Кимёвий жараёнлар энергетикаси

Yakka, qo’sh va karrali bog’lanishlar

O’zaro birikuvchi atomlar orasida bitta valent chiziq bilan tasvirlanadigan atomlarning yadro markazlariaro eng yaqin to’g’ri chiziq bo’ylab bir-birini qoplasa, bunday turni σ (sigma) – bog’lanish deb ataladi. Masalan SN₄ da to’rtta sigma bog’lanish bor. Bu bog’lanishda burchak 109⁰28 burchak hosil qiladi.

Masalan etilenda 5 ta sigma bog’lanish hosil bo’lgandan keyin har qaysi S atomida bittadan juftlanmagan elektron qoladi. Ular o’zaro sigma bog’lanish hosil qila olmaydi, chunki bu Pauli printsipiga zid keladi. SHuning uchun bu elektronlar chizig’idan tashqarida o’z elektron bulutlarini qoplaydi. Bunday bog’lanish σ - bog’lanish deb ataladi.

Azot molekulasida uch karrali bog’lanish mavjud. Ulardan bittasi σ - bog’lanish bo’lib, ikkittasi π bog’lanishdir.