Kirish 1-Mavzu: Odam va uning salomatligi to’g’risida

 

 

 

 

 

 

41-mavzu: Orqa  miyaning tuzilishi va funksiyasi. 

 

 

1. Orqa miya uzunligi katta odamda (a) massasi (b) 

bo‘lib, diametri (c) ga yaqin oqish ip shaklida bo‘ladi.  

A) a- 40-45 sm b- 30-40 gr c-1 sm 

B) a- 40-50 sm b- 30-40 gr c-2 sm 

C) a- 35-45 sm b- 20-40 gr c-1 sm 

D) a- 40-45 sm b- 25-40 gr c-3 sm 

 

2. Umurtqa pog‘onasi nayi ichida joylashgan qanday 

moddadan iborat. 

A) kulrang va ko`k B) kulrang va oq 

C) oq va ko`k D) kulrang va oqish 

 

3. Orqa miyaning oldingi va orqa yuzasi bo'ylab o'tgan 

chuqur egatchalar uni qanday qismlarga bo‘ladi.  

A) oldingi va orqa B) uchki va yon 

C) kulrang va oq D) o`ng va chap 

 

4. Orqa miyaning nayini o‘rab turgan markaziy qismi ….. 

moddadan iborat. 

A) kulrang va ko`k B) kulrang va oq C) oq D) kulrang  

 

5. Ko‘ndalang kesmasida miyaning kulrang modda 

joylashgan qismining shaklini aniqlang.  

A) yulduzsimon B) kapalak qanotiga o‘xshash 

C) ovalsimon D) yumaloq 

6. (a) modda atrofini (b) modda o‘rab turadi.  

A) a- kulrang b- oq B) a- oq b- kulrang  

C) a- kulrang b- ko`k D) a- ko`k b- oq 

 

7. Kulrang modda nechtadanoldingi va orqa ildizlarni 

hosil qiladi.  

A) bir juftdan B) 1 tadan C) ikki juftdan D) uchtadan 

 

8. (a) modda oraliq va harakatlantiruvchi neyronlar 

tanasi hamda kalta o‘simtalaridan, (b) neyronlarning 

uzun o'simtalaridan iborat.  

A) a- kulrang b- oq B) a- oq b- kulrang  

C) a- kulrang b- ko`k D) a- ko`k b- oq 

 

9. ….. moddadagi nervlar orqa miya bo'ylab yuqoriga va 

pastga yo‘nalgan nerv yo'llarini hosil qiladi. 

A) kulrang va ko`k B) kulrang va oq 

C) oq D) kulrang  

 

10. ……oldingi va orqa tomoni bo‘ylab oldingi va orqa 

egatchalari, uning markazidan orqa miya nayi o‘tadi.  

A) bosh miya C) uzunchoq miya 

C) oraliq miya D) orqa miyaning 

 

 

11.Nima orqa miyani chap va o‘ng qismga bo‘lib turadi.  

A) liqildoqlar C) uzunchoq miya 

C) oraliq miya D) egatchalar 

 

12. Orqa miya nayi nima bilan to'lgan. 

A) havo B) sitoplazma 

C) miya suyuqligi D) periost 

 

13. Orqa miyadan qancha orqa miya aralash nervlari 

chiqadi. 

A) 31 ta B)62 ta C) 32 juft D) 62 juft 

 

14. Qaysi ildizchalar sezuvchi nervlarning teri, muskullar 

va ichki organlardagi retseptorlaridan keladigan 

nervlardan iborat.  

A) o`ng B) oldingi C) orqa D) chap 

 

15. …. neyronlar tanasi to‘planib, orqa miya yonida orqa 

miya tugunlarini hosil qiladi.  

A) harakat B) tasir C) asotssasiv D) sezuvchi 

 

16. Orqa miyaning qaysi ildizchalari harakatlantiruvchi 

neyronlarning aksonlaridan iborat.  

A) o`ng B) oldingi C) orqa D) chap 

 

---

17. Nerv impulslari orqa ildizchalar qaysi 

retseptorlardan oraliq neyronlarga, ulardan oldingi 

ildizchalar orqali ishchi organlarga uzatiladi. 

A) o`ng B) oldingi C) orqa D) chap 

 

18. Qaysi ildizchalarning sezuvchi va harakatlantiruvchi 

nervlari orqa miyadan chiqqach, umurtqa pog‘onasi ikki 

yonida qo‘shilib, aralash orqa miya nervlarini hosil 

qiladi.  

A) o`ng B) oldingi C) orqa D) B,C 

 

19. Orqa miya reflektor va o‘tkazish funksiyalarini 

bajaradi. Uning reflektorlik funksiyasi qanday modda 

bilan bog‘liq.  

A) kulrang va ko`k B) kulrang va oq 

C) oq D) kulrang  

 

20. Kulrang moddada skelet muskullarining qisqarishini,  

yurak, oshqozon, qovuq, qon tomirlari, jinsiy bezlar va 

boshqa ichki organlar ishini boshqaradigan nerv 

markazlari bo'ladi.  

A) kulrang va ko`k B) kulrang va oq 

C) oq D) kulrang  

 

 

21. Orqa miya (a) qismida tizza refleksi, (b) bo‘limining 

yuqorisida ko‘z qorachig‘ini kengaytiruvchi, (c) qismida 

siydik ajratuvchi reflekslar markazlari joylashgan. 

A) a- dumg`za b- bel c- ko`krak B) a- bel b- ko`krak c- 

dumg`za 

C) a- ko`krak b- bel c- dumg`za D) a- bel b- dumg`za c- 

ko`krak 

 

22. Orqa miyaning o'tkazish funksiyasi uning…… 

moddasi bilan bog'liq.  

A) kulrang va ko`k B) kulrang va oq 

C) oq D) kulrang  

 

23. moddadagi nervlar orqa miyani bosh miya bilan 

boglaydi.  

A) kulrang va ko`k B) kulrang va oq 

C) oq D) kulrang  

 

24. Orqa miyaga keladigan nerv impulslari o‘tkazuvchi 

yo‘li orqali retseptorlardan orqa miya yuqori qismiga va 

…… o'tkaziladi.  

A) miya ko`prigiga B) uzunchoq miyaga  

C) bosh miyaga D) bo`yin segmentiga 

 

25. Nimadan keladigan nerv impulslari pastga 

tushadigan o‘tkazish yo‘li orqali orqa miya quyi 

bo‘limlari va organlarga o‘tkaziladi. 

A) miya ko`prigi B) uzunchoq miya  

C) bosh miya D) bo`yin segmenti 

 

26. Orqa miya reflekslarini qaysi qism nazorat qilib 

turadi.  

A) miya ko`prigi B) uzunchoq miya  

C) bosh miya D) bo`yin segmenti 

 

27. Yurak, oshqozon, siydik pufagi, jinsiy bezlar va 

boshqa organlar ishini orqa miya ….. bilan birgalikda 

boshqaradi. 

A) miya ko`prigi B) uzunchoq miya  

C) bosh miya D) bo`yin segmenti 

 

28 .Orqa miyaga xos xususiyatlarni aniqlang. 1)umurtqa 

pog'onasi kanalida joylashgan 2)bosh suyagining ichida 

joylashgan 3)uzunligi katta odamda 40-45 sm 4)og'irligi 

katta odamda 1020-1970 g 5)massasi 30-40 g 6)13 mln. 

dan ko'proq nerv hujayralari bor 7)uch qavat parda 

bilan tashqi qavati qattiq, o'rta qavati o'rgimchak 

to'rsimon, ichki qavati yumshoq parda bilan o'ralgan 

8)ikki qismdan stvol (ustun) va katta yarimsharlaridan 

iborat  

A)2,4,8 B)1,3,5,6,7 C)1,3,5,6,8 D)1,3,4,6,7  

 

29. .Orqa miyaning pastki qismi 1-2-bel umurtqalari 

sohasida ... shaklida tugaydi.  

A)konus B)slindr C)shar D)elleps  

 

30 .Orqa miyaning yuqori qismi ... 1)ikkinchi bo'yin 

umurtqasida uzunchoq miya bilan tutashadi 2)birinchii 

bo'yin umurtqasida uzunchoq miya bilan tutashadi 

3)birinchi bo'yin umurtqasida miya ko'prigi bilan 

tutashadi 4)ikkinchi bo'yin umurtqasida miya ko'prigi 

bilan tutashadi  

A)1 B)2 C)3 D)4  

 

31.Orqa miyaning pastki qismi ... umurtqalari sohasida 

tugaydi.  

A)1-2-bel B)3-4-ko'krak C)4-5-dumg'aza D)2-3-dum  

 

32.Orqa miya 1-2-bel umurtqalari sohasidan pastda ...  

A)bo'lmaydi B)yo'g'onlashadi C)ip shaklida davom etadi 

D)ham o'zgarmay davom etadi  

 

33.Orqa miya ip shaklida ... davom etadi. 1)1-2-bel 

umurtqalaridan 1-3 dum umurtqalarigacha 2)1-bo'yin 

umurtqasidan 2-3-dum umurtqalarigacha 3)1-2-bel 

umurtqalaridan 4-5-dumg'aza umurtqalarigacha 4)1-

bo'yin umurtqasidan 1-2-bel umurtqalarigacha  

A)1 B)2 C)3 D)4  

 

34.Orqa miya ... ta segmentdan iborat.  

A)21-22 B)25-26 C)31-33 D)35-37  

 

35.Orqa miya segmentlari va ularning sonini juftlab 

ko'rsating. a)bo'yin b)ko'krak d)bel e)dumg'aza f)dum 

1)5 2)1-3 3)8 4)12  

---

A)a-3; b-1; d-4; e-1; f-2 B)a-3; b-4; d-1; e-2; f-1 C)a-4; b-

3; d-1; e-1; f-2 D)a-3; b-4; d-1; e-1; f-2  

 

36.Orqa miyaning qismlari va ularga xos xususiyatlarni 

juftlab ko'rsating. a)tashqi qismi b) ichki qismi 1)kulrang 

moddadan tuzilgan 2)oq moddadan tuzilgan 3)nerv 

hujayralaridan tashkil topga 4)nerv tolalaridan tashkil 

topgan  

A)a-1,3; b-2,4 B)a-2,4; b-1,3 C)a-2,3; b-1,4 D)a-1,4; b-2,3  

 

37.Orqa miyaning oq moddasi ... 1)orqa miyaning turli 

segmentidagi nerv hujayralarini bir-biriga va ularni bosh 

miyaning nerv hujayralari bilan tutashtiradi 2)orqa 

miyaning nerv hujayralarini oziqlantiradi 3)orqa 

miyaning va bosh miyaning barcha nerv hujayralarini 

oziqlantiradi 4)orqa miyaning turli segmentidagi nerv 

hujayralarini va bosh miyaning nerv hujayralarini 

himoya qiladi  

A)1 B)2 C)3 D)4  

 

38.Orqa miya ... funksiyasini bajaradi. 1)reflektor 

2)himoya 3)o'tkazuvchanlik 4)transport  

A)3,4 B)1,2 C)1,3 D)barchasi  

 

39.Refleks - ... 1)nerv sistemasi orqali yuzaga keladigan 

tashqi va ichki muhit ta'siriga organizmning tug'ma 

javob reaksiyasi 2)nerv sistemasi orqali yuzaga 

keladigan tashqi va ichki muhit ta'siriga organizmning 

javob reaksiyasi 3)nerv sistemasi orqali yuzaga 

keladigan tashqi va ichki muhit ta'siriga organizmning 

ortirilgan javob reaksiyasi 4)nerv sistemasi orqali yuzaga 

keladigan tashqi va ichki muhit ta'siridan himoyalanish  

A)1 B)2 C)3 D)4  

 

40.Odam organizmida reflekslar orqali amalga 

oshadigan faoliyatlarni aniqlang. 1)og'riqni sezish 2)qo'l 

va oyoqlarning harakati 3)nafas olish va chiqarish 

4)ko'zni yumish va ochish  

A)1,3 B)2,4 C)2,3,4 D)barchasi  

 

41.Refleks yoyi qismlari va ularga xos xususiyatlarni 

aniqlang. a)retseptor b)sezuvchi nerv tolasi d)nerv 

markazi e)harakatlantiruvchi nerv tolasi f)ishchi organ 

1)retsoptorning qo'zg'alishidan hosil bo'lgan impulsni 

nerv markaziga yetkazadi 2)nerv markazidagi 

qo'zg'alishni ishchi organga yetkazadi 3)to'qima va 

organlarda joylashgan bo'lib, tashqi va ichki muhit 

ta'sirini qabul qilib qo'zg'aladi 4)muskul, bez, qon 

tomirlari va hokozo 5)miyada joylashgan sezuvchi, 

oraliq va harakatlantiruvchi nerv hujayralaridan iborat  

A)a-3; b-2; d-5; e-1; f-4 B)a-3; b-1; d-5; e-2; f-4 C)a-4; b-

1; d-5; e-2; f-3 D)a-3; b-1; d-4; e-2; f-5  

 

42.Refleks yoyi qanday qismlardan iborat? 1)retseptor 

2)sezuvchi nerv tolasi 3)nerv markazi 

4)harakatlantiruvchi nerv tolasi 5)ishchi organ  

A)2,3,4 B)1,3,4 C)1,2,5 D)barchasi  

 

43.Odamda orqa miyaning harakatlantiruvchi refleksini 

qanday tajribada kuzatish mumkin? 1)svetoforning qizil 

chiqog'i yonganda ta'sirlanishi 2)oyoqlarni chalishtirib 

o'tirib tizza payiga rezina bolg'acha bilan urilganda oyoq 

silikinib ko'tariladi. 3)ovqatning hidi kelganda 

ishtahaning oshilishi 4)har kuni bir vaqtda uyqudan 

turilsa, vaqt bo'lishi bilan o'z-o'zidan uyqudan 

uyg'onishni kuzatish mumkin  

A)1 B)2 C)3 D)4  

 

44.Tizza refleksi quyidagi refleks yoyi bo'yicha hosil 

bo'ladi: ... 1)retseptor 2)sezuvchi nerv tolasi 3)sezuvchi 

nerv hujayrasi 4)oraliq nerv hujayrasi 

5)harakatlantiruvchi nerv hujayrasi 6)harakatlantiruvchi 

nerv tolasi 7)muskul  

A)1,2,6,7 B)1,3,4,5 C)1,2,4,5,6 D)barchasi  

 

45.Yuqoriga ko'tariluvchi va pastga tushuvchi, 

o'tkazuvchi nerv yo'llari ... kesishadi.  

A)orqa miyaning bo'yin segmentida B)bosh 

miyaningyuqorgi qisimlarida  

C)bosh miyaning pastki qismlarida D)orqa miyaning 

ko'krak segmentida  

 

46.Chap qo'l funksiyasini ... boshqaradi.  

A)chap yarimsharlar B)o'ng yarimsharlar C)ikkala 

yarimsharlar D)yarimsharlar navbatlashib  

 

47.Orqa miya segmentlarida joylashgan nerv markazlari 

va ularning xususiyatlarini juftlab ko'rsating. a)bo'yin 

segmenti b)ko'krak segmenti d)bel segmenti 1)ko'krak 

qafasining 5-qovurg'a sohasidan boshlab, to qovuqqa 

qadar va qo'lning ichki yuzasi teri va muskullarni hamda 

shu sohada joylashgan ichki organlarning sezish va 

harakatlanish funksiyasini ta'minlaydi 2)bosh sohasidan 

to ko'krakning 5-qovurg'asigacha, qo'lning tashqi yuzasi, 

kaft va barmoqlarning terisi hamda muskullarning 

sezish va harakatlanish funksiyasini ta'minlaydi 

3)tananing qovuq sohasidan boshlab, to oyoqlarning 

oldingi yuzasi va oyoq barmoqlarigacha bo'lgan to'qima 

va organlarning sezish va harakatlanish funksiyasini 

boshqaradi  

A)a-2; b-3; d-1 B)a-2; b-1; d-3 C)a-1; b-2; d-3 D)a-3; b-1; 

d-2