Kimyo – biologiya

O’simliklarning azot, fosfor va kaliyga talabini aniqlashda ishlatiladigan reaktivlarni tayyorlash.

1. 
   ^H2^SO4 ^{+ difenilaminni tayyorlash uchun texnik tarozida 1 g difenilamin kristallaridan} tortib olib, 100 ml hajmli kolbaga solinadi. Uning ustiga juda ehtiyotlik bilan solishtirma og’irligi 1,84 ga teng bo’lgan kuchli sulfat kislotadan 30-50 ml qo’shib, difenilaminni to’la eriguncha chayqatiladi. U erib bo’lgach, kolba chizig’iga yetguncha yana ehtiyotlik bilan sulfat kislota qo’yiladi. SHu yo’sinda tayyorlangan eritma qora (jigarrang) shisha idishga qo’yib qo’yiladi.
   
2. 
   ^(NH4⁾2 ^MoO4 ^{reaktivini tayyorlash uchun ammoniy molibdat (NH}4⁾2 ^MoO4 ^{dan 6 g olib,} 100 ml hajmli kolbaga solinadi. Kolbaning yarmigacha distillangan suv qo’yib, chayqatilgan holda eritiladi. So’ngra kolba chizig’igacha suv qo’shilgach, eritmani qora (jigarrang) rangli idishga qo’yib, ustiga juda ehtiyotlik bilan solishtirma og’irligi 1,2 ga teng bo’lgan nitrat kislotadan qo’shib yaxshilab aralashtiriladi.
   

5. 
   ^{Benzedin + Cu}3^{COOH reaktivini tayyorlash uchun 0,05 g benzedin olib, 100 ml hajmli} kolbaga solinadi, ustiga 10 ml kuchli sirka kislota qo’yib eritiladi va o’lchamli kolba chizig’igacha distillangan suv qo’shiladi. Bu eritma ham boshqa idishga qo’yib qo’yiladi.
   

^{G. CH}3^{COONa reaktivi uchun natriy sirka kislota (NaCH}3 ^{COO) ning to’yingan eritmasi} tayyorlanadi. Buning uchun kimyoviy stakanga 50 ml distillangan suv qo’yib 50-60⁰ gacha ^{isitiladi. So’ngra shu issiq suvga NaCH}3^{COO kristallaridan qo’shib, shisha tayoqchada}
aralashtirib eritiladi. Qo’shilgan tuz kristallari boshqa erimasa, to’yingan eritma hosil bo’lganligini ko’rsatadi. Eritma xona temperaturasigacha sovitilgandan so’ng boshqa idishga qo’yiladi. Bunda birinchi idishda erimasdan qolgan tuz kristallarining bir qismi ham shu idishga solinadi.
D. Dipikrilamin + MgO reaktivi uchun 3 g dipikrilamin va 1,3 gr magniy oksid (MgO) olib, 100 ml hajmli kolbaga solinadi, ustiga 50 ml distillangan suv qo’yib, 15-20 soat tinch qo’yiladi. Vaqt o’tgandan so’ng filtrlanadi. Filtrat boshqa idishga qo’yib qo’yiladi.
E. 2n HCl reaktivi, ya’ni 2n xlorid kislota tayyorlash uchun solishtirma og’irligi 1,19 bo’lgan HCl eritmasidan 167 ml olib, 1 litr hajmli kolbaga qo’yiladi. So’ngra kolbaning chizig’igacha distillangan suv qo’shib yaxshilab aralashtiriladi. 2n HCl ning solishtirma og’irligi 1,036 ga teng bo’lishi shart.
Eslatma: Eritmalar solingan idishlarga reaktivning nomeri yozilgan etiketka yopishtirib qo’yiladi. Ularning har biri uchun alohida pipetka ishlatiladi va ularga ham etiketka osib qo’yiladi.