|
Qizil anor – po`sti to`q qizil yoki qizil rangli bo’lgan mahalliy nav. Mevasi o`rtacha yirik. Donasi to`q qizil, yirik, po`sti yupqa bo’lib bu anordan 50 – 55 % sharbat olinadi. Mazasi nordon-shirin, bir tup daraxtchadan 30- 35 kg hosil olish mumkin. Bu nav O’zbekistonda ko`p tarqalgan.
Qozoqi anor –mevasi yirikroq (300-400 g), kumushrang-sariq rangli. Sharbati to`q qizil, mazasi nordon-shirin. Mevasidan sharbat chiqishi – 40-45%. Oktyabr oyida pishib etiladi, saqlashga chidamli (6-7 oy). Har bir tupi 40 kg gacha hosil berishi mumkin.
Qayim anori–mevasi o`rtacha yirik (200-250 g), po`stlog’ining rangi ko`kishqizil, mevasining ta’mi – nordon-shirin, to`q qizil rangli sharbat beradi. Sentyabroktyabr oylarida pishadi.
Oq dona (tuya tish) –mevasi yassi, yumaloq, yirik bo’lin, o`rtacha 300-350 g keladi, sentyabr oyi oxirlarida pishadi. Donasi yirik, po`sti yupqa va qattiq. Pishgan mevasining po’sti och sariq yoki oqish-qizil bo`ladi. Sharbati och pushti rangli, 10 xushbo`y, shirin, tarkibida 14 % gacha shakar va 0,5 % gacha organic kislotalar bo’ladi [2. 18-19betlar].
Anor yer yuzidagi eng foydali mevalardan biri hisoblanadi . Uni qadim zamonlardan beri sevib iste'mol qilishadi. Tarkibida turli-tuman vitaminlar, biriktiruvchi to'qimalar, mikroelementlar mavjud.Anor daraxtini yetishtirish hamma tomondan yoqimli va foydali. Uni n g po'sti, po'chog'i va ildizlari shifobaxsh, barglarini damlab ichish mumkin, mevasi juda shirin. Quritilgan anor gullari choy sifatida damlab ichilsa, gipertoniklarga katta foyda beradi.Anor donalarining sharbati askorbin kislotasiga (14 %gacha), boshqa meva kislotalariga, qand va taninlarga juda boy. Undan musallas, punsh va mevaning lotincha nomi sharafiga qo'yilgan grenadin ichimligi tayyorlanadi. Grenadin - bu anorning oddiy sharbati.
Anorning hamma qismlari foydali: po'chog'i ham, donalari ham, sharbati ham, danaklari ham, gullari ham, ildizi ham... U xo'l meva sifatida ham, murabbo ko'rinishida ham shifobaxsh hisoblanadi . Anor o'z tarkibi va foydali xususiyatlariga ko'ra shu darajada noyobki, uni ham tibbiyotda, ham kosmetologiyada qo'llashadi.Anorli surtmalar va vannalar kosmetologiyada pigment dog'lar, sepkillar, husnbuzarlarni yo'q qilishda, yuz terisini oqartirishda, tirnoq va sochlarni mustahkamlashda faol ishlatiladi..Ammo esingizda bo'lsin, anor mevasi va po'stlog'idan tayyorlangan damlama va qaynatmalarni ko'p miqdorda iste'mol qilish bosh aylanishiga, umumiy darmonsizlikka, ko'ngil aynishiga, qusishga va hatto tomir tortishishiga olib kelishi mumkin [3. 5-6 betlar]. Agar anor ko'chat yordamida ekilgan bo'lsa, tavsiya etiladi:
O'simlik uchun teshik qazing. Qo'nish teshigining optimal o'lchami 60x60x60.
Pastki qismini quruq o't bilan yoping, so'ngra to'plangan tuproqning yuqori qatlamini seping (do'konda maxsus aralashmani sotib olishingiz mumkin).
O'simlik konteynerdan ehtiyotkorlik bilan chiqariladi (agar fide yopiq ildiz tizimiga ega bo'lsa).
Anor tezroq ildiz otishi uchun ildizpoyaning pastki qismi erdan tozalanishi kerak.
Ekishdan oldin chuqurdagi er biroz tekislanadi, shunda ko'chatlar yog'ingarchilik tufayli juda past cho'kmaydi. Tavsiya etilgan ekish chuqurligi taxminan o'n santimetr.
Mitti anor o'simlikning barcha kurtaklari va kurtaklari yuqoriga yo'naltirilgan bo'lishi uchun joylashtirilishi kerak. Qish uchun qo'shimcha boshpana uchun siz o'simlikni 45 daraja burchak ostida ekishingiz mumkin.
Chuqur qoplangan loy tuproq bir oz qum bilan.
Fidan atrofidagi tuproq mulch yoki talaş bilan qoplanishi mumkin. Boshpana uchun optimal qatlam o'n santimetrdan oshmaydi.[4. 35-bet].
Anor haqida eng yaxshi satrlarni eshitish biz uchun juda muhim vazifalardan biri hisoblanadi. Nabiev va boshq. tamonidan «Qiziqarli botanika», T.: O’zbekiston, 1975.-231 b monografiyasida chop etilgan anor o`simligi bo`yicha ma`lumotlarda ko`rsatilishicha anor xalq xo`jaligining har xil sohalarida ishlatiladi. Anor 200 (300) yilgacha umr ko`rishi mumkin. Kitobda anor to`g`risida juda ko`p muhim bo`lgan ma`lumotlarni ko`rish mumkin. Haydarov, Hojimatovlar (1976) «O’zbekiston o’simliklari» ( O’rta maktablarning biologiya o’qituvchilari uchun qo’llanma) T.: «O’qituvchi» nashriyoti, 1976) kitobida: anor (Punica granatum L._) anordoshlar oilasiga kiruvchi, bo’yi 5 m gacha boradigan butadir. U subtropik o’simlik bo’lib, vatani Isroil, Eron va Kichik Osiyoda hamda Kavkazda juda ko’plab o’stiriladi. Respublikamizda anorning 40 dan ortiq navlari bor.
Do'stlaringiz bilan baham: |
