Kimyo va ekologiya

reaksiyaga  kirishmaydigan  (masalan,  suv    bilan      azot)    gazlarga  

taaluqlidir. 

 

1-misol. CO

2

  suvda  eruvchanlik   koeffisienti 0

0

C  da  1,8  ga   teng.  1l  

suvda  0

o

C  va   40,13∙10

4

 n/m

2

  bosimda  qancha  CO

2

  eriydi.  

---

 

20 

 

 

 

 

Yechish:  1l  suvda  10,13∙10

4

  n/m

2

    bosimda  1,8l  CO

2

  eriydi,  40,13∙10

4

 

n/m

2

  bosimda  erigan      gazning    hajmi:  1,8.4=7,2l  bo`ladi.    Massa    birligiga  

o`tilganda  

22,4 l CO

2

……………….44 g 

7,2 l………………………x

g

 

g

x

2

,

14

4

,

22

2

,

7

44







 

 

2-misol.  1m

3

  suvda   25

0

C va  100 kPa  bosimda  0,12m

3

  azot  eriydi.  

2m

3

  suvda   shu  haroratda   va  110 kPa   bosimda  qancha  azot  eriydi. 

 

Yechish.  M

N2

=28.  T=273+ 25 = 298

0

K  

 

Masalani  yechishda  gazlarning   holat   tenglamasidan  foydalanib,  1m

3 

suvda   erigan  azotning massasini  toqamiz: 

                         PV=

 =0,136 

 

Genri  qonuniga  (50  binoan o`zgarmas  harorat  uchun   quyidagi  nisbat    

to`g`ri: 

C

1

/C

2

 = P

1

/P

2

 yoki  C

1

P

2

= C

2

P

1

  bundan  

                     C

1

=

  

Demak , 2m

3

 suvda  25

0

C va  110  kPa  bosimda 0,3 kg  azot   eriydi.  

 

3- Misol:  Agar  kislorodning  100ml   suvda  20

0

C  eruvchanligi  3,1ml  

bo`lsa,  shu    kislorodning    porsial    bosimi    0.2  atm    ga    teng.  100ml    yomg`ir  

suvda  qancha   kislorod  eriydi.  

 

Yechish.  Havoning  hajm  jihatidan  20% i  kislaroddan   iborat. U  holda  

kislorodning   parsial  bosimi  0,2 atm ga  teng.  100ml  suvda 20

0

C da  3,1 ml 

kislorod  erigan   bo`lsa,  100ml   suvda  20

0

C da  3,1 kislorod   eriydi.  Hosil  

bo`lgan    hajm  20

0

C    va      0,2    atm    bosimga      tegishli.    Kislorodning      erigan  

miqdorini   topish  uchun  gazlarning  holat  tenglamasidan   foydalanilinadi.  

g

RT

PVM

m

826

,

0





 

---

 

21 

 

 

 

 

4-misol. 10

0

 C da   100 gr   suvda   2 gr  kaliyli  selitra KNO

3

   eriydi.  Uni   

kristallab tozalash  uchun   200 g   suvni   qizdirib   300 g    selitra  eritildi. Agar   

eritma 10

0 

C  ga  qadar   sovutilsa,  bu  eritmadan  qancha selitra ajralib  chiqadi.