Kirish. Elektrotexnika materiallarining klassifikatsiyasi



Download 329,92 Kb.
bet3/8
Sana22.02.2023
Hajmi329,92 Kb.
#913758
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Elektrotexnika materiallarining klassifikatsiyasi

Moddalarning tuzilishi

Metall va qotishmalardan to`g`ri foydalanish uchun ularni xossalarini va bu xossalari qanday sharoitda o`zgarishini bilish kerak. Tekshirishlar shuni ko`rsatadiki, metall va qotishmani ichki tuzilishi yani strukturasi o`zgarishi bilan ularning xossalari ham o`zgarar ekan.


Metallarni ichki tuzilishini o`rgatadigan fan metalografiya deb aytiladi.
Qattiq moddalar ikkiga: amorf moddalar va kristall moddalarga bo`linadi.
Amorf moddalarning atomlari tartibsiz joylashgan bo`ladi, ularni sindirilganda ham tartibsiz yo`nalishda sinadi, siniqlarida tekis yuzalar bo`lmaydi. Qizdirilganda asta-sekin yumshab boradi va suyuqlanadi, ularning muayyan bir suyuqlanish va qotish temperaturasi bo`lmaydi. (Yelim, kanifol, shisha va boshqalar.) Amorf degan so`z ­­­­– shaklsiz demakdir.
Qamma metall va qotishmalar kristal tuzilishiga ega. Kristall moddalarni atomlari aniq fazoviy geometrik shaklda tartibli joylashgan bo`ladi .
Ba'zi moddalar sharoitga qarab, ba'zan amorf, ba'zan esa kristall holatda bo`lishi mumkin (kauchik, yelimva h.k).
Kristall moddalar haqidagi fan kristollografiya deb ataladi.
Kristall moddalar muayyan suyuqlanish va qotish temperaturalariga ularning atomlari muayyan geometrik shakllarga egadir, ularning xossalari turli yo`nalishlarda turlicha bo`ladi, bu xususiyat anizotropiya deb ataladi.
Kristall moddalarning mexanik puxtaligi, issiqlik va elektir o`tkazuvchanligi, suyuqlanish tezligi va temperaturasi, ularni atom tuzilishiga bog`liq va xossalariga ta'sir etadi. Kristall moddalar buzilganda ularning bo`laklari ham tekis yuzali bo`lib, bapzan ularni batartib tuzilganligi ham ko`rinib turadi.
Kristallar ko`pincha eritmalardan olinadi, eritma qizdirilganda erituvchi bug`lanib, kristall hosil bo`ladi. Bu hodisa kristallanish deb ataladi. Kristallanish sharoitiga qarab, kristallar mayda yoki yirik bo`lishi mumkin.
Eritma past temperaturada asta – sekin bug`latilsa yirik kristallar, yuqori temperaturada bug`latilib, tez sovitilsa mayda kristallar hosil bo`ladi. Mayda donli po`latlar qattiq, yirik donli po`latlar yumshoq bo`ladi. Hosil bo`lgan kichik bir kristall atrofida muntazam ravishda o`suvchi yirik kristall olish mumkin. Bu jarayon kristallni o`sishi deb aytiladi. Kristall donlar geometrik shaklsiz bo`lib, tashqi tomonidan kristall-ko`p qirraga o`xshaydi va ularni kristall donali yoki granullar deb ataladi.



Download 329,92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish