Kirish I bob. Marketing tizimi va marketing faoliyatining nazariy asoslari

2.3. Xalqaro marketing muhiti (Yaponiya misolida)

Hozirgi kunda jahon hamjamiyati uchun xalqaro iqtisodiy munosabatlarning xalqaro mehnat taqsimoti asosida rivojlanish jarayoni juda xos bo’lib, ayrim mamlakatlar yoki mamlakatlar guruhlari o’rtasida obyektiv, barqaror tijorat munosabatlarini aks ettiradi. Rivojlanib borayotgan jahon hamjamiyati iqtisodiy jarayonlarni baynalmilallash-tirish tendensiyasini kuchaytiradi, ishlab chiqarishning xalqaro ixtisoslashuvi va kooperatsiyasiga ko’maklashadi, savdo va ilmiy-tadqiqot, konstruktorlik ishlari bilan almashinishga xizmat qiladi. Bu jarayon sotuv bozorini kengaytirishning barcha omillarini hisobga olish, xalqaro tijorat-xo’jalik aloqalarining barcha zamonaviy shakllarini rivojlantirishni talab qiladi. Tashqi iqtisodiy aloqalarning kengayishi eksport va importda, xalqaro auktsion va savdolarda, chet el korxonalariga kiritiluvchi investitsiyalarda va nihoyat tovar va xizmatlar jahon bozorida namoyon bo’lib, ko’plab mamlakatlarda faoliyat ko’rsatuvchi hamda chet eldagi ishlab chiqarish va sotuv bo’linmalaridan foydalanuvchi transmilliy korporatsiyalar amalda butun jahon uchun ishlaydi. bo’larning barchasi tovar va xizmatlarni mamlakat hududidan tashqarida sotish bo’yicha maxsus tadbirlar majmuasi – tashqi iqtisodiy faoliyatda marketing zaruratini yuzaga keltiradi. Bu erda gap xalqaro firmalar haqida boradi. Bu firmalarning ishlab chiqarish va tijorat faoliyati xorijiy mamlakatlarda ham tarqaladi hamda ular sho’‘ba korxonalarning mavjudligi, texnologik kooperatsiya va ixtisoslashuv, resurslar bazasining umumiyligi, boshqaruv va nazoratning markazlashuvi bilan tavsiflanadi.⁸

Ushbu vazifani muvaffaqiyatli hal qilish uchun xalqaro marketing usullaridan – ishlab chiqarishni tashkil etish va tovar mahsulotlarini sotish kompleks tizimi, xalqaro bozor tadqiqotlari va prognozlash asosida muayyan xorijiy iste‘molchilarning talab va ehtiyojlari, xohish-istaklari va odatlarini qondirish uchun xizmat ko’rsatishdan unumli foydalanish zarur. Tashqi iqtisodiy faoliyatda marketing tamoyillari va usullaridan foydalanish tobora dolzarb ahamiyat kasb etib bormoqda. Chet el mamlakatlarida marketing sohasidagi tashqi iqtisodiy faoliyat xalqaro marketing nomini olgan.

Uning yuzaga kelishiga o’tgan asrning 60-yillarida xalqaro mehnat taqsimoti, ishlab chiqarish sharoitlarining jadallashuvi va turli mamlakatlarda tovar iste‘mol qilishning chuqurlashuv jarayoni asosiy sabab bo’ldi. Xalqaro marketing sohasida Yevropa marketing jamiyati (ESOMAR), Xalqaro marketing federatsiyasi (IFM), shuningdek, ko’pchilikka ma‘lum bo’lgan Amerika marketing assotsiatsiyasi (American Marketing Association – AMA) kabi xalqaro tashkilotlar faoliyat ko’rsatmoqda.

Xalqaro marketing ko’pincha mamlakatlar chegarasidan tashqaridagi tovar va xizmatlar marketingi yoki mahsulot va xizmatlarni ikki yoki undan ortiq mamlakatda ishlab chiqaruvchi va taqsimlovchi xalqaro kompaniya tomonidan amalga oshiriluvchi marketing sifatida ta‘riflanadi. Xalqaro marketing konsepsiyasining mazmuni va uning rivojlanish yo’nalishlari tovar va xizmatlar jahon bozori bilan aloqasi xarakteri va kengligiga bog’liq bo’ladi.

Tashqi iqtisodiy faoliyat marketingining o’ziga xos xususiyatlari:

Tashqi bozorda muvaffaqiyatli faoliyat ko’rsatish uchun juda katta va maqsadli yo’naltirilgan hatti-harakatlarni amalga oshirish, marketing usullari va tamoyillariga ichki bozorga nisbatan ketma-ketlikda rioya qilish lozim.

2. Tashqi bozor, uning imkoniyatlari va talablari xalqaro marketing faoliyatida ichki bozorni o’rganishga nisbatan murakkab va ko’p mehnat talab qiluvchan jarayondir. U tashqi iqtisodiy aloqalar ishtirokchilari tomonidan mos keluvchi bo’linmalar tuzish hamda mamlakatdagi yoki xorijiy maslahatchi firmalarning axborot imkoniyatlarida foydalanishni talab qiladi.

3. Tashqi bozor talablariga javob berish tashqi bozorga chiqqanidan bir necha yil o’tgandan so’ng ham raqobatbardoshlik ko’rsatkichlarini saqlab qoluvchi tovarlarni tayyorlash va ishlab chiqarishni anglatadi.

Firmaning xalqaro marketing faoliyatidagi asosiy vazifa iste‘molchilar talabini firmaning tijorat manfaatlariga mos holga keltirishdir. Xalqaro marketingning maqsadi firmaning tashqi bozordagi ijobiy imidjini yaratish va qulay natijalarga erishish hisoblanadi. Xalqaro bozor subyektlarining marketing maqsadlarini sifat va miqdor bo’yicha ajratib ko’rsatish mumkin.

Xalqaro marketingning asosiy tamoyili ishlab chiqarishning yakuniy natijalarini chet ellik iste‘molchilarning haqiqiy talab va istaklariga yo’naltirishdir.

Xalqaro marketingda asosiysi – maqsadli yo’nalganlik va komplekslilik, ya‘ni tadbirkorlik, xo’jalik, ishlab chiqarish va sotuv faoliyatini o’zaro bog’liq bo’lgan ketma-ketli tizimga birlashtirishdir.

Tashqi iqtisodiy faoliyatda marketing konsepsiyasini tayyorlash va amalga oshirish jarayoni bir qator ketma-ket bosqichlarni o’z ichiga oladi. Xalqaro marketingni rejalashtirish va amalga oshirish jarayoni:

Dastlabki bosqich – dastlabki ma‘lumotlarni to’plash va muhim bo’lishi kutilayotgan xorijiy bozorlar orasidan eng ustuvorlarini tanlab olish uchun taxminiy tahlilni amalga oshirish.

1-2-bosqich – Har bir ustivor mamlakat uchun to’liq (to’laroq) ma‘lumotlarni yig’ish. Bozordagi imkoniyatlar, tavakkalchiliklar va ularga mos ravishda korxonalarning har bir ustivor bozordagi salohiyatining kuchli va kuchsiz tomonlarini aniqlash.

3-4-bosqich – korxonaning bosh maqsadlaridan kelib chiqqan holda tashqi iqtisodiy faoliyatning umumiy maqsadlari, chet el bozorlariga oid maqsadlar, bozorlarni tanlash va segmentlashni aniqlash. Bozorga kirib borish strategiya variantlari va tashqi iqtisodiy aloqa shakllarini ishlab chiqish.

5-6-bosqich – muqobil strategiyalarni korxona salohiyatining maqsad va strategiyalarga mos kelishi va amalga oshirilishi bo’yicha baholash. Har bir ustuvor mamlakat bo’yicha marketing rejasini ishlab chiqish va korxonaning tashqi iqtisodiy faoliyati bo’yicha umumiy strategiyani optimallashtirish.

7-8-bosqich – marketing chora-tadbirlari tezkor rejalarini ishlab chiqish va qabul qilishdan so’ng ularni amalga oshirish, nazorat qilish.

9-bosqich – konsepsiyani aniqlash va unga o’zgartirish kiritish. ⁹

Jahon bozorida marketing tamoyillari va usullari asosida ish yuritishning hamma uchun bir xil formulasi mavjud emas. Bunday faoliyatning muayyan shakllari bir-biridan sezilarli farq qilishi mumkin. Marketing yondashuvida asosiysi maqsadli yo’nalganlik, marketing faoliyati va boshqa turdagi faoliyatlarning tarkibiy qismlarini belgilangan strategik maqsadlarga erishish uchun yagona yo’naltirilgan texnologiya jarayoniga birlashtirishdir.

Marketing konsepsiyasi xalqaro bozor subyektlarining tijorat-xo’jalik faoliyatini tashkil etish tizimi bo’lib, bunda chet ellik xaridorlarning ehtiyojlarini aniqlab, ularni o’z raqobatchilariga nisbatan samaraliroq qondirish usullarini topgan holdagina o’z mahsulotlarini chet elda muvaffaqiyatli sotishni mo’ljallaydi. O’z maqsadlarigsha erishish uchun ishlab chiqaruvchi birinchi o’ringa chet ellik xaridorlarning muayyan ehtiyojlarini qo’yadi. Shu sababli boshqaruvda asosiy e‘tiborni ishlab chiqarish faoliyatidan o’z mahsulotlariga bo’lgan ehtiyojni marketing usullari tizimi yordamida saqlab qolish va kengaytirishga qaratish zarurati tug’iladi.

Shu tariqa, marketing konsepsiyasi bu chet ellik xaridorga yo’nalganlik bo’lib, ishlab chiqarishni uning manfaatlariga xizmat qilishiga asosalanadi.

Yaponiya juda faol tashqi savdo mamlakati. Agar 2019 yil uchun mavjud bo'lgan so'nggi ma'lumotlarni ko'rib chiqsangiz, u eksport hajmi bo'yicha dunyoda to'rtinchi o'rinni egallaydi (taqqoslash uchun Rossiya 14-o'rinda), shuningdek, import bo'yicha to'rtinchi o'rinda turadi (Rossiya 22-o'rinda). Yaponiyaning yana bir o'ziga xos xususiyati eksport va import balansining yuqori darajasidir, delta -15 milliard AQSh dollaridan sal ko'proq. Kuchli o'ntalikka kirgan mamlakatlarning hech birida tashqi savdo balansi nolga yaqinlashmagan (Koreyada 39 milliard AQSh dollari). Shunday qilib, biz shuni xulosa qilishimiz mumkinki, muhim transport yo'lagi bo'lmagan Yaponiya o'z iqtisodiyotini rivojlantirish va aholi turmush darajasini saqlab qolish uchun xalqaro mehnat taqsimotining afzalliklaridan foydalanib, o'ta muvozanatli tashqi savdo siyosatini olib bormoqda.
Yaponiya bozori umuman olganda yuqori xarid qobiliyatiga ega. Mamlakat YaIM bo'yicha dunyoda AQSh, Xitoy va Hindistondan keyin to'rtinchi o'rinni egallaydi va nominal YaIM bo'yicha u uchinchi o'rinni egallaydi (AQSh va Xitoydan keyin). Aholisi bo'yicha Yaponiya dunyodagi o'n birinchi mamlakatdir (yaqinda uning o'rnini reytingning o'ninchi qatoridan Meksika egalladi).

Yakuniy iste'molga yo'naltirilgan mahsulotlar eksportchilari uchun juda muhim iqtisodiy ko'rsatkich bu aholi daromadlarining tengsizligi ko'rsatkichidir. Tengsizlik qanchalik baland bo'lsa, mahsulotingizni bozorga olib chiqish shunchalik qiyin bo'ladi (agar siz tovarlarning hashamatli toifalarini hisobga olmasangiz), chunki aholining aksariyati yuqori sifatli va shunchaki sotib olish imkoniga ega emas

BMT mamlakatlararo taqqoslash uchun tengsizlikning uchta asosiy ko'rsatkichini hisoblaydi - eng boylarning 10% dan kambag'allarning 10% gacha bo'lgan daromad nisbati, eng boylarning 20% dan eng qashshoqlarga 20% gacha bo'lgan daromad darajasi va Jini indeksi. Yaponiya dastlabki ikki ko'rsatkich bo'yicha dunyoda etakchi o'rinni egallab turibdi va Jini indeksida ikkinchi o'rinda, aholisi ancha kam bo'lgan Daniyadan biroz orqada. Mamlakat aholisi o'rtasida daromadlarni taqsimlashning ushbu tartibi shuni ko'rsatadiki, aksariyat yaponlar sifatli mahsulot uchun, ammo buning uchun maqbul narxda to'lash imkoniyatiga ega.

Shu bilan birga, Yaponiya bozori allaqachon turli xil takliflar bilan to'yingan va shuning uchun raqobat juda yuqori. Bundan tashqari, mahalliy ishlab chiqarish, shu jumladan oziq-ovqat mahsulotlari sohasida juda yaxshi darajaga ega, bu esa butun dunyo bo'ylab yapon tovarlarini faol ravishda eksport qilishga imkon beradi. Ayniqsa, agar mamlakat uchun an'anaviy mahsulotlar haqida gapiradigan bo'lsak. Yaponiya importni qanday boshqarayotganiga oid ko'plab qiziqarli misollar mavjud. Masalan, Qo'shma Shtatlarda sotib olingan guruch asosan yem-xashak yoki qayta ishlash uchun ishlatiladi, shuningdek, iqtisodiy sharoitlari yomon bo'lgan mamlakatlarga, masalan, qo'shni Shimoliy Koreyaga gumanitar yordamning bir qismidir. Yaponiya dunyoda birinchi bo'lib zamonaviy menejmentni rivojlantirdi barcha xodimlarni korxona va firmalar faoliyatiga, arzon narxlardagi sifatli mahsulot ishlab chiqarishga jalb qiladigan "inson yuzi" bilan. Tabiiy resurslarga qashshoq mamlakatda an'anaviy ravishda "bizning boyligimiz inson resurslari" tamoyili ishlab chiqilgan bo'lib, unga muvofiq ushbu resurslardan eng samarali foydalanish uchun sharoitlar yaratiladi. So'nggi yillarda ularning soni boshqaruvning yapon shakllari va uslublariga qiziqish, chunki ushbu mamlakatning jadal muvaffaqiyatli rivojlanishi dunyodagi etakchi o'rinni egallashga imkon berdi. Yaponiya dunyodagi eng yirik yo'lovchi avtomobili ishlab chiqaruvchisi; ommaviy ishlab chiqarilgan yarimo'tkazgichli mikrosxemalarning deyarli barcha toifalarini ishlab chiqarishda ustunlik qiladi; dunyodagi eng raqobatbardosh mamlakat sifatida tan olingan; savodxonlik, ijtimoiy siyosat, hayot sifatini ta'minlashda etakchi o'rinni egallaydi. Yaponiya boshqaruv tizimi qisman mahalliy urf-odatlar ta'siri ostida, qisman Ikkinchi Jahon Urushidan keyin Amerikaning bosib olinishi tufayli, qisman urushdan keyin qashshoqlik va vayronagarchilikka qarshi kurash zarurligiga reaktsiya sifatida rivojlandi. Yapon menejmentining shakllanishiga Amerika menejment g'oyalari ta'sir ko'rsatdi. Shunday qilib, eng muhimi yaponiya menejment g'oyasi ish haqi oluvchisi butun umr bir firmada ishlashi kerakligi amerikalikdir, ammo Yaponiyada bu g'oya juda katta ta'sirga ega. Yaponiya menejmentining tashkiliy va texnik tarkibi tizimni o'z ichiga oladi "Kanban" ("o'z vaqtida") integratsiyalashgan sifat menejmenti, faqat mijozlarga yo'naltirilganlik, "ishtirok etuvchi boshqaruv" va "oldinga fikrlash" usullari, moslashuvchan tashkiliy tuzilma, boshqaruvni boshqarish tizimi va boshqalar. Birinchi marta Kanban tizimi ishlab chiqildi va "" avtomobil kompaniyasida qo'llanildi. Ushbu tizimning mohiyati katta partiyalardagi mahsulotlarni ishlab chiqarishni rad etishga va turli modeldagi mahsulotlarni doimiy ravishda ko'p tarmoqli ishlab chiqarishni yaratishga qadar kamayadi; shu bilan birga, saytlarni etkazib berish shunday kichik guruhlarda amalga oshiriladi), mohiyatan u qismlarga bo'linadi.Kanban tizimi bilan ishlashning mohiyati shundan iboratki, ishlab chiqarish tsiklining barcha bosqichlarida kerakli yig'ish yoki qism "ishlab chiqarishni o'z vaqtida bajarish" joyiga etkazib beriladi, ya'ni. chindan ham chakana savdo tarmog'ida zarur bo'lgan paytda tayyor mahsulotlar ishlab chiqarilib yuboriladi. Har bir operatsiyani bajaruvchi keyingi operatsiyani bajaruvchisini o'z iste'molchisi deb bilishi va ishlab chiqarish jarayonidagi o'z qismini ehtiyotkorlik bilan bajarishi kerak.

Kanban tizimining asosiy afzalligi uning soddaligi, ammo uni amalga oshirish oson emas. Masalan, ushbu tizimni qo'llash ishlab chiqarish uskunalarini almashtirish vaqtini sezilarli darajada qisqartirmasdan va qayta jihozlashsiz, shuningdek boshqa ilmiy-texnik taraqqiyot asosida erishish mumkin bo'lgan boshqa bir qator old shartlarni bajarmasdan amalda imkonsizdir. Kanban tizimidan foydalanish qimmatga tushadi, ammo uni amalga oshirgandan so'ng, xarajatlar to'langanidan ko'proq bo'ladi va materiallardan oqilona foydalanish, mehnat unumdorligi va mahsulot sifatini oshirish hisobiga katta iqtisodiy samaraga erishiladi.

Dunyoning biron bir mamlakati ishlab chiqarish samaradorligi va mahsulot sifatiga Yaponiyadek e'tibor bermaydi. Bu mamlakat aholisi turmush tarzining bir qismidir. Yaponlar aytganidek, "sifat - bu ongning holati, unumdorlik - bu ezgu xulqning usuli".

Yaponiyaning etakchi firmalari iste'molchilarga yo'naltirilgan. Shu munosabat bilan biz Rossiyaning yangi tadbirkorlari ko'pincha bor narsalarini sotishga moyilligini ta'kidlaymiz. Haqiqiy bozor iste'molchilarga kerak bo'lgan tovarlar va xizmatlarni sotadigan ishbilarmonlar tomonidan shakllanadi, ular ishlab chiqargan yoki sotishga muvaffaq bo'lgan narsalar emas.

Yaponiyaning "Kanban" tizimiga muvofiq sifat menejmenti bo'yicha sifat menejmenti bo'yicha sifat menejmenti bilan birlashgan holda sifat menejmenti bo'yicha asosiy qoidalarini qisqacha Yaponiyaning "Muri, Muda, Mura-dan saqlaning" degan maqoldan foydalanish mumkin. ortiqcha, yo'qotish va tengsizlik.

Yaponiyalik tadbirkorning maqsadi har bir xodimning mahorati, iste'dodi va qobiliyatidan maksimal darajada foydalanishdir. Shu sababli, "ishtirok etuvchi boshqaruv" usuli pastdan yuqoriga qarab qarorlar asosida qo'llaniladi va har bir ishchi o'zining ma'suliyat hissasini o'z zimmasiga oladi, bu uning qobiliyatidan eng samarali foydalanishga imkon beradi. Qarorlar jamoaning barcha a'zolari tomonidan muhokama qilinadi, ular asta-sekin qabul qilinadi, ammo ular tezda ijro etiladi (chunki uning muhokamasida hamma qatnashgan). Qarorlarning sifati yuqori va xatolar kam, chunki katta miqdordagi ma'lumot qayta ishlanadi. Hamjihatlik bilan boshqarish mehnat unumdorligining oshishiga va mahsulot sifatining oshishiga olib boradi.

Yaponcha uslubdagi sifat ham qiyin, ham oddiy

Mamlakatimizda mahsulotlar sifatini tubdan yaxshilash bo'yicha olib borilayotgan keng ko'lamli ishlar nuqtai nazaridan ushbu savollarga javob izlash o’zbek mutaxassislari uchun amaliy ahamiyatga ega.

Mahsulotlar sifatini oshirish bo'yicha ishlarni tashkil etish shakllari va usullarining rivojlanish dinamikasi, Yaponiyada sifat muammosini hal qilishning turli bosqichlarida ularning samaradorligini baholash katta qiziqish bilan kuzatilmoqda. Ishlatilgan va ishlab chiqilgan sifatni oshirish uslublariga nisbatan ba'zi tanqidlar mavjud. Shu bilan birga, Yaponiyada ular sifatni yaxshilashga yordam beradigan barcha narsalarga juda ehtiyot bo'lishlarini payqash oson. Tajriba asta-sekin to'planib, saqlanib qoladi va keng tarqatiladi. Sifatni yaxshilashning yangi usullari paydo bo'lishi bilan ilgari to'plangan tajriba, ilgari ishlatilgan usullarni inkor etish tendentsiyasi mavjud emas. Sifat menejmentining yuqori darajadagi rivojlanishi mavjud. Ko'pgina mutaxassislar sifat menejmentini to'liq shaklda, aniq tuzilishga va qat'iy tarkibga ega bo'lgan narsa sifatida qabul qilishadi. Albatta, sifatni oshirish bo'yicha ishlarni amaliy tashkil etish uchun bu tizimning tuzilishi, uning maqsadi, individual vazifalar va funktsiyalarning mazmuni, ularni ishlab chiqarish ishtirokchilari o'rtasida taqsimlash usullari juda muhimdir. Biroq, mahsulot va xizmatlar sifatini oshirish muammosi shu qadar murakkab va xilma-xilki, uni yuqori darajadagi menejerlardan tortib to ishchigacha bo'lgan barcha ishlab chiqarish jarayonining ishtirokchilari singdirgan taqdirdagina, uni muvaffaqiyatli hal etish mumkin.¹⁰

Shunday qilib, sifat mahsulot sifatini boshqarish bo'yicha alohida ixtisoslashgan bo'linma emas, balki har kimning manfaatiga aylanadi.

Korxonalar, assotsiatsiyalar va firmalar darajasida mahsulot sifatini oshirish bo'yicha ishlarni tashkil etishda dastlabki pozitsiyalarning bu o'xshashligi o'rganishga qiziqish va Yaponiya tajribasining boshqa jihatlarini rag'batlantiradi.

Yaponiya har xil turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarish bo'yicha dunyoda etakchilardan biri hisoblanadi. Shaxsiy gigiena vositalaridan tortib to katta o'lchamdagi jihozlarga qadar yaponlar hamma narsani qilishadi degan taassurot paydo bo'lishi mumkin.

1. 
   Qo'l soatlari zamonaviy dunyodagi har bir muvaffaqiyatli odam uchun deyarli majburiy aksessuardir. Shu munosabat bilan xaridorlar ushbu mahsulotning tashqi ko'rinishi, sifati va chidamliligiga alohida e'tibor berishadi. Bu xususiyatlarning barchasi Yaponiya brendlarining soatlarini birlashtiradi. E'tibor bering, Yaponiyada ishlab chiqarilgan gravür - bu qo'l soatlarini biluvchilar uchun, shuningdek, shveytsariyalik ishlab chiqaruvchilar tomonidan ishlab chiqarilgan mashhur Swiss Made uchun bir xil sifat kafolati. Ko'pgina yuqori martabali rahbarlar Yaponiyada ishlab chiqarilgan soatlar kiyishadi.
   

Mahsulotlarning yuqori sifati va qo'l soatlarining ishonchliligi o'tgan asrning o'rtalarida eng yaxshi yapon qo'l soatlari jahon bozoriga chiqqanligi va o'z pozitsiyalarini bermayotganligi ham shundan dalolat beradi. Yaponiyaning eng taniqli soat markalari:

1. 
   Seiko.
   
2. 
   Casio.
   

Shuningdek, Casio haqida to'xtashimiz kerak. Uning taqdiri yaponlarning muvaffaqiyatga intilishining haqiqiy hikoyasidir. Kompaniya dastlab kalkulyatorlarni ishlab chiqarish bilan shug'ullangan. Malaka oshirishdan so'ng Casio dunyoga mashhur yuqori sifatli va shu bilan birga byudjet soatlari ishlab chiqaruvchisi bo'ldi. Endi ushbu brendning soatlarini kiyish muvaffaqiyat va yuqori maqom ko'rsatkichi hisoblanadi.

Maishiy texnika uzoq vaqtdan beri zamonaviy inson hayotining ajralmas qismiga aylangan. Biz endi televizorlar, muzlatgichlar, changyutgichlar, mikroto'lqinli pechlar va boshqa maishiy texnika vositalarisiz qila olmaymiz. Natijada, ularning ishlab chiqaruvchilari ulkan savdo daromadlarini olishadi. Ko'pgina yapon kompaniyalari jahon bozoriga chiqishga muvaffaq bo'lishdi, bu esa o'z muvaffaqiyatlarini ishonchli tarzda mustahkamladi.

Avtomobillar sifati va ishonchliligi jihatidan boshqa yapon mahsulotlaridan farq qilmaydi. Shuning uchun turli mamlakatlardan kelgan ko'plab avtoulovchilar Yaponiya avtomobil markalarini afzal ko'rishadi. Ushbu mamlakatning transport vositalari yuqori sifatdan tashqari, zamonaviy dizayni, qulay interyeri va qulay narxlari bilan ajralib turadi. Natijada, yapon avtomobillari Evropa va Amerika avtomobillari uchun jiddiy raqobatni keltirib chiqarmoqda. Eng mashhur yapon avtomobil ishlab chiqaruvchilari:

• 
  Toyota.
  
• 
  Lexus.
  
• 
  Suzuki.
  
• 
  Mazda.
  
• 
  Honda.
  
• 
  Nissan.
  
• 
  Mitsubichi
  

Ushbu brendlarning har biri ma'lum afzalliklarga ega bo'lib, uni boshqalaridan ajratib turadi va potentsial xaridorlarni jalb qiladi. Masalan, Toyota bir necha yil oldin ilmiy fantastika bo'lib tuyulgan innovatsion, texnologik yondashuvi bilan mashhur. Toyota kompaniyasi sezilarli natijalarga ega bo'lgan har bir model uchun katta marketing kampaniyasiga garov tikmoqda. Lexus Toyota-ning bo'linmasi sifatida o'zining ajoyib qiyofasi va yuqori narxlari bilan ajralib turadigan hashamatli avtomobillarni ishlab chiqaradi.

Mutaxassislarning aniqlashicha, 2018 yil boshida eng ommabop avtomobillar Toyota, Mazda va Nissan kabi markalardagi transport vositalari bo'lgan. Bundan tashqari, mustaqil ekspertlar savdo o'sishi har bir keyingi oyda oshib borishini ta'kidlaydilar.

Biz Yaponiya iqtisodiyoti zamonaviy dunyoda etarlicha rivojlangan hodisa ekanligiga amin bo'ldik. Ko'plab rivojlangan tarmoqlar vakili bo'lgan Yaponiya iqtisodiyotida dunyoning turli mamlakatlarida o'z vakolatxonalariga ega bo'lgan har xil turdagi tovarlarni ishlab chiqaradigan bir qator ulkan korporatsiyalar mavjud. Yapon ishlab chiqaruvchilarining o'ziga xos xususiyati shundaki, barcha mamlakatlarda ular sifat va ishonchlilik distribyutorlari bilan bir xil obro'ga ega bo'lishdi.

XULOSA

Ma‘lumki korxona marketing sohasi bugungi kunda jahon iqtisodiyotida amalga oshirilayotgan tub islohotlar, izlanishlar, yangilanishlar va o‘z navbatida turli mamlakatlar orasida rivojlanib borayotgan integratsiyalashuv sharoitida zamon bilan hamnafas yashash hayot talabiga aylanib bormoqda. Shuni alohida ta‘kidlab o‘tish joizki turli mamlakatlar o‘z iqtisodiyotini rivojlantirishda , aholi farovonligini ta‘minlashda, jahon hamjamiyatida munosib o‘rin egallash maqsadida har jabhada turli tuman chora tadbirlar olib boradilar va bunda ular asosan bilimli, aqlli, dono, dunyoqarashi keng va eng asosiysi intellectual salohiyatga ega bo‘lgan kashfiyotchi, ixtirochi yoxud innovatorlarga ehtiyoj sezadilar. Bunda esa ular o‘ziga xos va mos hamda beqiyos intellect sohiblari uchun shart sharoit yaratib beradilar shuningdek kerakli jihozlar va eng muhimi moliyaviy jihatdan qo‘llab quvvatlaydilar. Birgina innovatorlar misolida olib qaraydigan bo‘lsak ular o‘zlari ishlab chiqaradigan yangi texnika texnologiya, Tovar va xizmatlar uchun foyda olishni maqsad qilib qo‘yadilar va o‘z navbatida yaratgan mehnat mahsuli orqali jamiyat hayotining yengillashuviga keng qamrovli miqyosda hissa qo‘shadilar. Har qanday innovatorlar guruhi ular qaysi innovatsion loyihaning egasi bo‘lishidan qat‘iy nazar innovatsion mahsulotni yaratishda eng birinchi navbatda fanda o‘tkaziladigan fundamental tadqiqotlar, amaliy tadqiqotlar va tajriba konstruktorlik ishlarini amalga oshiradilar. Innovatorlar innovatsion g‘oya va takliflar, izlanishlar asosida yaratgan mahsulotlarini bozorda sotish ya‘ni mahsulot realizatsiyasini amalga oshirishda bir qancha murakkabliklarga duch keladilar ya‘ni ular o‘z mahsulotlarini bozorga olib chiqib sotish uchun bozorning o‘ziga xos asosiy unsuri bo‘lgan raqobat sharoitida raqobatbardosh tovar va xizmatlar yaratishlari kerak. Innovatsion jarayonlarni hamda innovatsion faoliyatni samarali samarali amalga oshirish uchun innovatsion va ilmiy-texnik soha tashkilotlari tarmog’ini shakllantirish hamda bu turdagi korxonalarning o’ziga xos tasniflanishini yaratish zarurdir. Bevosita innovatsion korxonalar tasniflanishiga o’tar ekanmiz, innovatsion faoliyatning asosiy tashkil etuvchisi bo’lib, uning axborot ta‘minoti hisoblanadi. Buning uchun telekommunikatsion tizimlardan foydalanishni hisobga olgan holda innovatsion faoliyatning avtomatlashtirilgan axborot ta‘minotini yaratish lozim. Innovatsion faoliyatga innovatsion jarayon doirasidagi barcha faoliyat, shuningdek, sotuv bozorlarining marketing tadqiqotlari va yangi iste‘molchilarni qidirish, raqobat muhiti va raqobatchi korxonalar mahsulotlarining iste‘mol xususiyatlari, novatorlik g’oyalari va echimlari qidiruvlari, innovatsion loyihani tadbiq etish va moliyalashtirish bo’yicha hamkorlarni izlash kiradi. Milliy innovatsion tizim (MIT) bu xususiy va davlat institutlari va tashkilotlarining turi bo’lib ularning faoliyati va

o’zaro xamkorligi yangi texnologiyalarni yaratish, o’zlashtirish, takomillashtirish va tarkatishga olib keladi. Hamma sayyohlarga bir xilda mos kela olmaslikni anglagan holda ko’pchilik turistik ob‘ektlar o’zlarini ommaviy dam olishga mo’ljallangan kurortlar, toza havoda dam olish istovchilar uchun mo’ljallangan joy kechki faol hordiq chiqaruvchilar uchun mo’ljallangan joy sifatida ko’rsatishga harakat qiladi. Bugungi kunda davlatimiz rahbari respublikamiz bo‘yicha qaysi hududga bormasin, o‘sha hududda kichik sanoat korxonalari tashkil etish, ular orqali mahsulot, tayyor raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarish hajmini oshirish hamda ularni nafaqat ichki bozorga, balki tashqi bozorlarga eksport qilish zarurligini¹¹ ta’kidlab o‘tdi. Yuqoridagilardan xulosa qilib shuni aytish mumkinki, marketing haqidagi barcha ta’riflar mazmuni, umuman olganda, xaridor va iste’mol sohasini yaxlit tadqiqot qilishga borib taqaladi. Bu esa, bozor iqtisodiyotidagi raqobat kurashi sharoitida, korxona ishi sifati bo‘yicha o‘z raqobatchilariga nisbatan, iste’molchilarni muhtojligini qondirishga yo‘naltirilgan faoliyatda, doimo ustunlikka erishishni taqazo etadi.