Kimyoviy texnologik jarayonlar va ularni harakatlantiruvchi kuchi

Gidromexanik jarayonlar - bu shunday jarayonlarki, ularning tezligi mexanika va gidrodinamika qonunlari bilan belgilanadi. Ularga truba va qurilmalarda gaz va suyukdiklarni uzatish, suyuqliklarni aralashtirish, emulsiya va suspenziyalarni cho’ktirish, filtrlash, sentrifugalash kabi usullarida ajratish, teskari osmos va donador, sochiluvchan materiallarni mavxum qaynashi kabi jarayonlar kiradi.
Har bir sanoatda qaysi jarayon bo’lishidan qatʼiy nazar, uning tezligini oshirishga xarakat qilinadi, chunki jarayon tezligini ko’payishi qurilmaning ish unumdorligini usishiga olib keladi. Gidromexanik, issiqlik va massa almashish, xamda kimyoviy jarayonlarning kinetik qonuniyatlari quyidagi umumiy qonun ko’rinishida ifodalanishi mumkin: jarayonning tezligi xarakatlantiruvchi kuchga to’g’ri va qarshilikka teskari proportsional.
Аgar, qarshilikka teskari kattalikni tezlik koeffitsienti deb belgilasak, gidromexanik jarayonlar uchun kinetik tenglama ushbu ko’rinishga ega bo’ladi:

bu yerda :V - oqib o’tadigan suyuqlik miqdori;F – ko’ndalang kesim yuzasi; t- vaqt; K₁- jarayonning Tezlik koeffitsienti; P - xarakatga keltiruvchi kuch (bosimlar farki); R - gidravlik karshilik.
Suyuqlik oqimining trubalardagi harakatlantiruvchi kuchi gidravlik mashinalar yoki nasoslar orqali hosil qilinadi. Nasos elektr dvigateldan mexanik energiya olib, uni suyuqlik xarakatining oqim energiyasiga aylantirib, bosimini oshiradi.
Nasoslar iqtisodiyotning barcha sohalarida: mashinasozlikda, metallurgiyada, oziq – ovqat sanoatida, er ishlarini gidromexanizatsiyalashtirishda va ko`pchilik boshqa tarmoqlarda keng qo`llaniladi.
Nasoslarning turlari va asosiy parametrlari.Nasoslar asosan ikki turga: dinamik va hajmiy nasoslarga bo`linadi.
Dinamik nasoslarda suyuqlik tashqi kuch ta`sirida harakatga keltiriladi. Nasos ichidagi suyuqlik nasosga kirish va undan chiqish trubalari bilan uzluksiz bog’langan bo`ladi. Suyuqlikka ta`sir qiladigan kuchning turiga ko`ra, dinamik nasoslar parrakli va ishqalanish kuchi yordamida ishlaydigan nasoslarga bo`linadi.