Кимёвий технология Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус талим вазирлиги н. Каттаев, М. Мухаммадиев, Х. Мирзохидов

Нефтни қайта ишлашга тайлаш. Нефть қудуқларидан қазиб олинган нефть таркибида эриган газлар, сув ва механик аралаш-малар - қум ва тупроқ ушлайди. Шунинг учун нефть, конларида ва нефтни қайта ишлаш заводларида , тозаланади .Нефть кондан махсус қувурлар орқали пўлатдан ясалган тик ҳолдаги апараторларга (газ ажратгич ) оқиб келади. У ерда нефтнинг босими ва оқими камайганлигидан унда эриган газлар ( йўлдош газлар) ажралиб чиқади. Бир вақтнинг ўзида нефть тиндирилганлиги учун мезаник аралашмалар ва сув ҳам қисман ажралади. Импераль тузларни ажратиш учун нефть юмшоқ ва иссиқ сув билан ювилади. Нефть сув билан мустаҳкам эмульция ҳосил қилади. Шунинг учун ҳам тиндириш йўли билан сувни тўлиқ ажратиб бўлмайди. Сувни ва тузни нефтдан тўлиқ ажратиш турли термокимёвий ва электро-кимёвий усулларни қўллаш билан амалга оширилади. Электро-тузсизлаш қурилмаларида шундай ишлов бериш натижасида нефть таркибида сув 0,1% гача, туз эса 70-100мг/л.гача камаяди.Нефть сувсизлантирилгач стабилланади. Яъни осон қайновчи бутан-пентанли фракция (қисман гексан фракцияси) ҳайдаб ажратиб олинади.Бу операция натижасида нефтни сақлаш ва ташиш жараё-нида енгил углеводородларнинг йўқотиши олди олинади.
Нефтни қайта ишлашнинг асосий усуллари ва фойдалани-ладиган аппаратлар. Нефтни қайта ишлаш саноатида нефть ун типда қайта ишланади; ёқилғи олиш билан борувчи (мотор ва қозон ёқилғиси олинади), ёқилғи-мой олиш, билан борувчи (хом мотор ёқилғиси ҳам сурков мойлари олинади), нефтекимёвий қайта ишлаш (ёқилғилар , сурков мойлари ва кимё саноати учун хом ашё олинади). Қайта ишлашнинг бу учала турли ҳам физикавий ва кимёвий усуллар билан амалга оширилади.
Физикавий усуллар. Hефть ва нефть маҳсулотларини қайта ишлашнинг уларни ташкил этувчи компонентларнинг физиковий хоссалари:қайнаш ва қотиш температураси, эрувчанлиги, абсорбцион қобилияти ва бошқалар орасидаги фарққа асосланган. Бу усуллар нефть таркибидаги қайноқ температуралари бир-бирига яқин бўлган фракцияларни ажратишда, углеводородларнинг айрим синфларини (депарафинлашда ) ажратишда ҳамда индивидуал бирикмаларни ажратиб олишда қўлланилади. Кўпинча нефть маҳсулотлари атмосфера ва паст босимда тўғри ҳайдашда қўлланилади.