Kimyo va ekologiya

3.2. ERITMALARNING INSON HAYOTI VA FAOLIYATIDAGI 

AHAMIYATI 

 

Eritmalar  inson  hayoti  va  amaliy  faoliyatida  muhim  ahamiyatga  ega. 

Masalan,  odam  va  hayvonlarda  ovqat  hazm  bo’lishi  oziq  moddalarni  eritmaga 

o’tishi  bilan  bog’liq.  Barcha  eng  muhim  fiziologik  suyuqliklar  eritmalardir. 

O’simliklar  moddalarni  eritmalar  holida  o’zlashtiradi.  Ko’pchilik  kimyoviy 

reaksiyalar eritmalarda boradi. 

     

Eritmalarda  kimyoviy  reaksiyalar  tez  boradi.  Sanoatda  (qog’oz,  teri,  lok-

bo’yoq  sanoatida)  eritmalar  katta  rol  o’ynaydi.  O’g’itlar,  o’simliklarni 

zararkunandalardan  himoya  qiluvchi  vositalar,  portlovchi  moddalar,  juda 

ko’pchilik dori-darmonlar ishlab chiqarish ozmi-ko’pmi darajada eritmalar bilan 

bog’liq. 

     Fiziologik  suyuqliklar  (qon,  limfa,  ko’pchilik  bezlarning  suyuqliklari)  ning 

hammasi  eritmalar  hisoblanadi.  Ovqat  hazm  qilish  va  odam  organizmida  oziq 

moddalarning o’zlashtirilishi ularning eritmaga o’tishlari bilan bog’liq. Eritmalar 

o’simliklarning  rivojlanishida  ham  muhim  ahamiyatga  ega.  O’simliklar 

organizmi  tuproqdan  oziq  moddalarni  juda  kam  konsentratsiyadagi  suvli 

eritmalar holidagina qabul qila oladi. 

      Eritmalar  qattiq,  suyuq  va  gaz  holatida  bo’ladi.  Eritmada  agregat  holati 

o’zgarmaydigan  komponent  (tarkibiy  qism)  erituvchi  hisoblanadi.  Agar  eritma 

tarkibiy  qismidagi  moddalardan  biri  suyuq,  ikkinchisi  gaz  yoki  qattiq  bo’lsa: 

odatda  suyuqlik  erituvchi  hisoblanadi.  Gaz  bilan  gaz  (masalan,  havo),  suyuqlik 

bilan  suyuqlik  (masalan,  spirtni  suvdagi  eritmasi),  qattiq  modda  bilan  qattiq 

modda (masalan, metall qotishmalar) o’zaro aralashib eritma hosil qilgan bo’lsa, 

miqdori nisbatan ko’p bo’lgan tarkib erituvchi hisoblanadi.