Kimyo. Masala va mashqlar to

9.3. SUVNING DISSOTSILANISHI. KUCHLI VA KUCHSIZ KISLOTA VA ASOSLAR ERITMALARIDA pH QIYMATI

Suv kuchsiz elektrolit bo‘lib, u ham ionlarga dissotsilanadi. Bunda H₂OH⁺+OH^- muvozanat o‘rnatiladi.

Bu muvozanatga massalar ta'siri qonuni tatbiq etilsa:

(9.4)

hosil bo‘ladi. Tenglamadagi va doimiy qiymatlar bo‘lganligi uchun uni shaklda yozish mumkin. Tegishli qiymatlar bu ifodaga qo‘yilsa:

(9.5)

yuzaga keladi. Demak, suvli eritmalarda [H⁺] va [OH^-] qiymatlar ko‘paytmasi doimiy bo‘lib, 10^-14 ga teng. Muhit kislotali bo‘lganda [H⁺]>[OH^-] va muhit ishqoriy bo‘lganda [H⁺]<[OH^-] bo‘ladi. Muhitni bunday ifodalash noqulay bo‘lganligi uchun pH tushunchasi kiritilgan bo‘lib, u pH=lg[H⁺] (9.6) va pOH=-lg[OH^-] (9.7) formulalar bilan ifodalanadi.

(9.5) ifoda logarifmlansa: (9.8) hosil bo‘ladi.