Havoning ifloslanishi.
Ifloslanish atmosfera. Yer atmosferasidagi turli xil salbiy o'zgarishlar, asosan, atmosfera havosining kichik komponentlari kontsentratsiyasining o'zgarishi bilan bog'liq.
Atmosfera ifloslanishining ikkita asosiy manbai mavjud: tabiiy va antropogen. Tabiiy manba- bu vulqonlar, chang bo'ronlari, ob-havo, o'rmon yong'inlari, o'simliklar va hayvonlarning parchalanishi.
Asosiyga antropogen manbalar havo ifloslanishiga yoqilgʻi-energetika kompleksi korxonalari, transport, turli mashinasozlik korxonalari kiradi.
Gazsimon ifloslantiruvchi moddalardan tashqari, atmosferaga katta miqdordagi qattiq zarralar kiradi. Bular chang, kuyik va kuydir. Tabiiy muhitning og'ir metallar bilan ifloslanishi katta xavf tug'diradi. Qo'rg'oshin, kadmiy, simob, mis, nikel, rux, xrom, vanadiy sanoat markazlarida havoning amalda doimiy tarkibiy qismlariga aylandi. Atmosferani qo'rg'oshin bilan ifloslanishi muammosi ayniqsa keskin.
Atmosfera havosining global ifloslanishi tabiiy ekotizimlarning holatiga, ayniqsa sayyoramizning yashil qoplamiga ta'sir qiladi. Biosfera holatining eng yorqin ko'rsatkichlaridan biri o'rmonlar va ularning salomatligidir.
Asosan oltingugurt dioksidlari va azot oksidlari ta'sirida yuzaga keladigan kislotali yomg'irlar o'rmon biotsenozlariga juda katta zarar etkazadi. Aniqlanishicha, ignabargli daraxtlar kislotali yomg'irdan keng barglilarga qaraganda ko'proq azoblanadi.
Faqat mamlakatimiz hududida umumiy maydoni sanoat chiqindilaridan zarar ko'rgan o'rmonlar 1 million gektarga etdi. So'nggi yillarda o'rmonlarning buzilishining muhim omili atrof-muhitning radionuklidlar bilan ifloslanishi hisoblanadi. Shunday qilib, Chernobil AESdagi avariya natijasida 2,1 million gektar o'rmon maydonlari zarar ko'rdi.
Yashil maydonlar, ayniqsa, atmosferasida ko'p miqdorda ifloslantiruvchi moddalarni o'z ichiga olgan sanoat shaharlarida ta'sir ko'rsatadi.
Ozon qatlamining emirilishining havodagi ekologik muammosi, shu jumladan Antarktida va Arktikada ozon teshiklarining paydo bo'lishi ishlab chiqarishda va kundalik hayotda freonlarning haddan tashqari ko'p ishlatilishi bilan bog'liq.
Insonning iqtisodiy faoliyati tobora global xarakterga ega bo'lib, biosferada sodir bo'layotgan jarayonlarga juda sezilarli ta'sir ko'rsata boshlaydi. Siz allaqachon inson faoliyatining ba'zi natijalari va ularning biosferaga ta'siri haqida bilib oldingiz. Yaxshiyamki, ma'lum bir darajaga qadar biosfera o'zini o'zi boshqarishga qodir, bu esa inson faoliyatining salbiy oqibatlarini minimallashtirishga imkon beradi. Ammo biosfera endi muvozanatni saqlay olmaganida chegara bor. Qaytarib bo'lmaydigan jarayonlar boshlanadi, bu esa ekologik ofatlarga olib keladi. Insoniyat ularni sayyoramizning bir qator mintaqalarida allaqachon uchratgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |