Kimyo fanining predmeтi va vazifalari. Uni fan sifaт

Lavuazye va Laplas qonuni- Har qanday murakkab moddaning oddiy moddalarga qadar parchalanish issiqligi uning hosil bo'lish issiqligiga teng bo'lib, ishorasi qarama-qarshi tarzda ifodalanadi

Gess qonuni - Reaksiyalarning issiqlik effekti boshlang'ich moddalar bilan hosil bo'lgan mahsulotlarning tabiatiga bog'liq bo'lib, reaksiyaning oraliq bosqichlariga taalluqli emas

1. Asosli oksidlar: Na₂O, BaO, CuO va hokazo. Sof metallar.

2. Kislotali oksidlar: CO₂, SO₃, P₂O₅ va hokazo. Metalmaslar. Ba’zi metallarni yuqori oksidlari.

3. Amfoter oksidlar: ZnO, Al₂O₃, Sb₂O₃ va hokazo. Yarim oysimon metallar. Ba’zi metallarni o’rta valentli birikmlari

4. Betaraf oksidlar (yoki tuz hosil qilmaydigan) : CO, NO, N₂O va hokazo.

5. Peroksidlar: peroksidlarda kislorodning oksidlanish darajasi --1 ga va valentligi ikkiga teng bo'ladi --- Na₂O₂ , H₂O₂ , BaO₂ .

1. Suvda eriydigan asoslar: NaOH, Ca(OH)₂ , KOH, Ba(OH)₂ . s-oila metallari

2. Suvda erimaydigan asoslar: Cu(OH)₂ , Fe(OH)₂ , Cr(OH)₂ . s-oila metallaridan tashqari.

3. Amfoter asoslar: Ham kislota, ham ishqorlar bilan reaksiyaga kirishib tuz hosil qiladigan asoslar deyiladi: Zn(OH)₂ , Al(OH)₃ , Cr(OH)₃

D-oilasidagi eng kamida 3 xil valentlika ega bo’lgan elementlarini quyi valentli birikmalari asosli xossaga, o’rta valentli birikmalari amfoter, yuqori valentli birikmalari kislotali xossaga ega. Masalan: Mn ning II, IV, VII valentli biriklamarini tahlil qilamiz: II valentli-asos, IV-valentli –amfoter, VII valentli-kislotali xossalarga ega.

1. O'rta yoki normal tuzlar: NaCl, KCl, CaCl₂, Ba(NO₃)₂, Al₂ (SO₄ )₃, FeSO₄.

2. Nordon tuzlar: ikki yoki uch negizli (ko'p negizli) kislotalar nordon tuzlarni hosil qiladi. NaHCO₃,

C a(HCO₃)₂, KHSO₄, Ca(H₂PO₄)₂.

3. Asosli yoki gidroksid tuzlar: (CuOH)₂CO₃, Ca(OH)Cl, Mg(OH)NO₃, Al(OH)₂Cl.

4. Qo'shaloq tuzlar (qo'sh tuzlar): ikki xil metall va 1 ta kislota qoldig'idan tashkil topgan tuzlar. Bunday tuzlar ichida amaliy ahamiyatga ega bo'lganlari achchiqtoshlardir: KAl(SO₄)₂, NH₄ A l(SO₄)₂.

5. Aralash tuzlar: bir xil metall va ikki xil kislota qoldig'idan hosil bo'lgan tuzlar aralash tuzlar deyiladi: CaClOCl (yoki CaOCl₂).