Kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari. I. Kimyoning asosiy tushunchalari. Atom

Atom molekular ta’limot

1. Quyidagi tushunchalarni fanga kiritgan olim(lar)ni juftlab ko’rsating.

1) atom (“bo’linmas”); 2) molekula(“kichik massa”); 3) element(“ tarkibiy qism”) a) Levkipp va Demokrit b) P. Gassendi; c) R. Boyl; d) Demokrit

A) 1-a; 2-c; 3-b B) 1-a; 2-b; 3-c

C) 1-d; 3-b; 2-c D) 1-c; 2-d; 3-b

2. Moddalar “ korpuskulalardan(molekulalardan) molekulalar element(atom)lardan tuzilgan” degan fikr qaysi olim(lar) tonidan ilgari surilgan?

A) J.Dalton B) M.V.Lomonosov

C) Levkipp va Demokrit D) A.Avogadro va S.Kannitssaro

3. 1-marta “Atom-reaksiyada bo’linmaydigan zarracha” tarifini bergan olim(lar)?

A) M.V.Lomonosov B) J.Dalton

C) Levkipp va Demokrit

D) A.Avogadro va S.Kannitssaro

4. H atomi massasini birlik qilib atomlarni nisbiy massalari jadvalini tuzib atomistic nazariyani yaratgan olim(lar)?

A) J.Dalton B) M.V.Lomonosov

C) Levkipp va Demokrit

D) A.Avogadro va S.Kannitssaro

5. Molekulalarning haqiqatda mavjudligini, ular atomlarning birikishidan hosil bo’lishini tajribada isbotlagan olim(lar) kim?

A) J.Dalton B) M.V.Lomonosov

C) A.Avogadro va S.Kannitssaro

D) Levkipp va Demokrit

6. Molekulalar mavjudligini qanday hollarda (hodisa yoki jarayon)isbotlash mumkin?

1) Broun harakati; 2) Diffuziya; 3) Sublimatsiya;

4) filtrlash; 5) kondensatsiya;

A) 1,2,3 B) 2,3,4,5 C) 1,3,4 D) 1,2,3,4,5

7. Qaysi fikr atom molekulyar ta’limotga zid?

A) Kimyoviy reaksiyalar paytida molekulalar o’zgaradi, lekin atomlar o’zgarishga uchramaydi

B) Molekula- moddaning barcha kimyoviy xossalarini o’zida tutgan eng kichik zarracha

C) Murakkab moddalar ikki yoki undan ortiq oddiy molekulalardan iborat

D) Atom- oddiy yoki murakkab modda tarkibiga kiruvchi kimyoviy jihatdan parchalanmaydigan zarrachadir

7. Quyidagi qaysi fikr atom –molekulyar talimotga zid?

A) molekulalararo o’zaro tortishish va itarishish kuchlari mavjud

B) kimyoviy jarayonlar paytida atomlar saqlanib qoladi, lekin molekulalar tarkibi o’zgaradi

C) molekula moddaning barcha kimyoviy xossalarini o’zida tutgan eng kichik zarracha

D) oddiy moddalar turli kimyoviy element atomlaridan, murakkab moddalar esa kimyoviy elemnt atomlaridan tashkil topgan

8. Boylning “kimyoviy reaksiyalar natijasida moddalaming massasi o'zgaradi” degan noto'g'ri xulosaga kelishi-ga nima sabab bo'lgan?

A) nomolekulyar tuzilishli moddalar borligini hisobga olmagani;

B) reaksiya davomida sistemaning qizib ketishini hisobga olmaganligi;

C) ochiq idishda reaksiya o’tkazganligi;

D) yadro reaksiyalari massaning saqlanish qonuniga bo'ysunmaganligi.

9. Atom-molekulyar talimotda Dalton (a) va Lomonosov (b) qarashlarini juftlang.

1) oddiy moddalar molekulalardan tuzilgan;

2) molekula yangi sifatlarga( xossalarga) ega;

3) atom hamisha harakatda deb qaragan;

4) oddiy moddalar faqat ayrim atomlardan tuzilgan;

5) molekula atomlarning mexanik to’dalanishidir;

6) atom harakatdan tamomila xoli;

A) a-1,2,3; b-4,5,6 B) a-2,4,6; b-1,3,5

C) a-4,5,6; b-1,2,3 D) a-2,3,5; b-1,4,6

10. Daltonning atom molekulyar ta`limot yaratishdagi xato fikrni toping?

A)oddiy modda ham moddadan tuzilgan

B)molekula atomlarning mexanik yig`indisidan iborat C)miqdoriy tahlil usulini birinchi bo`lib fanga kiritdi D)tarkibning doimiylik qonunini kiritgan

11. Atomlarning bo`linishini va atom mayda bo`laklar bilan bo`shliqlardan iborat ekanligini izohlab bergan olim

A)A.Beruniy B)R.Boyl C)Demokrit D)Ar-Roziy

12.Tarixda unutilib ketgan atom tushunchasini XVI asrda qayta fanga kiritgan olim qaysi?

A)Levkip va Demokrit B)Dalton

C)Gassendi. P D)Lomonosov

13. 1813-yilda shved kimyogari ….ning taklifiga ko'ra kimyoviy belgi - element lotincha nomining bosh harfi yoki bosh harfiga keyingi harflardan birini qo'shib yozish bilan ifodalanadi.

A) Berseliyus B) Boyl C) Dalton D) Prust

14. Vanadiy (II) oksid (VO) tarkibi nima uchun o’zgaruvchan ?

A) metal va kislorod vajmlari har xil

B) temperatura va sintez jarayonidagi kislorod bosimiga bog’liq

C) temperatura va sintez jarayonidagi metal bosimiga bog’liq

D) sintez jarayonidagi idish toza bo’lmasligi va jarayon kislorod hajmiga bog’liq bo’lishi

15. Moddaning kimyoviy jihatdan bo`linmaydigan eng kichik zarrachasi?

A)molekula B)atom C)yadro D)praton

16.Atom-molekular ta’limot asoschisi kim?

1) M.V. Lomonosov; 2) J. Dalton; 3) A. M. But­lerov; 4). D. I. Mendeleyev.

A) 1; B) 2; С) 1 va 4; D) 1 va 2.

17. Агрегат ҳолати газ бўлган қайси модданинг диффузия тезлиги (бир хил температура ва босимда) секинроқ бўлади? 1)водород; 2)гелий; 3)азот; 4)кислород; 5)карбонат ангидрид.

A)5 B)3 C)4 D)2

18. Qaysiolim (1827 yil) mikroskopda suyuqlikdagi qattiq zarrachalarningharakatinikuzatgandaularuzluksizharakatqilishinianiqladi?

A) Rezerfort B) Lavuazye C) Broun D) Avagadro

19. Quyidagi olimlarning fikrlari va ishlarini juftlab ko’rsating

a) Ar – Roziy b)Faobiy c) Beruniy d)Ibn Sino

I. Moddiy dunyo tarkibiy tarkibiy qismlari, qimmatbaxo toshlar va ma’danlarni sinflashtirilan

II. Moddiy unsurlarningeng kichik birligi – atomlar haqidagi fikrlarni olg’a surgan

III. Barcha dorivor moddalarni xossalari asosida toifalarga bo’lib chiqqan.

IV. Atomlarning yanada kichikroq zarrachalarga bo’lishini takidlagan.

A) a-I, IV; b-II, c-II, d-III B) a-II, IV; b-III; c-II; d-I

C)a-II,IV; b-I; c-I; d-III D)a-II; b-IV; c-I, III d-III

20. Molekulalarning hajmiy o’lchami ham atomlarniki kabi kichik bo’lib, ularning diametrlari ….Ǻ gacha bo’ladi.

A) 30 B) 40 C) 20 D) 50

21. XVI asr boshida tarixda unutilib ketgan “atom” tushunchasini yana fanga kiritgan va “moddalar atomlardan tuzilgan, atomlarning birikishidan molekula hosil bo’ladi” deb “molekula” atamasini birinchi bo’lib fanga kiritgan olim kim?

A) Dalton B) Lomonosov

C) Gassendi D) Lavuazya

22.Molekulalaming diametri qanchaga teng?

A) 30 nm B) 1-10 A C) 100 nm D) 30 A

24.Atomlaming o'lchov birligi nima?

A) millimetr B) amper C) angstrem D) metr kub

25.Hozirgi vaqtda A o'lchov birligi nima bilan almashinib bormoqda?

A) millimetr B) nanometr C) angstrem D) metr kub

28.Qachon va kim moddalar haqidagi element va korpuskulalar (molekulalar) to‘g‘risidagi fikrlarini bayon qilish orqali atom-molekular ta’limot to‘g‘risidagi tushunchalami rivojlantirdi?

A) XVIII asrda rus olimi M. Lomonosov

B)XVIII asrda fransuz olimi A.Lavuazye

C)XVII asrda ingliz olimi J.Dalton

D)XVII asrda nemis olimi G.Shtal

29. Kim o‘z tajribalariga asoslanib, atomistik nazariya asoslarini bayon etgan?

A) rus olimi M.Lomonosov B) fransuz olimi A.Lavuazye C)ingliz olimi J.Dalton D) nemis olimi G.Shtal

31.Qachon va qayerda bo‘lib o‘tgan kimyogarlarni xalqaro kongressida atom va tushunchalariga aniq izohlar qobul qilindi.

A) 1689-yilda Londonda B)1860-yilda Karlsruyeda

C) 1986-yilda Berlinda D) 1869-yilda Moskvoda

34.Quyidagi hodisalaming qaysi biri suyuqlik molekulalari tartibsiz ravishda uzluksiz harakatda ekanligini ko'rsatadi?

A) diffuziya B)Broun harakati

C)osmos D) aktiv transport

35.Qaysi hodisalar molekulalar mavjudligi hamda doimo harakatda ekanligini ko‘rsatadi? 1) Broun harakati; 2) diffuziya; 3) qandning suvda erishi.

A) 2,3 B) 1,2 C) 1,2,3 D) faqat 2

36.Quyida berilgan javoblar orasidan noto‘g‘ri ta’rifni toping?

A)har qanday quyi molekular toza moddani olinish usuli va joyidan qat’i nazar doimiy tarkibga ega bo‘Iadi.

B)birikmalar bir elementning ma’lum sondagi atomlari boshqa elementning aniq sondagi atomlari bilan birikishidan hosil bo'ladi.

C)agar ikki element bir-biri bilan bir necha kimyoviy birikma hosil qilsa, bu birikma-lardagi bir element massasiga to‘g‘ri keluvchi boshqa element massalari o‘zaro kichik butun sonlar nisbatida bo'ladi.

D)har qanday quyi molekular toza moddani olinish usuli va joyidan qat’i nazar doimiy tarkibga ega bo‘Imaydi.

37. Atom haqidagi qaysi fikr to’g’ri?

1) mustaqil mavjud bo’la oladi;

2) mustaqil mavjud bo’la olmaydi;

3) nuklon va elektronga ega;

4) musbat zaryadlangan yadro va uning atrofida harakatlanuvchi manfiy zaryadlangan elektrondan iborat elektroneytral zarracha;

A) 1,2,3 B) 2,3,4 C) 2,4 D)1,2,3,4

38.Quyidagi to’g’ri fikrlarni aniqlang.

1) molekula-moddaning kimyoviy xossalarini namoyon qiluvchi eng kichik bo’lagi;

2) molekula-o’zaro bog’langan atomalr guruhidan iborat zarracha;

3) kimyoviy reaksiyalarda molekulalar atomlarga parchalanadi yoki atomlardan iborat tarkibini o’zgartiradi;

4) atomlar kimyoviy reaksiyalarda deyarli o’zgarishsiz qoladi;

A) 1,2 B) 1,2,3 C) 1,2,3,4