Kino, televideniye va radio sanati

Mavzuning 

о‘rganilganlik  darajasi.  Uzoq  tarixga  ega,  bevosita 

madaniyatimizni  о‘zida  aks  ettiruvchi  qо‘g‘irchoq  teatrlari  faoliyatini  о‘rganish, 

ularda  ijod  qilayotgan  aktyorlarning  mahorati,  sohaviy  xususiyatlarini  tadqiq  etish 

muhim  masalalar hisoblansa-da, bu yо‘nalishda doimiy ravishda manbalarga ehtiyoj 

seziladi.  Aksariyat  manbalarda  asosan,  qо‘g‘irchoq  teatri  tarixi,  uning  rivojlanish 

bosqichlari haqida ma’lumot beriladi. Shu asosda, mazkur tadqiqot ishi yuzasidan bir 

qancha  manbalar  bilan  tanishib  chiqildi.  Xususan,  Respublika  qo’g’irchoq  teatri 

faoliyatiga  oid  materiallar  respublika  miqyosidagi  matbuot  sahifalarida,  о‘zbek 

qо‘g‘irchoq  teatrining  tarixi  va  zamonaviy  jarayonlariga  oid  ilmiy,  ilmiy-ommabop 

qо‘llanma  va  darsliklarda,  ayrim  teatr  ijodkorlariga  bag‘ishlangan  risola  va 

maqolalarda  bayon  etilgan.

  Tadqiqot  ishi  mavzusini  yoritishda  teatrshunos  olimlar, 

---

 

5 

 

dramaturg  va  soha  mutaxassislari  tomonidan  olib  borilgan  izlanishlardan,  xususan, 

qо‘g‘irchoq  teatrlarining  tarixiy  asoslari,  rivojlanishi  va  xususiyatlari  haqida  asosiy 

manbalar  sifatida  M.Qodirovning  “О‘zbek  xalq  tomosha  san’ati”  (T.,  O’qituvchi, 

1981),  “Tomosha  san’ati  о‘tmishidan  lavhalar”  (T.,  Fan,  1993),  “An’anaviy  teatr 

dramaturgiyasi”  (T.,  Yangi  asr  avlodi,  2006),  M.Qodirov,  S.Qodirova  bilan 

hammualliflikdagi  “Qо‘g‘irchoq  teatri  tarixi”  (T.,  Talqin,  2006)  kabi  kitoblarini 

e’tirof etish о‘rinli. Qо‘g‘irchoq teatri aktyorlarining obraz yaratishi yuzasidan asosiy 

kо‘rsatmalarni  beruvchi  manbalari  M.Ashurovaning  “Qо‘g‘irchoq  teatr  san’atining 

aktyorlik maktabi” (T., Kuro Print, 2007), T.I.Yuldashev, H.I.Ikromov, I.A.Muxtarov 

va  M.S.Muxtarova  hammuallifligidagi  “Teatr  va  yosh  avlod”  tо‘plami  (T.,2012), 

I.Turdiyevaning  “Qо‘g‘irchoq  boshqarish  asoslari”  о‘quv-uslubiy  qо‘llanmasi  (T., 

O’zDSMI, 2015) ni misol qilib keltirish mumkin. Shu о‘rinda “Teatr”, “San’at” kabi 

jurnallarda  va  “О‘zbekiston  adabiyoti  va  san’ati”  kabi  gazetalarda  chop  etilgan 

maqolalardan  ham  unumli  foydalanildi.  Shuningdek,    “Istiqlol  va  milliy  teatr”  (T., 

Yangi  asr  avlodi,  2002)  tо‘plami,  T.Bayandiyevning  “San’at  masalalari  teatrshunos 

nigohida”  (T.,  Fan  va  texnologiyalar,  2009),  T.Bayandiyev,  H.Ikromov,  

M.Ahmadjonovaning  “О‘zbek  teatrlarida  milliy  –  g‘oya  talqini”  (T.,  Fan  va 

texnologiyalar,  2009),  T.Tursunovning  “Sahna  va  zamon”  (T.,  Yangi  asr  avlodi, 

2007)  va  “XX  asr  о‘zbek  teatri  tarixi”  (T.,  Fan  va  texnologiyalar,  2009)  kabi  ilmiy 

risola, tо‘plam va darsliklardan hamda O’zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligi 

Teatr boshqarmasi va Respublika qo’g’irchoq teatriga qarashli arxiv materiallaridan, 

spektakllar annotatsiyalaridan, arxiv bayonnomalari va badiiy kengash xulosalaridan 

keng foydalanildi va amaliy taassurot hosil qilindi.  

Qо‘g‘irchoq  teatri  aktyorlarining  sо‘nggi  yillardagi  faoliyatini  umumiy  tarzda 

qamrab  olgan  malakaviy  ish  mavjud  emas.  Dahldor  ayrim  malakaviy  ishlar  ham 

tanqidiy xarakterga ega.