«kimyo texnologiya» fakulteti oziq-ovqat texnologiyasi kafedrasi oziq-ovqat texnologiya asoslari fanidan

Paxta moyidan salat moyi ishlab chiqarishning prinsipial texnologik sxemasi
6-Rasm

7-Rasm



8-Rasm


DEZODORASIYALANGAN SALAT MOYINI ISHLAB
CHIQARISH TEXNOLOGIYASINING BAYONI
Rafinasiyalangan paxta moyi bak (1) va nasos (2) yordamida o’lchagich (5) da o’lchanib, birlamchi sovutgich (6) da sovutish uchun beriladi. Bunda moyning harorati 20-25 ⁰C bo’ladi. So’ngra nomokobli sovutgich orqali (7) dan o’tib, krisstalizator (8) ga uzatiladi bunda moyning haroratini 10-12 ⁰C gacha tushirish lozim. Bu jarayon 48-60 soat davom etadi (8) kristalizatorga kirib kelayotgan sovutish agentining harorati -8...-5 ⁰Sda kirib chiqishda -3...0 ⁰Sda chiqadi.
Krisstalizatorga berilayotgan sovituvchi namokob suvning harorati kirayotganda -5 ⁰C bo’lsa chiqayotganda +5 ⁰C bo’ladi.
Uskunada ajralgan salat moyining harorati 5...8 ⁰S bo’lib, bu moyni (9) ramli filtrlarga beriladi. Bu erda salat moyi filtrlanib o’tadi palmitin fraksiyasi esa filtr ichida qoladi. YA’ni moyni sovutilgan vaqtda, qattiq fraksiya ajratib olinadi jarayon 0,2mPa (2kg s/sm² ) bosimda olib beriladi.
Filtrpressda palmitindan ajratilgan salat moyi uskunaning yuqori qismidagi shtuser orqali chiqariladi va o’z oqimi bilan filtrlangan salat moyi yig’iladigan (10) sig’imlarga tushadi. Bundan so’ng filtrpresdagi qattiq fraksiyasi palmitin eritilgandan so’ng palmitin yig’iladigan (12) sig’imga tushuriladi. Filtrlarda ushlab qolingan palmitin salat moyi ajratib olingandan so’ng iliq holda paxta moyi bilan eritilib (12) palmitin bakiga tushiriladi. Palmitin bu bakda qotib qolmaslik uchun bak ichiga issiq suv o’tadigan zmeevik o’rnatilgan. Bu sig’imdan palmitin (13) nasos yordamida rafinasiya sexidagi rafinasiyalangan moy idishiga yuboriladi. Bu erda palmitin boshqa moylar bilan aralashtirilib dezodarasiyalantirilib margarin sexiga yuboriladi. Salat moyi (10) sig’imdan (11) nasos yordamida (14) dezodoratorga yuboriladi. Bu erda moyni 220...235 ⁰Sgacha vakuum ostida qizdiriladi. Xidsizlantirilgan salat moyi sovutgich (19) sovutiladi va aralashtirgichga uzatiladi.
U erga ikkinchi tarafdan bak (21) va nasos (22) dan 0,3 %gacha limon kislotasi qo’shiladi. Limon kislotasi bilan qayta ishlashdan maqsad, moyni oksidlanishini oldini olish. Limon kislotasi antioksidant sifatida qo’shiladi. Limon kislotasi bilan qayta ishlangan moy polirovkali filtr (23, 24) larda filtrlanib, dezodarasiyalangan salat tayyor maxsulot saqlanadigan (15) baklarga yuboriladi u erdan salat moyininig bir qismi nasos (16) yordamida qadoqlashga yuborilsa, boshqa qismi mayonez ishlab chiqarish uchun beriladi.
Dezorasiyalangan salat moyi filtrlangan so’ng nasos (16) yordamida moy uchun sig’im (28) ga uzatiladi. U erdan oraliq sig’im (29) orqali quyish uskunasi (30) beriladi. Quyish uskunasiga ikkinchi tomondan PET idishlar uzatiladi. PET idishlar qizdirgich (26), shakl beruvchi mashina (27) lar yordamida uzatiladi. SHakl beruvchi mashina (27) ga kompressor (25) orqali 25kg/sm² bosim beriladi.
PET idishlarga qadoqlangan salat moyi tarozi (31) da o’lchanib, qopqoq yopqich uskunasi (32) da qopqoq bilan yopiladi. Nazorat stoli (33) da nazoratdan o’tkazilgandan so’ng, etiketka yopishtirish uskunasi (34) va bloklash uskunasi (35) da blok shaklida qadoqlanib, lenta (36) yordamida tayyor mahsulot omborga yuboriladi.