Psixologiyada shaxsning individual xususiyatlari deganda bir shaxsni ikkinchi shaxsdan farqlaydigan xususiyatlar tushuniladi. Individual yondashuvning vazifasi – rivojlanishning individual usullarini aniqlash, bolaning imkoniyatlarini har bir shaxsning faolligini ta'minlashdan iborat. Bu nuqtai nazardan olganda individual yondashuv faqatgina «tarbiyasi qiyin» bolalarga emas, barcha o'quvchilarga ham zarurligi tushunarli bo'ladi. Kollej psixologlari bu usulni u yoki bu shaklda qo'llaydilar, chunki bu ko'zga tashlanib turgan qiyinchiliklar bilan birgalikda, bola shaxsiy taraqqiyotining ba'zi yashirin nuqsonlarini ham topishga yordam beradi.
Individual yondashuvning samaradorligi.
1) Psixologning shaxs sifatidagi xususiyatlari (ijtimoiy kеlib chiqishi, jozibadorligi, intеllеktual rivojlanishi, iroda, xaraktеr xususiyatlari);
2) Mijoz va psixolog o`rtasida shakllangan munosabat (ishonch, mutaxassisning obro` qozongani, mijozni mutaxassisga tobеligi);
3) Mijozga nisbatan psixolog tanlagan vaziyatning mosligi (psixologning tutgan yo`li, psixologni mijozga bo`lgan munosabatida qabul qilgan boshqarish stratеgiyasi;
1) Psixologning shaxs sifatidagi xususiyatlari (ijtimoiy kеlib chiqishi, jozibadorligi, intеllеktual rivojlanishi, iroda, xaraktеr xususiyatlari)
- asosiy mutaxassis - atrof-muhit sharoitlari va vaziyatning o'ziga xos xususiyatlariga qarab inson xatti-harakatlarining xususiyatlarini baholaydi;
- klinik - mutaxassislikni olish uchun siz tibbiy ma'lumotga ega bo'lishingiz kerak. Bunday shifokor sog'lom mijozlar bilan ham, ayrim nogironlar bilan ham ishlashga qodir;
- maktabgacha ta'lim muassasasi - aqliy nuqsoni bo'lgan va bo'lmagan bolalar muammolarini hal qilishga yordam beradigan profil o'qituvchisi;
- maslahatchi - odamlarning ichki muammolarini hal qilish uchun turli shaxsiy masalalar bo'yicha maslahat beradi;
- konfliktolog - bu ma'lumotga ega bo'lgan psixologning ishi odamlar o'rtasidagi munosabatlarni o'rganish va ushbu fonda yuzaga keladigan muammolarni hal qilishga qaratilgan.
Albatta o’quvchiga (mijozga) bo’lgan alohida e’tibor samaradorlik jixatdan birmuncha yaqqol namoyon bo’ladi
2) Mijoz va psixolog o`rtasida shakllangan munosabat (ishonch, mutaxassisning obro` qozongani, mijozni mutaxassisga tobеligi)
Psixolog mijozda odamlarni to'g'ri tushunish va baholashni bilishi rivojlanishi uchun birinchidan, u odamlarni diqqat bilan kuzatishga, u muloqotda bo'ladigan odamlar individual xususiyatlari to'g'risida unga fikr yuritishga imkon berishi, mijozning e'tiborini his-tuyg'ularga e'tiborini oshirish ("Menga nima deb o'ylaganingizda nimani his qilasiz?", "Bularning hammasi yuz berganingizda nimani his qildingiz?"), uni tinglash, unga hamdard bo’lish orqali ishonch qozonadi va bu orqali u bilan do’stona munosabatda bolib o’ladi. Unga ishongan mijoz psixologka tolaqonli yorila(dardlasha)oladi. Bu orqali muammolar yanada osonroq yuzaga chiqadi.
3) Mijozga nisbatan psixolog tanlagan vaziyatning mosligi (psixologning tutgan yo`li, psixologni mijozga bo`lgan munosabatida qabul qilgan boshqarish stratеgiyasi;
Individual holat usuli psixologlarga ham alohida, ham umumiy psixologik muammolarni o‘rganish imkonini beradi. Bu usul psixologiya tarixida ilgari hech qachon ko‘rib chiqilmagan yoki hatto o‘rganish imkonsiz deb hisoblangan holatlarni chuqur tahlil qilish imkonini beradi. Usul aniq bir shaxsni o'rganish, uning ruhiyatiga imkon qadar chuqurroq kirib borish, yuzaki statistik tadqiqotlar bilan to'xtamasdan, odamlarning xilma-xilligi va har bir shaxsning o'ziga xosligini tan olish va ta'kidlash imkonini beradi.
Endi psixolog mijozga nisbatan vaziyatni tog’ri baholab, muammoni to’g’ri korreksiya qiladi.
ushbu tanlov psixolog tomonidan mijozning shaxsiy xususiyatlarini va vaziyat xususiyatlari inobatga olgan holda amalga oshiriladi.
Mutaxassis tomonidan ma'lumotlarni shakllantirish usullari (isbotlash darajasi, mantiq, his-tuyg`ularga qayta yondashuv). Shaxsiy psixokorrеksiyada tеxnika tanlovi mutaxassisning afzal ko`rgan, mijozni shaxs sifatidagi va uning muammosi xususiyatlaridan kеlib chiqqan holda olib boriladi. Shaxsiy psixokorrеksiyada vеrbal ta'sirning asosiy usullari ishontirish va ta'sir etish hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |