a2

-4ax3+13a2x2-24a3x




-4ax3+8a2x2-12a3x




5a2x2-12a3x+10a4




5a2x2-10a3x+15a4




-2a3x-5a4










Demak,


Aytaylik, φ(x)=b0+b1x+b2x2+…+bnxn ko`phad berilgan bo`lsin . Darajasi n ga teng va bosh koeffisenti b n 0 bo`lgan har qanday φ(x) ko`phadning bosh koeffisentini doimo 1 ga keltirib olish mumkin . Buning uchun ko`phadni qarash kifoya . g(x) ko`phadddan boshqa bosh koeffisenti ixtiyoriy bo`lgan m≥n darajali f(x)=α0+ α1x+ α2x2+ …+ αmxm ko`phad berilgan bo`lsin .


Agar f(x) ko`phad n- darajali ko`phad bo`lsa u deg f(x) =n kabi yoziladi.
Teorema. Har qanday f(x) va g(x) 0 ko`phadlar uchun shunday yagona h(x) va r(x) ko`phadlar mavjudki , ular uchun deg r(x) < degg(x) va deg h(x)f(x)=g(x) h(x)+ r(x) (2.2)
Isboti Agar f(x) ko`phaddan a mxm-ng(x) ko`phaddi ayirsak , f(x)- a mxm-ng(x) = r1(x) ko`phadda a mxm had bo`lmaydi . Bu yerda quyidagi ikki hol bo`lishi mumkin :
a) r1(x) x ning darajasi g(x) ning darajasidan kichik ;
b) r1(x) ning rarajasi g(x) darajasidan katta yoki unga teng .
Agar a) hol yuz bersa , h(x) =a mxm-n ; r(x)= r1(x) bo`lib , teorema isbotlangan bo`ladi . Biz b) hol ustida to`xtalib o`tamiz . faraz qilaylik , dar r1(x) ≥ deg g(x) bo`lib , r1(x) = c0+c1x +c2x2+… +ckxk ko`rinishga ega bo`lsin .
Endi g(x) ko`phadni ckxk-n ga ko`paytirib , natijasini r1(x) dan ayiramiz . U holda r1(x) - ckxk-ng(x) = r2(x) bo`lib , r2(x) ko`phadga ckxk had bo`lmaydi .
r2(x)=d0+d1x+d2x2+…+dlxl bo`lsin . Bu yerda yana yuqoridagi ikki holdan biri yuz berishi mumkin :
1) Agar l≥n bo`lsa , ushbu ayrmani tuzamiz :
r2(x)- d1xl-n g(x)= r3(x) ,
jarayonni davom ettirib , biror v qadamdan so`ng dar rv(x)< dar g(x) ga erishamiz .Boshqacha aytganda , rv-1(x)- g(x)=rv(x) tenglikda dar rv(x)< dar g(x) bo`ladi .
Endi ushbu tengliklarni hadlab qo`shamiz :
f(x)- a mxm-ng(x)= r1(x)
r1(x)- c kxk-n g(x)= r2(x),
r2(x)- d lxl-n g(x)= r3(x),
……………………….
rv-1(x)- g(x)= rv(x).
unda
f(x)-( a mxm-n+ c kxk-n + d lxl-n+…+ )g(x)= rv(x)
hosil bo`ladi . bu yerda
a mxm-n+ c kxk-n +…+ =h(x) va rv(x) =r(x)
desak, f(x)=g(x)·h(x)+r(x) tenglik hosil bo`ladi .
f(x)=g(x)·h(x)+r(x) tenglikdagi f(x) bo`linuvchi , g(x) bo`luvchi , h(x) chala bo`linma , r(x) esa qoldiq ko`phadlar deyiladi .
Endi (1) tenglikning yagonaligini isbotlaymiz .
Aytaylik , (1) shartni qanoatlantiruvchi yana bir juft va
Ko`phad mavjud , yani
f(x)=g(x) · + (2.3)
tenglik o`rinli bo`lsin . (2.2) va (2.3) tengliklarni hadlab ayirib
o=g(x)(h(x)- )+(r(x)- )
yoki
g(x)·(h(x)- )= - r(x) (2.4)
ni hosil qilamiz . Bu yerda r(x) va ning aniqlanishiga asosan dar
( -r(x))< dar g(x) bo`ladi . Agar chap tomonda h(x)- 0 bo`lsa , ( -r(x)) ning darajasi (2.4) ga asosan g(x) ning darajasidan kichik emas. Bu esa r(x) va ning aniqlanishiga ziddir . Shuning uchun h(x) = bo`ladi . bunga ko`ra (3) dan r(x)= kelib chiqadi .
Bu teoremani bazan f(x) ko`phadni g(x) ko`phadga qoldiqli bo`lish teoremasi deb yuritiladi .



Download 0,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish