Кириш 3 I боб

Ўзбекистон рельефи ғарбдан шарққа аста-секин кўтарилиб бориши туфайли турли хил табиат минтақалари вужудга келган. Ҳар бир табиат минтақасида ўзига хос тупроқ ўсимлик қоплами ва ҳайвонот дунёси мавжуд. Ўзбекистонда чўл адир, тоғ ва яйлов минтақаси ажратилади. Ўзбекистонда - қуйидаги тупроқлар тарқалган 1) қайир-аллювиал; 2) ўтлоқ бўз; 3) қумли чўл; 4) чўл тақир; 5) шўрхок; 6) сур – қўнғир; 7) суғориладиган бўз; 8) оч бўз; 9) оддий (типик) бўз; 10) тўқ тусли бўз; 11) тоғ жигар ранг; 12) тоғ ўтлоқ тупроғи ва.ҳ.к.

Ўзбекистон рельефи ғарбдан шарққа аста-секин кўтарилиб бориши туфайли турли хил табиат минтақалари вужудга келган. Ҳар бир табиат минтақасида ўзига хос тупроқ ўсимлик қоплами ва ҳайвонот дунёси мавжуд. Ўзбекистонда чўл адир, тоғ ва яйлов минтақаси ажратилади. Ўзбекистонда - қуйидаги тупроқлар тарқалган 1) қайир-аллювиал; 2) ўтлоқ бўз; 3) қумли чўл; 4) чўл тақир; 5) шўрхок; 6) сур – қўнғир; 7) суғориладиган бўз; 8) оч бўз; 9) оддий (типик) бўз; 10) тўқ тусли бўз; 11) тоғ жигар ранг; 12) тоғ ўтлоқ тупроғи ва.ҳ.к.

Чўл минтақасида (400 – 500 м) асосан сур – қўнғир, қумли, тақир ва бўз тупроқлар Устюртда, Марказий Қизилқум тоғлари ва Нурота тоғларида тарқалган, чиринди кам, кўпинча шўр бўлади. Қумли тупроқлар Қизилқум, Зарафшон этаги, Марказий Фарғона ва Мирзачўлда тарқалган. Тақир тупроқлар – чўлларда Устюртда, қуруқ дельталарда, қадимги дарё террасаларида учрайди.

Toғ ва тоғолди ҳудудлари аввалдан табиий ва рекреация ресурсларига бой ҳисобланади. Шунинг учун ҳам кишилик жамиятининг илк бор босқичларида цивилизация тоғ водийларида таркиб топиб, тараққий қилган. Ўтган асрда Ўрта Осиё, хусусан Ўзбекистонда тоғ ва тоғолди ҳудудларида ишлаб чиқариш кучлари кучли ривожланди, минерал хом ашёларни қайта ишлаб, тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш натижасида атроф муҳит ифлосланмоқда, экологик вазият жиддийлашмоқда, аҳолининг саломатлиги азият чекмоқда.

• Toғ ва тоғолди ҳудудлари аввалдан табиий ва рекреация ресурсларига бой ҳисобланади. Шунинг учун ҳам кишилик жамиятининг илк бор босқичларида цивилизация тоғ водийларида таркиб топиб, тараққий қилган. Ўтган асрда Ўрта Осиё, хусусан Ўзбекистонда тоғ ва тоғолди ҳудудларида ишлаб чиқариш кучлари кучли ривожланди, минерал хом ашёларни қайта ишлаб, тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш натижасида атроф муҳит ифлосланмоқда, экологик вазият жиддийлашмоқда, аҳолининг саломатлиги азият чекмоқда.