Kimyo sanoatining xomashyo bazasi

Alyuminiyli muhim rudalar

Rudalarning nomi	Kimyoviy tarkibi	Al2O3ningmiqdori, %	Asosiy qo‘shimchalari
Boksitlar	Al2O3xH2O	36-60	Fe2O3, SiO2, TiO2, CaO, MgO
Nefelin	E8Al8Si9O34	29	Ca5F(PO4)3
Alunit	K2SO4 xAl2(SO4)3 yAl2O3 ZH2O	20-22	Kvars, Fe2O3, TiO2, K2O

Rudasiz mineral xomashyolar ham tog‘ jinslari bo‘lib, ular metall olish uchun (magniy va ishqoriy metallarning xlorli tuzlaridan boshqalari) ishlatilmaydi. Bunday mineral xomashyolar hech qanday kimyoviy qayta ishlanmasdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri xalq xo‘jaligida yoki metallsiz ishlab chiqarishlarda xomashyo sifatida ishlatiladi. Rudasiz minerallar shartli ravishda quyidagi turlarga bo‘linadi:

1) Qurilish materiallari – to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki fizik-kimyoviy qayta ishlangach, qurilish ishlarida ishlatiladigan mineral xomashyo (shag‘al, qum, loy, toshlar va xokazo);

2) Industriya xomashyolari – kimyoviy qayta ishlanmasdan sanoatning turli tarmoqlarida ishlatiladigan minerallar (granit, asbest, slyuda, magnezit va xokazo);

3) Kimyoviy mineral xomashyolar – kimyoviy qayta ishlash uchun ishlatiladigan minerallar (oltingugurt, selitra, fosforitlar, apatitlar va xokazo);

4) Qimmatbaho va rudasiz minerallar – tabiiy holda yoki mexanikaviy qayta ishlangandan so‘ng bezak uchun ishlatiladi (olmos, zumrad, yoqut, malaxit, marmar va shunga o‘xshash).

2-jadval