Кимё фанини ўҚитишда қЎлланиладиган инновациялар. Бухоро вилояти Вобкент тумани 25-мактабнинг кимё фани ўқитувчиси

«Бумеранг» техникаси – ўқувчи-ўқувчиларни дарс жараѐнида, дарсдан ташқарида турли адабиѐтлар, матнлар билан ишлаш, ўрганилган материалларни ѐддан сақлаб қолиш, сўзлаб бера олиш, фикрни эркин ҳолда баѐн эта олиш ҳамда бир дарс давомида барча ўқувчи ўқувчиларни баҳолай олишга қаратилган. “Бумеранг” технологияси танқидий фикрлаш, мантиқли шакллантиришга, имконият яратади; хотирани, ғояларни, фикрларни, даллилларни ѐзма ва оғзаки шаклларда баѐн қилиш кўникмаларини ривожлантиради.
«Синквейн» методи – таълим олувчиларни ахборотларни қисқа баѐн этишга ўргатади, ҳамда олинган маълумотлар устида чуқур иланишга чорлайди.
«Лойиҳа» методи – таълим олувчиларнинг инвидуал ѐки гуруҳларда белгиланган вақт давомида, белгиланган мавзу бўйича ахборот йиғиш, тадқиқот ўтказиш ва амалга ошириш ишларини олиб боришидир. Бу методда таълим олувчилар режалаштириш, қарор қабул қилиш, амалга ошириш, текшириш ва хулоса чиқариш ва натижаларни баҳолаш жараѐнларида иштирок этадилар.
«Резюме» методи – ўқувчи-ўқувчиларни бирор мавзунинг ижобий ва салбий томонилари, афзаллик ва камчиликлари, фойда ва зарарларини белгилашни ўрганади. Технологиянинг моҳияти шундан иборатки, бунда мавзунинг турли тармоқлари бўйича бир йўла ахборот берилади. Айни пайтда, уларнинг ҳарбири алоҳида нуқталардан муҳокама этилади. Масалан, ижобий ва салбийтомонлари, афзаллик, фазилат ва камчиликлари, фойда ва зарарлари белгиланади. {1}

1. 
   Таълимда инновациялар , инвестициялар ва интеллектуал салоҳият: муаммолар, таҳлиллар ва истиқболлар.2019 йил 30 ноябръ.
   

Фан ва техниканинг жадал ривожланиши мустақил мамлакатимизда саноат ва қишлоқ хўжалиги қиѐфасини тубдан ўзгартириб юбормоқда. Ҳозирги замон ишлаб чиқаришидаги кўпгина касблар фақат маълумотликишиларгинаэмас, юксакривожланган, ижодий қобилиятга эга мустакил фикрлай оладиган касб эгаларини жалб қилишни талаб қилмоқда. Шундайэкан, малакали кадрлар тайѐрлаш жараѐнининг ҳар бир босқичида таълимни самаралиташкилэтиш, уни юқори босқичларга кўтариш борасида муайян вазифалар ниамалга ошириш лозим. Мазкур методик ишланмада педагогик технологияга ѐндашув асосида таълим жараѐнини ташкил этиш ва уни амалгаошириш, яъни ўқув мақсадларини аниқлаштириш орқали муайян натижага ҳамда таълим олувчиларнинг мустақил фикрлашларига эришиш шу йўл билан таълим жараѐнида юқори самарадорликка эришиш каби лар хусусида сўзюритилади. Ҳозирги вақтда таълим жараѐнида ўқитишнинг илғор усулларини қўллаш, ўқитиш жараѐнида юқори натажаларга олиб келади. Таълим усулларини ҳар бир дарснинг дидактик вазифасидан келиб чиқиб танлаш мақсадга мувофиқ саналади. Анъанавий дарс шаклини сақлаб қолган ҳолда, унитурли-туман замонавий усуллар билан бойитиш таълим олувчиларнинг ўзлаштириш даражасининг кўтарилишига олиб келади. Бунинг учун дарс жараѐни оқилона ташкил иқил иниши, таълим берувчи томонидан таълим олувчиларнинг қизиқишини орттириб, уларнинг таълим жараѐнида фаоллиги муттасил рағбатлантирилиб турилиши, ўқув материалини кичик-кичик бўлакларгабўлиб, уларнинг мазмунини очишда интерфаол усулларни қўллаш ва таълим олувчиларни оммавий машқларни мустақил бажаришга ундаш талабэтилади. Бу усуллар қўлланилганда таълим берувчи таълим олувчини фаол иштирок этишга чорлайди. Таълим олувчи бутун жараѐн давомида иштирокэтади. Интерфаол усулларнинг таълим жараѐнидаги самарадорлигини қуйидагича тасвирлаш мумкин.{2}

Сайидаҳмедов Н., Очилов М., Янги педагогик технологияларнингмоҳиятивазамонавийлойиҳаси Т., 2009.-55б

Метод танлаш нафақат ўқув мақсадидан, балки ўқув материал мазмунига ва бу фаннинг мураккаблигига боғлиқ. Бундан ташқари методларни танлашда ўқувчиларнинг сони, уларнинг ўқув имкониятлари, таълимнинг давомийлиги, ўқув-моддий шароитлар ва ўқитувчининг маҳоратига боғлиқ. Бугунги кунда бир қатор ривожланган мамлакатларда ўқувчиларнинг ўқув ва ижодий фаолликларини оширувчи ҳамда таълим – тарбия жараѐнининг самарадорлигини кафолатловчи педагогик технологияларни қўллаш борасида катта тажриба тўпланган бўлиб, ушбу тажриба асосларини ташкил этувчи методлар интерфаол методлар номи билан юритилмоқда.

Foydalanilganadabiyotlar:

1. 
   Таълимда инновациялар , инвестициялар ва интеллектуал салоҳият: муаммолар, таҳлиллар ва истиқболлар.2019 йил 30 ноябръ.
   
2. 
   Сайидаҳмедов Н., Очилов М., Янги педагогик технологияларнингмоҳиятивазамонавийлойиҳаси Т., 2009.-55б
   
3. 
   http://www.tdi.uz/uzТаълим сифатини назорат қилиш давлат инспекцияси
   
4. 
   http://markaz.tdi.uz/Таълим сифатини баҳолашда халқаро тадқиқотларни амалга ошириш Миллий маркази