|
1.2. Matn muharrirlari va ularning imkoniyatlari.
Kompyuterlar ishlab chiqilishi va rivojlanishi yozuv san'atini tubdan o'zgartirib yubordi. Matnlarni yozish, saqlash, qayta ishlash, qog'ozga chop etish kabi ishlarni bajarishga mo4jallangan ko'plab dasturlar ishlab chiqildi. Bu dasturlar, asosan ikki turga bo'linadi: matn muharrirlari va matn protsessorlan. Ularning asosiy farqi kompyuterga kiritilgan matnning ko'rinishiga bog'liq. Masalan, matn muharririda faqat matn yozish mumkin bo'lsa, matn prorsessorida shu matn turli rasmlar bilan boyitilishi mumkin. E'tiboringizga havola etilgan ushbu qo'llanma ham matn protsessorida yozilgan bo'lib, turli rasmlar, jadvallar, ranglar va boshqa bezaklardan foydalanilgan.
Matn muharrirlarida ishlash
Kompyuterda eng ko'p ishlatiladigan dasturlar qatoriga kirgani uchun barcha rusumdagi kompyuterlar uchun matn muharrirlari ishlab chiqarilgan. Bir rusumli kompyuter uchun ishlab chiqarilgan o'nlab matn muharrirlarini aytib o'tish mumkin. Masalan, Windows operatsion sistemasining tarkibiga kiritilgan Bloknot, WordPad va hokazo. Shuni bilingki, Bloknot, Word-Pad matn muharrirlari siz 5- sinfda o'rgangan Paint yoki Kalkulyator dasturlari kabi ishga tushuriladi.
1) deyarli barcha matn muharrirlari quyidagi asosiy vazifalarni bajaradi: ma'lumotlarni kiritish
|
5) xatolarni tuzatish
|
2) belgilar, so'zlar, satrlar, abzaslar o'rnini almashtirish yoki o'chirib tashlash
|
6) matnni biror „qolipgasolish", ya'ni chap va o'ng tomonlarini tekislash, satrlar orasidagi masofani o'zgartirish
|
`3) matnni xotiradasaqlash
|
4) matnni xotiradan o'qish
|
7) chop etish
|
Matn muharrirlari yordamida matn fayllari hosil qilinadi. Bir matn muharririda hosil qilingan matnni boshqa matn muharririda qiyinchiliksiz qayta ishlash mumkin.
Ishchi maydon. Matn muharriri kompyuter ekranida „ishchi maydon" deb ataladigan maxsusjoy ajratadi. Ishchi maydon matn yozish uchun sahifa vazifasini bajaradi. Kiritilayotgan matn ishchi maydonda aks etib boradi.
Yurgich. Klaviaturadan kiritilayotgan belgi ishchi maydonning qayerida aks etishini ko'rsatib turadi. Odatda, gorizontal yoki vertikal chiziqcha ko'rinishidabo'ladi.
Menyu satri. Maxsus buyruqlar va amallar majmui menyu deb ataladi. Ular yordamida matnlarni diskdan o'qish, diskka yozish, chop etish kabi ishlar amalga oshiriladi.
Yurgich va ishchi maydonning ko'rinishi matn muharriri ishiga deyarli ta'sir ko'rsatmaydi. Ular turli matn muharrirlarida biroz farq qilishi mumkin.
Matn muharrirlari, asosan, menyusi bilan bir-biridan farqlanadi. Menyudagi buyruq va amallar matn muharrirlarining imkoniyatlarini belgilaydi. Ular qancha ko'p bo'lsa, matn muharrirlarining imkoniyatlari shuncha yuqori bo'ladi. Turli matn muharrirlarining mos buyruqlari biroz farqlansa-da, ma'nosini tushunib olish qiyin emas. Masalan, matnni xotiraga yozish buyrug'i ba'zi matn muharrirlarining Fayl menyusida „yozish" deb nomlangan bo'lsa, boshqalarida „saqlash" deb nomlangan. Shu kabi matnni xotiradan o'qish buyrug'i turli matn muharrirlarida „o'qish", „yuklash" yoki „ochish" deb nomlanishi mumkin.
Mazkur buyruqlar nomlari turlicha bo'lsa ham, deyarli bir xil ma'noni anglatadi va aynan bir xil vazifani bajaradi.
Axborotlarni saqlashning eng qadimiy usullaridan biri yozuv hisoblanadi. Qadimgi odamlar yashagan g'orlar devorlaridagi rasm va yozuvlar buning yaqqol isbotidir. Yozuv texnologiyasi asrlar davomida deyarli o'zgarmadi. Faqatgina yozish vositalari takomillashib bordi.
Matn muharririgategishli content.
Xato qilmang: haqiqatan ham yaxshi matn muharririni yaratish, tuyulishi mumkin bo'lganidan ancha qiyin. Ammo yana bir bor takrorlayman, asosiysini qurish siz qo'rqqaningizdek qiyin emas. Darhaqiqat, ko'pchilik dasturlash asboblar to'plamida matn muharririning ko'p qismlari allaqachon foydalanishga tayyor. Matnni tahrirlash atrofidagi komponentlar, masalan, menyu satri, fayl tanlash dialoglari va boshqalarni osongina joylashtirish mumkin. Natijada, asosiy matn muharriri dasturlash bo'yicha hayratlanarli darajada qiziqarli va tushunarli, ammo oraliq bo'lgan darsdir. Siz o'zingiz yaratgan asbobdan foydalanishga ishtiyoqmand bo'lishingiz mumkin va undan qanchalik ko'p foydalansangiz, unga qo'shish uchun shunchalik ilhomlanib, foydalanayotgan dasturlash tili haqida ko'proq bilib olishingiz mumkin.
Ushbu mashqni real qilish uchun yaxshi GUI asboblar to'plamiga ega tilni tanlash yaxshidir. Qt, FLTK yoki GTK kabilarni tanlash mumkin, lekin siz kutgan xususiyatlarga ega ekanligiga ishonch hosil qilish uchun avval hujjatlarni ko'rib chiqing. Ushbu maqola uchun men Java-dan o'rnatilgan Swing vidjeti bilan foydalanaman. Agar siz boshqa til yoki boshqa vositalar to'plamidan foydalanmoqchi bo'lsangiz, ushbu maqola muammoga qanday yondashish haqida fikr berishda foydali bo'lishi mumkin.Qaysi birini tanlamasligingizdan qat'iy nazar, har qanday asosiy vositalar to'plamida matn muharririni yozish hayratlanarli darajada o'xshashdir. Agar siz Java-da yangi bo'lsangiz va boshlash haqida qo'shimcha ma'lumotga muhtoj bo'lsangiz, avval mening Guessing Game maqolamni o'qing .
Do'stlaringiz bilan baham: |
