Kimyo-texnologiya fakulteti kimyoviyinjinering

Simpleks usuli

Bu usul bo‘yicha, simpleks deb ataladigan ko‘p qirra cho‘qqilarida maqsad funksiya qiymatlari hisoblab chiqilib, optimallik kriteriysining eng tez o‘zgarishini ta’minlaydigan qidirish qadami yo‘nalishi aniqlanadi. Agar qidiruv 2 o‘lchamli koordinata tizimsida olib borilayotgan bo‘lsa, unda simpleks-uchburchak, 3-o‘lchamli koordinata tizimsida esa 4 qirrali piramida bo‘ladi.
Simpleks cho‘qqilarining hammasida maqsad funksiyasining qiymati hisoblaniladi va uning eng katta qiymatiga mos keladigan cho‘qqi aniqlanadi.
Shu cho‘qqidan (masalan, A cho‘qqi, 6.14-rasm), BC tomon o‘rtasidan (O nuqta orqali) o‘tuvchi AA^’qidirish qadami qo‘yiladi. Bunda AO=OA^’; Topilgan A^’ nuqtada maqsad funksiyasi qiymati hisoblanib, B va C nuqtalardagi funksiya qiymatlari bilan solishtiriladi. Yana, maqsad funksiyasi eng katta qiymatga ega bo‘lgan cho‘qqidan (C) qidiruv qadami qo‘yiladi va hokazo. Optimum yaqinida qidiruv «sikllanib» qolishi mumkin, bunda qidirish qadami kichraytirilib, optimumni qidirish davom ettiriladi.

6.14-rasm. Simpleks usuli.

XULOSA

Men ushbu kurs loyihada Texnologik jarayonlarni optimallashtirish asoslari loyihaladim.
Talabala olingan bilimlarni o‘z soxasidagi matematik modellashtirish uchun tizimli taxlil usullarini qo‘llashni, apparatlardagi oqimlar strukturasini tajriba usullarida aniqlashni, texnologik jarayonlarni matematik va komyuter modelini tuzishni, hisoblash eksperimenti o‘tqazib, ushbu texnologik jarayon to‘g‘risida axborot olishni hamda boshqarish usullari va vositalarini o‘rganishi kerak.
Odatda, texnologik tizimlarlarini tahlil kilish, optimallashtirish va sintez qilish masalalarini ishlab chiqarish sharoitida yoki tajriba moslamalarida echish juda murakkab masala bo‘lib, hamma vaqt ham echish mumkin emas. Bu masalalarni yechilishi kimyoviy kibernetika usullarini qo‘llash bilan ancha osonlashadi. Bunda, texnologik tizimlarning aloxida jarayonlarning matematik ifodalari tuzilib, ular asosida butun tizim matematik ifodasi tuziladi. Bu matematik apparat yordamida hisoblash eksperimenti o‘tkazilib, texnologik tizimlarning optimallashtirish, tahlil qilish va sintez qilish masalalarini echish mumkin.

ADABIYOTLAR

1. 
   «TEXNOLOGIK JARAYONLARNI MODELLASHTIRISH ASOSLARI» FANIDAN MA'RUZALAR MATNI. Farg’ona-2013 y.
   
2. 
   www.wikipediya.org
   
3. 
   www.xs.uz
   
4. 
   www.arxiv.uz
   
5. 
   www.fayllar.org
   
6. 
   www.aim.uz