Kichik biznes va tadbirkorlik sub’ektlarini soliqqa tortish, ulardan olinadigan soliq turlari va soliq imtiyozlari

Kichik biznes va tadbirkorlik sub’ektlarini soliqqa tortish, ulardan olinadigan soliq turlari va soliq imtiyozlari

Mulk shakllaridan qat’iy nazar, barcha korxonalar O`zbekiston Respublikasining «Korxonalar, birlashmalar va tashkilotlardan olinadigan soliqlar to`g`risida»gi qonuniga muvofiq davlat va mahalliy budjetlarga soliqlar to`laydilar.
Soliqlar – bu budjetga tushadigan pul va qonun bilan belgilangan majburiy munosabatlardir. Bu munosabatlar soliq to`lovchilar (yuridik va jismoniy shaxslar) bilan davlat o`rtasidagi munosabatlarni ifoda etadi.
Soliqlar, eng avvalo, davlatning vazifalarini moliyaviy mablag`lar bilan ta’minlash zarurligidan kelib chiqadi.
O`zbekiston Respublikasi hududida quyidagi soliqlar va yig`imlar amal qiladi:
- umumdavlat soliqlari;
- mahalliy soliqlar va yig`imlar.
Umumdavlat soliqlarga quyidagilar kiradi:
- yuridik shaxslardan olinadigan daromad (foyda) solig`i;
- jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig`i;
- qo`shilgan qiymat solig`i;
- aksiz solig`i;
- yer osti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq;
- suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq.
Mahalliy soliqlar va yig`imlarga quyidagilar kiradi:
- mol-mulk solig`i;
- yer solig`i;
- avtotransport vositalarini olib sotganlik uchun soliq;
- savdo-sotiq qilish huquqi uchun yig`im, shu jumladan, ayrim turlardagi tovarlarni sotish huquqini beruvchi lisenziya yig`imlari;
- yuridik shaxslarni, shuningdek, tadbirkorlik faoliyati bilan shug`ullanuvchi jismoniy shaxslarni ro`yxatga olganlik uchun yig`im;
- avtotransport to`xtash joyidan foydalanganlik uchun yig`im;
- obodonchilik ishlari uchun yig`im;
- ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish uchun yig`im;
- va boshqa mahalliy ahamiyatga ega bo`lgan yig`imlar.
Mahalliy soliqlar va yig`imlar mahalliy budjetga o`tkaziladi.
Soliq nimaga olinsa, o`sha narsa soliq ob’ekti bo`ladi. Soliq ob’ekti 3 guruhga bo`linadi: oborot, daromad va mulk.
Soliq ob’ektining har bir soliq birligi uchun davlat tomoni-dan belgilab qo`yilgan me’yori soliq stavkasi deb yuritiladi. Bu stavka qat’iy summalarda yoki foizlarda ob’ektga nisbatan qo`l-laniladi.
Soliq stavkalari proporsional, progressiv va regressiv ko`rinishlarda bo`lishi mumkin.