Kirish. Fannining predmet va vazifalari

Yo‘naltirilgn o‘stirish. oddiy ko‘z bilan qaraganda ham yapaloq, qattiq sirt-kristall jismni ko‘rish mumkin.
Mikroskopda: atom va kimyoviy bog‘lanishni ko‘rish mumkin.

Bu bog‘lanish minimum Erdir

4.3. Uglerodli nanomateriallar

Amerikalik arxitektor Fuller arxitektura konstruksiyasiga yangi elementni kiritdi.

1985 yilda xuddi shunday konstruksiyaga birrikan uglerod zarrachalari topildi. Bu moddalar fullerenlar deb ataldi. Fulleren S-60 (60 ta S atomli), fulleren S-70 (70 ta S atomli), fulleren S-1000000 kam bo‘lishi mumkin.

Uglerod atomlari 60 ta atomlardan tashkil topgan va sferada 1 nm diametrda joylashagan yuqori simmetrik molekula S-60 ni hosil qilishi mumkin. Bunda Leonard Eyler nazariyasiga muvofiq uglerod atomlari 12 ta to‘g‘ri nshurchak va 20 ta to‘g‘ri oltiburchakni hosil qiladi.
.

4.4. Uglevodorodli nanomateriallar sintezi

Birinchi fullerenlar qattiq grafit na’munalarni lazer nuri ostida bug‘lantirishdan olingan kondensatlangan grafit bug‘laridan ajratib olingan. 1990 yilda bir qator olimlar (Krepchir, Xofman) bir necha gramm o‘lchamda fullerenlar olish usulini ishlab chiqishdi. Usul grafit sterjenlari – elektrodlarni atmosferalarda elektr yoyida kuydirishdan iborat. Ndan past atmosferada emas. Jarayonining optimal parametrlarini tanlash yaroqli fullerenlar chiqishini optimallashtirdi. Fullerenlarning optimal chiqishi sterjenning dastlabki massasidan 3-5% anod massasidan. Bu fulleren qiymatining baland bo‘lishini belgilaydi. Bu bilan YAponlar qiziqib qoldilar. Mitsubishi firmasi uglevodlarni kuydirish yo‘li bilan yaroqli fullerdarni olishni sa’noat miqyosiga olib chiqdilar. Biroq bunday fullerenlar ular sof emas. Ularing tarkibida O₂ mavjud. SHu sababli sof fulleren olinishining yagona usuli bu atmosferada Ne yoqishdir (kuydirish) (rasm 9).

Kremniy karbidi yuzasida grafen olish usuli. Bunda grafen kremniy karbidi yuzasida pirlik parchalanish yo‘li bilan hosil bo‘ladi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, bu holda ajralib chiqqan grafit qatlami bir atomli qatlamga nisbatan qalinroq bo‘ladi. Bo‘linishi chegarasida kompensatsiyalangan zaryad hosil bo‘ladi. Elektronlar chiqishi orasida farq sabali o‘tkazuvchanlikda grafitning bir atomarli qatlamigina ishtirok etadi. YA’ni bu qatlam grafendir.