Kimyoviy texnologiya

2-mavzu. Olefinlar. Quyi va yuqori olefinlar
Asosiy organik va neftkimyosi sintezi uchun xomashyo sifatida qo'llaniladigan olefinlarni ikki asosiy guruhga ajratish mumkin:
1) gazsimon yoki past haroratda qaynovchi olefinlar - etilendan pentangacha (C₂-C₅) bo'lgan uglevodorodlar:

2) yuqori olefinlar - C₆ dan to C₁₂-C₁₈ gacha bo'lgan uglevodorodlar (asosan C₇-C₁₅).
Past olefinlar. Etilendan butengacha bolgan olefinlar oddiy sharoitda gaz, pentendan boshlab (C₅C_l0)-rangsiz suyuqlik. Past olefinlarni ba'zi bir xossalari 4-jadvalda keltirilgan.
1.1-jadvaldan ko'rinib turibdiki, yuqori bosim va past temperaturada etilenni suyuq holga keltirish mumkin (buning uchun qaynovchi ammiak yordamida sovutiladi). Boshqa gazsimon olefinlar bosim ostida siqilib suv yordamida sovutilganda suyuq holga keladi. Olefinlarni yuqoridagi parafinlar bilan taqqoslansa, ko'rinib turibdiki, etilen etandan 15°C past haroratda qaynaydi. Bu ko'rsatgichlar ularni qayta ishlash jarayonida muhimdir. Olefinlarning parafinlardan farq qiladigan xususiyatlaridan biri, ularni yaxshi eruvchanligi va yaxshi yutiluvchanligidir, chunki ularda to'yinmagan uglerod bog'i mavjud. Olefinlar parafinlarga nisbatan qattiq moddalarga yaxshi adsorbsiyalanadi, eritmalarga yutiladi. Ushbu xususiyatlarni mavjudligi sababli, ularni maxsus usullar bilan ajratish mumkin.