Кимё фанидан абитуриентлар



Download 423,17 Kb.
bet45/53
Sana29.05.2022
Hajmi423,17 Kb.
#616770
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   53
Bog'liq
Kimyo fanidan abiturientlar uchun ayrim nazariy malumotlar I kitob (1)

VODOROD KO’RSATKICH


.Suv juda kuchsiz elektrolitdir
.Suvning dissotsiyalanish darajasi u=1,8.10m
.Demak suv juda oz bo’lsa ham H va OH ionlariga dissotsiyalangan bo’ladi H2O H+OH
.Toza suvda va neytral eritmalarda (H) va (OH) ionlarining soni teng bo’ladi.
.[H]=[OH]=10-7 mol/i
.Suvga kislota yoki ishqor eritmalarini qo’shilishi hisobiga suvda ionlar muvozanati siljiydi, yani (H) yoki (OH) ionlarning konsentrasiyasi o’zgaradi.
Ammo (H) va (OH) ionlarini ko’paytmasi o’zgarmaydi. [H][OH]=10-14 mol/i
pH=-Ig[H] bo’ladi
Neytral eritmaning pH=7 ga teng pH=-Ig10-7 =-(-7)=7

[H]

10-1

10-2

10-3

10-4

10-5

10-6

10-7

10-8

10-9

10-10

10-11

10-12

10-13

10-14

pH

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14




Eritma muhiti

Kuchli
kislotali

Kuchsiz
kislotali

Neytral

Kuchsiz ishqoriy

Kuchli
ishqoriy

O’zgarishi

Ortadi 

.

 Ishqoriylik ortadi







00

01

02

03

04

05

06

07

08

09

Ўндан бир






Юзданбир

























0

1,000

0,977

0,955

0,933

0,912

0,891

0,871

0,851

0,832

0,813

1

0,974

0,966

0,75

0,741

0,725

0,708

0,692

0,676

0,661

0,616

2

0,631

0,617

0,603

0,582

0,575

0,562

0,55

0,538

0,525

0,513

3

0,501

0,409

0,479

0,468

0,457

0,447

0,437

0,427

0,417

0,407

4

0,398

0,389

0,38

0,372

0,363

0,355

0,317

0,339

0,331

0,324

5

0,316

0,309

0,302

0,295

0,288

0,282

0,275

0,269

0,263

0,275

6

0,251

0,245

0,24

0,234

0,229

0,224

0,219

0,214

0,2

0,204

7

0,2

0,195

0,191

0,186

0,182

0,178

0,174

0,17

0,166

0,160

8

0,158

0,155

0,151

0,148

0,145

0,141

0,138

0,135

0,132

0,129

9

0,126

0,123

0,12

0,117

0,115

0,112

0,110

0,107

0,103

0,102




































Жадвалдан қуйдаги тартибда фойдаланилади :
Биринчи мисол: Айтайлик эритманинг рН=3,24 га тенг бўлсин. Жадвалдаги ўндан бир матриссадан “2” ни
Юздан бир матриссадан “4”ни топиб. улардан ўтказилган чизиқларни кесишган жойидан Н+ Водород ионларини концентрацияси қийматини
топамиз ва уни
10-3(“-3” рН нинг характеристикасидаги 3нинг манфий қиймати ) га кўпайтирамиз Демак рН 3,24 бўлса унда (Н+) =0,575 х 10-3 .
Иккинчи мисол : Эритмадаги (Н+) водород ионларини концентрацияси 1,32 х10- 8 га тенг бўлса уни 0,132х10-7 кўринишида ёзамиз.
Сўнгра 0,132 сони жадвалдан олинади. Топилган сондан горизонтал ва вертикал чизиқлар ўтказиб рН қийматининг вертулдан кейинги
икки қиймати топилади. Бизнинг мисолимизда улар 0,88 рН қийматининг характеристикаси, (Н+) ионии концентрациясининг қийматидаги 10-7 кўпайтувчининг даражасидаги соннинг мусбат ишорали қийматига тенг.
Демак,
+)= 1,32х10-8=0,132х10-7 бўлса, унда рН=7,88 га тенг бўлади PPқийматлар Водород кўрсатгич
Сув жуда оз булса хам Н+ ва ОН- ионларига диссотцияланади Н2О=Н++ОН-
+]+[ОН-]-=10-14га тенг бўлади тоза сув ва нейтрал эритмаларда +]ва [ОН-]ионлар сони тенг бўлади [Н+]+[ОН-]= 10-7
Сувга кислота ёки ишкор эритмаси қўшилиши хисобига сувда ионлар мувозанати силжийди яъни [Н+]ва [ОН-] ионларнинг концентрасияси
ўзгаради,аммо +]ва [ОН-] ионлар кўпайтмаси ўзгармайди.
+]+[ОН-]-=10-14 бунда логарифими рН+рОН=14 га тенг. рН=14-рОН ёки рОН=14-рН га
Нейтрал эритмада рН=7га тенг яъни рН=-lg +]=10-7=-(-7)=7

+]

10-
1

10-
2

10-
3

10-
4

10-
5

10-
6

10-7

10-
8

10-
9

10-
10

10-
11

10-12

10-
13

10-
14

рН

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Эритма мухит

Кучли кислота
ли

Кучсиз кислотали

ней тра
л

Кучсиз ишқорий

Кучли ишкорий

Узгари ши

Кислоталилик ортади


0

Ишқорийлик ортади



  1. METALLAR.


Qora metallar - temir va uni qaYta ishlashning asosiy mahsulotlari cho’yan va po’latlardir.

  • Rangli metallar - temirdan boshqa metallar va ularni qayta ishlangan mahsulotlaridir.

Rangli metallar temir zichligiga (7874 kg/m3) nisbatan zichligining katta va kichikligiga qarab:
Yengil metallar (litiy, natriy, kaliy, kalsiy, aluminiy, magniy, titan, rux, surma va b.);
Og’ir metallar (texnetsiy, kadmiy, nikel, simob, qalay, qo’rg’oshin, mis, kobalt va b.).
Tashqi ta'sirlarga chidamli va zargarlik, ziynat buyumlari tayyorlash uchun ishlatilishiga qarab:

  • Nodir metallar (kumush, oltin, platina, radiy, palladiy va b.).

Tabiatda kam tarqalgani (siyrak-yer elementlari), boshqa metallardan keskin farqlanuvchi ayrim xossalariga (yarim o’tkazgichligi, radioaktivligi, yuqori haroratda suyuqlanishiga) qarab:

  • Noyob metallar (aktinoidlar, lantanoidlar, molibden, volfram, vanadiy, niobiy, tantal, radiy, toriy va b.). kabi tiplarga bo’linadi.

    1. Metallar va ular birikmalarining xossalari.

  1. Na3PO4 Na2HPO4 NaH2PO4 (ishqoriy metallarda) eruvchanligi kamayib boradi

  2. Ca3(PO4)2 CaHPO4 Ca(H2PO4)2 (ishqoriy yer metallarda) eruvchanligi ortib boradi



2Mg chapda 2Me(NO2)n+nO2 Me(NO3)n 4Mg - Cu 2Me2On+4nNO2+nO2
Cu o’ngda Me+2nNO2+nO2


  1. Engil metallar

    Og’ir metallar

    0,53 g/sm3

    5 g/sm3 22,6 g/sm3



    Li Os





  1. oson suyuqlanadigan

    qiyin suyuqlanadigan

    -390C

    +10000C +33900C



    Hg W


  1. Metalarni issiqlikni o’tkazuvchanligi kamayib borish tartibi. Ag,Cu,Au,Zn,Ni,Fe,Pt,Hg.

  2. Metallarni elektr tokini o’tkazuvchanligi kamayib borish tartibi. Ag, Cu,Au,Cr,AI,Mg,Na,Ir, W,Be,Li,Fe,Hg,Bi.

II) Metallarning olinishi (Metallarni tabiiy birikmalaridan ajratish usullari)








Olinish usuli

Asosiy reagent

Misollar

Qaysi
metallar olinadi.

1

Pirometallurgiya
(karbotermiya)

Me2Ox ni C yoki CO bilan

FeO+CO Fe+CO2

Fe

2

Vodorodotermiya

Me2Ox ni H2 bilan

CuO+H2 Cu+H2O

Cu

3

Metallotermiya

AI

Cr2O3+2AI 2Cr+AI2O3

Cr

4

Gidrometallurgiya

Linadigan metall tuzining eritmasiga aktivroq metal
ta’sir ettirib olinadi.

CuSO4+Fe Cu+FeSO4
(eritmada sodir bo’ladi)

Cu

5

Elektrometallurgiya

Metall birikmalarini elekrtoliz qilish

2NaCI 2Na+CI2
yuqori temperaturadagi suyuqlanmasida sodir bo’ladi

Ishqoriy er metallar va AI.

Beketov qatori Li,Cs,Ba,Ca,Na,Mg,AI,Mn,Zn,Gr,Cd,Co,Fe,Ni,Sn,Pb,(H)Sb,Bi,Cu,Hg,Ag,Pi,Au,Fe.





<— Oddiy moddalarning qaytaruvchilik xossalarining kuchayishi, -ne~

Li

Cs

K

Ca

Na

Mg

Al

Mn

Zn

Cr

Fe

Ni

Sn

Pb

H

Cu

Ag

Hg

Au

-3,04

-3,01

-2,92

-2,87

-2,71

-2,37

-1,66

-1,18

-0,76

-0,74

-0,44

-0,25

-0,14

-0,13

0,00

+0,34

+0,80

+0,85

+1,50

Li+

Cs+

K+

Ca+2

Na+

Mg+2

Al+3

Mn+2

Zn+2

Cr+3

Fe+2

Ni+2

Sn+2

Pb+2

2H+

Cu+2

Ag+

Hg+2

Au+3

Gidratlangan ionlarning oksidlovchilik xossalarining kuchayishi, + ne~—>




Download 423,17 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   53




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish