Kirish. Asosiy qism. Zamonaviy pedago`gik texnologiyalarning ta`limdagi ahamiyati


Natriy, tabiatda uchrashi, fizik va kimyoviy xossalari, muhim birikmalari, ishlatilishi



Download 170,4 Kb.
bet20/26
Sana26.05.2022
Hajmi170,4 Kb.
#610086
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   26
Bog'liq
9-sinflarda-ishqoriy-yer-metallari-mavzusini-oqitishda-zamonaviy-pedagogik-texno

4. Natriy, tabiatda uchrashi, fizik va kimyoviy xossalari, muhim birikmalari, ishlatilishi.
Natriyning atom massasi 22,99 ga teng. Uning atom radiusi 0,189 va ion radiusi 0,098 nm ga teng bo’lib, ionlanish energiyasi esa, 5,14 eV ga teng. Natriy tabiatda ko’p tarqalgan element, u yer po’stlog’ining 2,64% ini tashkil qiladi. Quyoshda va yulduzlarda ham natriyning borligi aniqlangan. Natriy minerallari qatoriga NaCl galit yoki toshtuz, Na2SO4∙H2O mirabilit yoki glauber tuzi, Na2AlFkriolit, Na2B4O7∙10H2O bura, Na2CO3∙10H2O soda, NaCl∙KCl silvinit, Na2SO4∙3K2SOglazerit, Na2SO4∙MgSO4∙4H2O astraxanit, NaNO3 chili selitrasi va boshqalar kiradi. Natriy boshqa elementlar bilan birga silikat va alyumo-silikatlar tarkibida, o’simliklarda, inson va hayvonlar organizmida, shuningdek, dengiz va tuzli ko’l suvlarida ko’p miqdorda uchraydi.
Natriy osh tuzining suyuqlanmasini elektroliz qilish yo’li bilan olinadi. Katod va anod bo’shlig’i diafragma bilan ajratilgan bo’ladi, natriyning musbat ioni katoddan elektron biriktirib oladi ya’ni neytral atomga aylanadi. Natriyning neytral atomlari katodda suyuqlangan metall holida yig’iladi. Anodda xlor ionlari elektronlarini beradi, ya’ni oksidlanish sodir bo’ladi va gaz holida erkin xlor ajralib chiqadi. Bu jarayonlarni quyidagicha tasvirlash mumkin:
NaCl = Na+ Cl- Na+ e- = Na0 (katodda); Cl- - e- = Cl0; 2Cl0 = Cl2(anodda)
Natriy olish uchun soda bilan ko’mir aralashmasini qattiq qizdirish kerak:
Na2CO+ 2C =2Na + 3CO
Hosil qilingan natriy kerosin ostida yoki berk metall idishlarda saqlanadi. Natriy yumshoq pichoq bilan oson kesiladigan yengil metall, kub shaklida kristallanadi. Natriy bug’i alangani sariq tusga kiritadi. Natriy kimyoviy xossalari jihatidan juda aktiv havoda tez oksidlanadi, ftor va xlor atmosferasida uy haroratida alangalanadi. Qizdirilganda brom, yod, oltingugurt, vodorod va boshqa moddalar bilan reaktsiyaga kirishadi shuningdek, suv bilan reaksiyaga kirishib, vodorodni ajratib chiqaradi: 2Na + 2H2O = 2NaOH + H2
Yonib ketgan ishqoriy metallni suv sepib o’chirib bo’lmaydi, balki uning ustidan kalsinatsilangan soda kukuni sepish kerak.

Download 170,4 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish