Kirish adabiyotlar taxlili

3.3. Metallarni matochniy eritmadan ajratib olishda kislotalilikning bog‘ligini o‘rganish.
Eritmaning optimal kislotalilik darajasini aniqlash uchun turli xil pH larda tajribalar o‘tkaziladi.pH ni boshqarish uchun CaO eritmasidan foydalaniladi. Yig‘uvchi sifatida Nafteniy kislota, ko‘pik xosil qiluvchi sifatida T80 transformator moyidan foydalanamiz.Tajriba natijalari quyida keltirilgan. Rasm 1va jadval 1.

pH

3.3.1-rasm Ko‘pikka metallarni eritmaning kislotaligiga bog‘liq xolda o‘tish darajasi.

Tajriba sharti: yig‘uvchilar sarfi stixiometrik jixatdan 100%(t_{ион.флот}.–5 min, sarfi T-80 – 3,0 g/m³)

3.3.1.-jadval

Mis Eritish Zavodi kuporos sexi matochniy eritmasini Naften kislotasi qo‘llash orqali ion flotatsiya natijalari.

Тajriba shartlari	Eritma pH	Ion flotatsiyadan keying eritmadagi metallar miqdori, g/dm^3				Chiqayotgan ko’pikli mahsulot, g/dm^3	Ko’pikli mahsulotga o’tish darajasi, %
		Ni	Сu	Zn	Fe^+2		Ni	Cu	Zn	Fe^+2
Naften kislotasi sarfi100% umumiy hajimdan, ion flotatsiyasi davomiyligining 5 min. T-80 sarfi-3,0 g/m^3	1	19,5	88,5	0,25	0,05	26	40	42	53	42
	2	11,7	51,3	0,116	0,028	29	45	45	62	54
	3	7,6	28,23	0,056	0,0135	33	51	50	64	70
	4	3,72	13,69	0,02	0,0035	37	53	55	70	88
	6	1,48	6,34	0,006	0,0001	41	60	88	75	96

3.3.1-rasm va 3.3.1-jadval tajriba natijalari shuni ko‘rsatadiki ajratib olishning nisbatan yaxshi ko‘rsatkichlari.

Naften kislotasi hajimning 100% va davomiyligi 5 minut bo‘lganda ph-6 gacha bo‘lganda samarali boradi. Ni, Cu, Zn va Fe⁺² ajralishi 60, 88, 75 va 96 % tashkil etdi.
3.4.Metall ionlarinig konsentratga o‘tishini sarbitlar sarfiga bog‘likligini o‘rganish.

Bizga turli xil stixiometrik miqdorlarda sarbentlarning optimal sarfini aniqlash uchun tajribalar berilgan. Labaratoriya tajribalari natijalari 2- jadvalda keltirilgan.

Naften kislota bilan metallarning kompleks birikma xosil qilgan xolda cho‘kmaga o‘tishi amaliyotda 100% ga etadi, pH ga bog‘liq xolda.

3.4.1-jadval.

Sarbitlar sarfi.	Nikel	Mis	Rux	Temir(II)
100%srexiometrik miqdorda	7,5	4,5	5	7
150% stexiometrik miqdorda.	7	6	7	6

Labaratoriya natijalari shuni ko‘rsatadiki, qimmatbaxo komponentlarni ajratib olishda sarbentlar sarfi muxim ro‘l o‘ynaydi. Sarbentlar sarfi metallarni ajratib olishni ko‘payishi va pH ning ko‘tarilishi bilan kuzatiladi. Izlanishlar shuni ko‘rsatadiki, pH keng intervalda bo‘lganida kiruvchi sarbent konsentratsiyasi 30 g/l bo‘lganda Naften kislotasini qo‘llash orqali ion flotatsiya samarali bo‘lishi mumkin.

Misni ohak eritmasi bilan cho’ktirish natijalari shuni ko’rsaradiki misni ikki bosqichli cho’ktirish samaraliroq hisoblanadi

-birinchi bosqichda ohak bilan 0,5 soat vaqt davomida pH=4,5-5 gacha ohak eritmasi qo’shiladi va eritma tindiriladi. Bunda misning 65-75% qismi gidroksid holatda cho’kadi.

-ikkinchi bosqich tindirilgan eritma 0,5 soat vaqt davomida yana ohak eritmasi qo’shiladi va eritma tindiriladi. Bunda misning 90-92% qismi gidroksid holatda cho’kadi.


Quyiltirish

Yuqori sliv

(nikelli eritma)

Pastki sliv

Filtiratsiya

Filtirat

(nilelli eritma)

Bug’latish-Kristallash

Mis, gidroksid va gips cho’kmasi


Eritma

Н₂SO₄ (1:1)

Tanlab eritish

Filtirlash

Маточный

eritma

Xomaki nikel kuporos

H₂O

Eritish

Ni eritmasi

Qayta kristallash

Маточный

eritma

Nikel kuporos

Mis eitmasi (Cu-50-60 г/л)

Gips

Quritish (250⁰С)

Mis kuporos ishlab chiqarishga

Kuydirish