Kimyoviy texnologiya



Download 1,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/37
Sana15.07.2021
Hajmi1,4 Mb.
#120235
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   37
Bog'liq
katalitik riforming qurilmasidagi quvvati issiqlik tashuvchiga kora 10 kgsek bolgan qobiq quvurli issiqlik almashtirgichni texnologik-mexanik hisoblash va ornatish-tamirlash ishlarini tashkil etish

Xom  ashyo  tavsifi.  Riforming  jarayoni  uchun  xom  ashyoning  sifati  va 

yaroqligini  aniqlovchi  asosiy  ko’rsatgich  bo’lib  uglevodorodli  va  frakstion  tarkib 

hisoblanadi.  Jarayonning  etakchi  reakstiyasi  naftenlarni  digedrogenlash  reakstiyasi 

bo’lganligi uchun afzalroq xom ashyo bu naftenlarning  yuqori mikdorini  saqlagan 

benzin  frakstiyasining  benzindir  naftenlarga  boy  bo’lgan  benzin  frakstiyalaridan 



riformatning chiqishi bir xil oktan sonli katalizatorni parafin saqlagan xom ashyodan 

ishlab  chiqarilganiga  qaraganda  3,5-5  %  ga  ba’zida  esa  10-12  %  ga  ko’p  bo’ladi. 

Parafinli  neftlardan  olingan  benzinli  frakstiyalarning  riforimingida  alkanlarni 

degidrohalqalanish va gidrokreking reakstiyalari ustunlik qiladi. 

Riforming  xom  ashyosida  alifatik  to’yinmagan  birikmalarning  mavjudligi 

noxush  hol  chunki  unda  aylanib  turgan  vodorod  saqlagan  gazdagi  vodorod 

to’yinmagan  uglevodorodlarning  gidrogenlashda  rastional  sarflanmaydi.  Shuning 

uchun katalitik riforming (masalan termik krekingning) chuqur gidrotozalashdan keyin 

olingan to’g’ri haydalgan xom ashyo bilan aralashmasidagina sodir bo’lishi mumkin. 

  

 Katalitik  riforming  xom  ashyosining  frakstion  tarkibini  jarayonning  maqsadli 

vazifasi  bilan  aniqlanadi.  Agar  katalitik  riforming  vazifasi  yuqori  oktanli  benzinni 

ishlab  chiqarish  uchun  katalizatorni  olish  bo’lsa  buning  uchun  optimal  xom  ashyo 

bo’lib 85-180 ºS chegarasida  qaynab chiqadigan frakstiyalar xizmat qiladi. Qaynash 

boshlanishining  harorati  85  ºS  dan  past  bo’lgan  xom  ashyoni  qo’llash  maqsadga 

muvofik  emas  chunki  bunda  gidrokreking  hisobiga  ancha  ko’p  gaz  hosil  bo’lishi 

ko’zatiladi.  Ammo  xom  ashyo  aromatlanishining  sezilarli  oshishi  sodir  bulmaydi, 

sababi C

uglevodorodlari arenlarga  juda kiyin aylanadi. Bundan tashqari bunday xom 



ashyo qo’llash qurilmani frastiyalar bilan yuklanishiga olib keladi. Shu sababli 85 ºS 

dan  past  haroratda  qaynab  chiqadigan  va  ancha  yuqori  oktan  soniga  ega  bo’lgan 

frakstiyalar  tovar  benzinlariga  toza  holdagi  komponent  sifatida  jalb  qilinadi  yoki 

izomerlanishiga  yuboriladi.  Xom  ashyoda  180  ºS  dan  yuqori  haroratda  qaynab 

chiqadigan frakstiyalarning borligi ham maqsadga muvofiq emas chunki bunda  xom 

ashyoning yuqori haroratda qaynaydigan qismining zichlanish reakstiyalari natijasida  

katalizatorda koksning to’planishi oshadi, bu esa katalizator faolligining yoqolishiga 

olib keladi. 

Yuqori oktanli benzinni ayniqsa oktan soni 95-100 bo’lganni ishlab chiqarishda 

qaynash  bog’lanishining  harorati  105  ºS  bo’lgan  og’irlashgan  frakstion  tarkibli 

maqsadga  muvofikdir  chunki  bu  riforming  benzinning  va  bir  vaqtning  o’zida 

vodorodning chiqishini oshirishga imkon beradi. 




Riforming  benzinida  benzol  mikdorining  pasayishiga  xom  ashyodan  benzol 

o’tmishdoshlari  (stiklogeksan,  metilstiklopentan)  ni  yoqotish  uchun  qaynash 

boshlanishi haroratining 100 ºS gacha oshirish yuli bilan benzin riforimini dastlabki 

xom ashyosining tarkibini me’yorlashtirish ko’maklashadi. Agar riformingni benzol va 

toluolni  olish  uchun  o’tkazsalar  unda  xom  ashyo    bo’lib  85-180  ºS  dagi  harorat 

chegarasidagi  tor  benzinli  frakstiya  hisoblanadi.  Benzol  stiklogeksandan, 

metilstiklopentan n-geksandan. Toluol esa metilstiklogeksan, dimetil-stiklopentan va 

–geptandan hosil bo’ladi. Barcha  ksilollarni olish uchun 105-127  ºS dagi frakstiyani 

qo’llaydilar. 

Oltingugurtli  birikmalar  riforming  katalizatorlarning  asosiy  dezaktivatorlar 

soniga  kiradi.  Bu  jarayon  xom  ashyosida  oltingugurtning  mikdori  minimal  bo’lishi 

kerak. Ayniqsa platina-reniyli katalizatorlar oltingugurtga juda sezgir bo’ladi bu holda 

uning mumkin bo’lgan mikdori 1·10

-4

 dan yuqori bulmasligi kerak. Azotning hamda 



namlikning mikdorini tegishli ravishda   0,5·10

-4

  % va 4·10



-4

  % gacha chegaralaydilar. 

Vodorod ishtirokida xom ashyoning oltingugurtli birikmalari vodorod sulfidga 

azotlari  esa  ammiakga  aylanadi.  Shuning  uchun  oltingugurt  saqlagan  xom  ashyoni 

riformingdan oldin albatta dastlabki gidrotozalashga uchratiladi.  

Neftning  kislorodli  birikmalari  (spirt,  efir  va  fenollar)  va  erigan  kislorod  

gidrotozalash sharoitida  suvga aylanadi. Aylanib tugadigan vodorod saqlagan gazda 

(VSG)  namlikning  mikdori  yuqori  bo’lganda  katalizatordan  uni  faollashtiruvchi 

galogen (HCl yoki HF hamda) yuvib chiqariladi ammo namlikning mikdori juda kam 

bo’lishi  tashuvchi  (alyuminiy  oksidi)  ning  xossalariga  salbiy  ta’sir  ko’rsatadi, 

regenerastionsiz  davrning  davomiyligini  va  yuqori  namlikga  qaraganda  suyuq 

pasaytirishi  mumkin  izomerlanish  gidrokreking  va  aromatlanish  reakstiyalarining 

tezligi kamayadi. 

Galogen  (ftor  va  xlor)  lar  riforming  katalizatorlarining  ammo  ularning  mikdorini 

ma’lum  kat’iy  nazorat  qilinadigan  chegaralarda  saqlab  turish  kerak.  Riformingning 

reakstion  zonasiga  xlor  (ftor)  ning  bir  me’yorda  bo’lmagan  va  juda  ko’p  mikdorda 

riformingning  reakstion  zonasiga  kelib  tushishi  katalizator  funkstiyasining  anomal 



kuchayishiga  olib  keladi,  kreking  reakstiyalarining  rivojlanishiga  ko’maklashadi  va 

katalizatorni koks bilan qoplanishi tezlashtiradi. 

Gidrotozalashdan  keyin  metallar-  mishyak,  qo’rgoshin  va  mislarning  mikdori 

ko’p emas va ular riforming katalizatorga to’planib qoladi, katalizatorni bu metallardan 

tozalab  bo’lmaydi.  Platina  bilan  o’zaro    ta’sirlashishga  kirib  ular  katalizatorning 

gidrogenlovchi-degidrogenlovchii 

funkstiyaisini 

buzadilar. 

Riformingning 

gidrotozalangan  xom  ashyosida  mishyak  qo’rgoshin  va  misning  mikro 

qo’shimchalarining  maksimal  mumkin  bo’lgan  mikdori  10·10

-4

 



ni 


gidrotozalanmagan yuboriladigan xom ashyoda esa 50·10

-4

  %ni tashkil qiladi. 




Download 1,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish