Kirish Dasturlash tili – bu kompyuter dasturlarini yozish uchun mo’ljallangan formal tildir. Dastlabki dasturlar mashina kodida yozilgan. Bu juda qiyin va uzoq vaqt talab qilgan. Greys Hopper

Obyekt– bu class bilan farqli tushuncha xisoblanadi. Obyekt biz yozgan klassimizdagi har xil qoidalarga bo’ysunadigan ma’lumot bo’lib, u tezkor xotirada saqlanadi, class esa qattiq diskda saqlanadi. Har bir yasalgan obyekt tezkor xotiraning ma’lum bir yacheykalariga joylashadi.
Misol, ko’p qavatli binoni tezkor xotira deb qarasak, unda istiqomat qiluvchi insonlarni obyektlar deb qarashimiz mumkin. Agar biz insonning hususiyatlari, bajaradigan ishlari haqidagi bilimlarni qog’ozga tushursak bu qoralamani klass deb qaralishi mumkin, garchi u texnik usulda yozilmagan bo’lsa ham. Biz ana o’sha qoralamani klassimizda kompyuter tushunadigan tilga keltiramiz.
Metodlar(Funksiyalar) – obyektimiz nimalar qila olishini izohlaydi, masalan, inson haqida yozgan qoralamamizda insonni yura olishi va boshqa harakatlarini keltirganmiz. Aynan o’sha qila oladigan ishlarini metodlar orqali ifodalaymiz, masalan, quyida yur() metodi keltirilgan.
public class Inson{
public void yur(){
}
}
O’zgaruchilar – obyektlarimizni o’zgaruvchi sifatida ham qarashimiz va bunda uning qiymatlari o’zgarishi mumkin. Masalan, Inson klassimizda insonning yurish tezligi o’zgaradi bunda uning tezligi qandaydir sonlarda o’zgaradi masalan yur() metodidan yugur() metodiga o’tganda yoki to’xta() metodiga o’tganda uning tezligi o’zgaradi. Shu va shunga o’xshash obyektlar o’zgaruvchilar deb yuritiladi.
Konstantalar – qiymatlari bir marta qo’yilib qaytib o’zgarmaydigan obyektlar hisoblanadi. Masalan Inson husisiyatlarga ega bo’lgan Toshmat classida uning tug’ilgan yili o’zgarmaydi.
public class Toshmat{
int tezlik=0;
final int tugilganYili=1989; // final kalit //so’zi obyektning konstanta ekanligini bildiradi
public void yur(){
}
}
agarda biz tug’ilgan Yili ga yana boshqa qiymat bermoqchi bo’lsak dastur xatolik haqida xabar beradi, chunki u dastlab final kalit so’zi orqali e’lon qilingan.
Obyektga yo’naltirilgan dasturlash (OOP — Object-oriented programming) da, dasturlarimiz obyektlar va ular orasidagi bog’liqliklar asosida yaratiladi.
OYD da asosiy tushunchalar quyidagilar:
— Obyekt
— Class
— Vorislik (Inheritance)
— Polimorfizm (Polymorphism)
— Abstraktsiya (Abstraction)
— Inkapsulatsiya (Encapsulation)
Obyekt — huddi real hayotimizdagi obyektlar (stol, qalam, klaviatura …) kabi o’zining biror xususiyati va holatiga ega bo’lgan mantiqiy mavjudlik. OYD da obyektdagi ma’lumotlari uning xususiyatini, metodlar esa uning holatini ifodalaydi.