«Кимёда замонавий компьютер моделлаштириш усуллари» фанидан оралиқ назорат саволлари

45.Mopac калит сўзлари. Боғ тартибини ва энергиясини топишда ишлатиладиган калит сўзлар 
WinMopac 7.21 va MOPAC2012 dasturlarida IQ yutilish sohalari input (Z-matrisa) fayliga quyidagi Mopac “kalit” so‘zlarini 
kiritish orqali hisoblanadi:
(Input fayl)
PM3 CHARGE=0 GNORM=0.1 FORCE SINGLET
Name: Aceton
MOPAC input file (Z-matrix) created by Alisher Eshimbetov 
DFT) usullarida nazariy IQ-spektrlarni hisoblash mumkin. Noempirik hisoblash usulining RHF/6-31G basiz to‘plami 
Firefly/Gamess kalit so‘zlari yordamida asetonning nazariy IQ-spektri hisoblandi. Input faylda atomlar X, Y va Z koordinatalar 
o‘qida joylashishi (kartsian) ko‘rinishida keltirilgan:
! GAMESS (US) STYLE. Input created by MaSK (http://ccmsi.us/mask).
$SYSTEM $END
$CONTRL RUNTYP=HESSIAN SCFTYP=RHF COORD=UNIQUE $END
$BASIS GBASIS=N31 NGAUSS=6 $END
$SCF DIRSCF=.TRUE. FDIFF=.t. diis=.f. Soscf=.t. NCONV=8 $END
$force nvib=2 $end
$DATA 
46.Бирикмаларнинг умумий энергияси ва ҳосил бўлиш иссиқлиги (энтальпияси) қийматларининг кимёвий 
муаммолар ечимида қўлланилиши. 

---

Ayrim hollarda hisoblashlar faqat reaksiya mahsulotlarining energetik xarakteristikalari bilan chegaralanishi mumkin. Masalan, 
termodinamik nazorat bilan boradigan reaksiyalarda oxirgi hosil bo‘lgan birikmalarning umumiy energiyasi yoki hosil bo‘lish 
issiqligi kattaliklari asosida, yana shuningdek, entalpiya o‘zgarishini (ΔHr) aniqlash yordamida barqaror reaksiya mahsulotlarini 
aniqlash mumkin. Reaksiyada entalpiya o‘zgarishi quyidagicha topiladi:
ΔHr (kkal/mol)=ΣΔHf (reaksiya mahsuloti) - ΣΔHf (dastlabki birikmalar)
Birikmalarning hosil bo‘lish issiqligi (Heat of formation - Hf, kkal/mol) yarim empirik hisoblash usullarida to‘g‘ridan˗tog‘ri 
hisoblash jarayonida quyidagicha aniqlanadi va hisoblash natijalarida (*.out fayllarda) keltirilgan bo‘ladi:
Noempirik hisoblashlarda esa ΔHf keltirilmaydi. U qo‘shimcha hisoblashlar yordamida aniqlanadi.
Kinetik nazorat bilan boradigan reaksiyalarni modellash dastlabki birikmalar RQI larini, o‘tish holatlarini, yuzaga kelishi mumkin 
bo‘lgan qayta guruhlanishlarni va boshqa omillarni e’tiborga olishni taqozo qiladi.