Kirish 3 I bob. Aksonometrik proyeksiyalash

Birinchi usul. U avval bay on qilingan geometrik jismlarning aksonometrik proyeksiyalarini qurish usuliga mos keladi. Oldin detalning ko'rinadigan tomonlaridan birining ikkilamchi proyeksiyasi quriladi, keyin elementlarni "o'stirish" usuli bilan detaining qolgan qismlari qurib tugatiladi.
Bu usulni "Taglik" detali tasviri misolida ko'rib chiqamiz (35-shakl). Chizma bo'yicha detal shaklini ko'z oldiga keltirib, simmetriya tekisligini hisobga olgan holda koordinata o'qlarining proyeksiyasi belgilab olinadi. Aksonometrik proyeksiyalar ichidan detal tasvirining eng yaxshi yaqqolligini ta'minlaydigan turi - ushbu holda 34




to'g'ri burchakli izometrik proyeksiya tanlanadi. Chizma listida detal gabarit chiziqlarining to'g'ri kompozitsion joylashtirish zarurligini hisobga olib aksonometriya o'qlari quriladi (35-shakl, b). Bosh ko'rinish bo'yicha





34-shakl. Aksonometrik proeksiyalarda o'lcham qo'yishga misol





35-shakl. Detal aksonometriyasini "o'stirish" usuli yordamida qurish


oldingi qirraning aksonometrik proyeksiyasi quriladi. Oldingi qirra uchlaridan u o'q yo'nalishi bo'yicha to'g'ri chiziqlar o'tkazilib, ularda ustdan ko'rinishdagi tasvir bo'yicha o'lchangan detal qalinligi o'lchab qo'yiladi (35-shakl, c). Belgilangan


35




nuqtalarni o'zaro tutashtirib yon tomon va ustki sirtlarning ko'rinadigan chegaralari hosil qilinadi. Detaining ustki qismidagi prizmatik o'yiq tasvirlanadi (36-shakl, d). Yasashlarning to'g'riligi tekshirilgandan keyin, aksonometrik proyeksiya ko'rinar kontur chiziqlari bilan ustidan yurgizib chiqiladi.
Ikkinchi usul detal yoki uning alohida qismlarini biror oddiy geometrik jjsm sirtiga xayolan joylashtirishga asoslangan. Bu usul "Tayanch" detalini tasvirlash misolida ko'rsatilgan (36-shakl). Oldin detal shakli tahlil qilinib, undan keyin gabarit parallelepipedning aksonometrik proyeksiyasi ingichka chiziqlar bilan qurib olinadi. Buning uchun aksonometriya o'qlari o'tkazilib, unda yuqorigi asosning tasviri va pastki asosning ko'rinadigan qismlari tasvirlanadi (36-shakl, b). Shundan keyin detal alohida qismlari-ustki tayanch va detaining pastki plitasining gabarit parallelepipedlari rejalashtirilib olinadi (36-shakl, c). Yasashni detaining mayda qismlari: silindrik va prizmatik o'yiqlar hamda mustahkamlik qovurg’alarni tasvirlash bilan yakunlanadi (36-shakl, d).

36. 
    shakl. Detal aksonometrik proyeksiyasini "o'stirish" yo'li bilan yasash usuli
    

36