«Kimyo injinering uchun axborot texnologiyalar»

rkfixed(y,x1,x2,n,F)-chegaralangan integrallash qadamlik, to'rtinchi darajali oddiy differentsial tenglamalar sistemasini Runge-Kutt usulida yechimli natijalari jadvalini chiqaradi. Bu funktsiya beshta argumentdan iborat:

Y - qidirilayotgan funktsiya boshlang'ich qiymatlari vektori;

X1 - mustaqil o'zgaruvchining boshlang'ich qiymati;

X2 - mustaqil o'zgaruvchining oxirgi qiymati;

n - integrallash qadamining chegaralangan soni;

f - simvol ko'rinishli vektorda yozilgan tenglamalar sistemasining o'ng qismi.

Yechish jarayoniga tayyorgarlikning birinchi qadami – tenglamalar sistemasi o'ng qismining simvol ko'rinishdagi F vektor shaklida yozilgan holda tashkil qilish.

Ikkinchi qadamda quyidagilar aniqlanadi.

• izlanayotgan u funktsiya boshlang’ich qiymatlari vektori;

• mustaqil o'zgaruvchining boshlang’ich va oxirgi qiymati izlanayotgan jarayonning davom etish vaqti t1 va t2;

• integralash qadamining belgilangan qiymati n.

Uchinchi qadamda echim natijasini ko'rsatishning ikki usuli mavjud: grafik va jadvalik ko'rinishi.

Agar differentsial tenglamalar sistemasi yechimi natijalarini, misol uchun, Z matrisaga bersak, u holda mustaqil o'zgaruvchining har bir integrallash qadamidagi qiymatlari, Zj,1 matrisaning ustunida yoziladi, bu yerda j indeksi ko'rilayotgan qiymatlar sonini belgilaydi va u oldindan ma'lum bo'lishi kerak.

Berilgan mustaqil o'zgaruvchining har bir integrallash qadamidagi qiymatlari uchun birinchi qidirilayotgan funktsiya qiymatlari Zj,2 matrisaning ikkinchi ustuniga yoziladi. Ikkinchi qidirilayotgan funktsiya qiymatlari Zj,3 matrisaning uchinchi ustuniga yoziladi va xokazo. Mustaqil o'zgaruvchi va unga mos qidirilayotgan funktsiya qiymatlarini bilgan holda , ularni grafik ko'rinishida tasvirlash mumkin bo'ladi.

Asosiy menyudagi Insert (Вставка) bo'limi ichiga kirib Graph (График) bandini cherting. Hosil bo'lgan Menyuda X-Y Plot (График X-Y) bandini cherting. Vizir o'rnatish joyida Dekart grafikini tuzish shabloni paydo bo'ladi. Ana shu operasiyani tezroq bajarish mumkin, buning uchun @ tugmasini bosish kifoya. Abtsissa o'qi ostidagi metkagamustaqil o'zgaruvchi qiymati bo'lishi Zj,i vektorni kiriting. Ordinata o'qi chap tomonidagi metkaga (Zj,1 , Zj,2 …) qidarilayotgan funktsiya qiymati vektorni kiriting.