Kimyoviy muvozanat Reja

Bir – biridan chegara sirtlari bilan ajralgan geterogen (ko’p jinsli) moddalar sistemasida bo’ladigan muvozanat geterogen muvozanat deyiladi. Le – Shatele tamoili geterogen sistemalar uchun ham qo’llanilaveradi, lekin massalar ta‘siri qonunini tatbiq etishda qo’shimcha kiritishga to’g’ri keladi. Bu qonun bir jinsli moddalar orasida bo’ladigan muvozanatlar uchungina tatbiq etiladi. Ko’p jinsli moddalar orasidagi muvozanat massalar ta‘siri qonuniga bo’ysunmaydi.

Massalar ta‘siri qonuni bunday muvozanatlarga tatbiq etish uchun qattiq modda (suyuq modda)va gazlardan iborat sistemalarda qattiq moddalar bug’ining konsentratsiyasini ma‘lum bir haroratda o’zgarmas kattalik deb qabul qilish kerak, chunki muvozanatdagi sistemada bo’lgan va o’zaro hamda reaksiyaning boshqa komponentlari bilan eritma hosil qilmaydigan qattiq va suyuq moddalarning muvozanat holatdagi bug’ bosimi ularning shu haroratda to’yingan bug’i bosimiga teng.

Massalar ta‘siri qonuni bunday muvozanatlarga tatbiq etish uchun qattiq modda (suyuq modda)va gazlardan iborat sistemalarda qattiq moddalar bug’ining konsentratsiyasini ma‘lum bir haroratda o’zgarmas kattalik deb qabul qilish kerak, chunki muvozanatdagi sistemada bo’lgan va o’zaro hamda reaksiyaning boshqa komponentlari bilan eritma hosil qilmaydigan qattiq va suyuq moddalarning muvozanat holatdagi bug’ bosimi ularning shu haroratda to’yingan bug’i bosimiga teng.

Ularning qiymatlari muvozanat konstantasi qiymatiga kiritiladi, lekin massalar ta‘siri qonuni tenglamasiga yozilmaydi; u tenglamaga sistemadagi gomogen qismning parsial bosimigina yoziladi. Shu bilan geterogen muvozanatlar uchun massalar ta‘siri qonunini tatbiq etish masalasi osonlashadi. Quyidagi misol geterogen sistemadagi muvozanatga ta‘luqlidir.

Ularning qiymatlari muvozanat konstantasi qiymatiga kiritiladi, lekin massalar ta‘siri qonuni tenglamasiga yozilmaydi; u tenglamaga sistemadagi gomogen qismning parsial bosimigina yoziladi. Shu bilan geterogen muvozanatlar uchun massalar ta‘siri qonunini tatbiq etish masalasi osonlashadi. Quyidagi misol geterogen sistemadagi muvozanatga ta‘luqlidir.