Kirish Dielektriklarning xossalari

1. Dielektriklarning xossalari
1.1 Jismoniy xususiyatlar.
Bularga elektretlar, pyezoelektriklar, piroelektriklar, ferroelastiklar, ferroelektriklar, relaksatorlar va ferroelektriklar kiradi. Elektr materiallarining eng keng sinflaridan biri bo'lgan dielektriklardan foydalanganda ushbu materiallarning passiv va faol xususiyatlaridan foydalanish zarurati aniq belgilangan. Dielektrik materiallarning passiv xususiyatlaridan ular elektr izolyatsion materiallar sifatida va an'anaviy turdagi kondansatkichlarda dielektrik sifatida foydalanilganda foydalaniladi. Elektr izolyatsion materiallarga elektr zaryadlarining oqib ketishiga yo'l qo'ymaydigan dielektriklar deyiladi, ya'ni ular yordamida ular elektr zanjirlarini bir-biridan yoki qurilmalar, asboblar va apparatlarning oqim o'tkazuvchi qismlarini o'tkazgichlardan, lekin oqim o'tkazmaydigan qismlardan ajratadi. (tanadan, erdan). Bunday hollarda materialning dielektrik o'tkazuvchanligi alohida rol o'ynamaydi yoki zanjirlarga parazitar sig'imlarni kiritmaslik uchun imkon qadar past bo'lishi kerak. Agar material ma'lum hajmdagi va eng kichik o'lchamdagi kondansatör dielektri sifatida ishlatilsa, unda boshqa narsalar teng bo'lsa, bu material katta dielektrik o'tkazuvchanlikka ega bo'lishi maqsadga muvofiqdir.
Faol (boshqariladigan) dielektriklarga ferroelektriklar, pyezoelektriklar, piroelektriklar, elektroluminoforlar, lazer texnologiyasidagi emitentlar va shlyuzlar uchun materiallar, elektretlar va boshqalar kiradi. An'anaviy ravishda o'tkazgichlarga elektr qarshiligi r < 10-5 Om m bo'lgan materiallar kiradi va ular uchun dielektriklar, va r > 108 Ohm m. Shu bilan birga, shuni ta'kidlash kerakki, yaxshi o'tkazgichlarning o'ziga xos qarshiligi faqat 10-8 Ohm m, eng yaxshi dielektriklar uchun esa 1016 Ohm m dan oshishi mumkin. Yarimo'tkazgichlarning qarshiligi materiallarning tuzilishi va tarkibiga, shuningdek ularning ish sharoitlariga qarab 10-5-108 Ohm m oralig'ida o'zgarishi mumkin.
Elektr materiallari bilan bir qatorda dielektrik materiallarga bo'lgan talab kundan-kunga ortib bormoqda. Bu davlat sanoat korxonalari, xususiy korxonalar salohiyatining oshishi hamda davlat va nodavlat jamoat tashkilotlari va muassasalarining o‘sishi bilan bog‘liq. Dielektrik materiallarga bo'lgan katta talab turli xil elektr jihozlari va kommunikatsiyalari sonining ko'payishi bilan ham bog'liq [1-3]. Texnologiyada tabiiy resurslar va kimyoviy materiallarni qayta ishlash jarayonida ishlab chiqariladigan har xil turdagi dielektriklar qo'llaniladi. Xalq xo'jaligida ishlatiladigan dielektrik materiallar shartli ravishda shaklda ko'rsatilgan shaklda tasniflanishi mumkin.
Ma'lumki, materiallarning dielektrik xossalari kristall panjaradagi atomlar va molekulalarning joylashishi bilan belgilanadi. Materialni tashkil etuvchi kimyoviy elementlar, shuningdek, kristall panjaraning tuzilishi, simmetriyasi va tartib darajasi materiallarning dielektrik xususiyatlarini ham, ularning tashqi omillarga, shu jumladan haroratga bog'liqligini ham aniqlaydi.