Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектлари фаолиятининг аҳоли фаровонлигини оширишдаги аҳамияти

“TOTEM GROUP” МЧЖда маҳсулот ишлаб чиқаришда ходимлар улушининг таҳлили

Кўрсаткичлар	2011 йил	2012 й	Ўзгариш (+;-)
Ишлаб чиқарилган маҳсулотлар (товар ва хизматлар) умумий қиймати (минг сўм)	93258,9	123789,4	30530,5
Сотилган маҳсулот (товар, иш ва хизматларнинг таннархи	68130,0	92775,0	24645,0
Соф фойда	6066,0	6755,0	689,0
Рентабеллик (соф фойда/маҳсулот (иш ва хизмат)ларни сотишдан соф тушум)*100	6,5	5,5	-1,0

Жадвал маълумотларига назар ташласак, корхонада маҳсулот сотишдан тушган соф тушумнинг олдинги йилга нисбатан 30530,5 минг сўмга ортганлигини кўришимиз мумкин. Шундай бўлсада, корхонада соф фойданинг ўсиши 689,0 минг сўмни ташкил қилган. Бу ўз-ўзидан корхонанинг рентабеллик кўрсаткичи пасайганидан далолат беради. Рентабеллик кўрсаткичини ҳисобласак, унинг ўзгариши олдинги йилга нисбатан 1,0 фоизга пасайганлигини кўришимиз мумкин. Бу корхонада ишлаб чиқариш имкониятларини кенгайтиришга тўсқинлик қилади.

3. Аҳоли даромадларини оширишда тижорат банклари улушининг таҳлили

Ҳар бир инсон моддий ва маънавий фаровонлиги имкониятлари унинг даромадлари даражасига боғлиқ бўлади. Инсон даромадининг даражаси қанчалик юқори бўлса, унинг ўз зарурий эҳтиёжларини қондириш, саломатлигини сақлаш, дам олишини ташкил этиш, маълумот олиш, бўш вақтини маданий тарзда ўтказиш имкониятлари шунчалик кўп бўлади.

Даромадлар эҳтиёжларни бевосита қондириш манбаи сифатида аҳоли ҳаётида катта роль ўйнайди. Бюджетнинг даромад қисми асосан жисмоний ва юридик шахслардан олинадиган солиқлардан ташкил топади ва улар эҳтиёжлар учун сарфланади, шу тариқа аҳоли эҳтиёжлари билвосита қондирилади. Шу билан бир қаторда мамлакатимизда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг жадал ривожланишида, аввало мазкур соҳа учун белгиланаётган солиқ имтиёзлари етарли даражадаги рағбатлантирувчи роль ўйнамоқда.
Жумладан, бу борада 2012 йилда кичик саноат корхоналари учун ягона солиқ тўлови 6 фоиздан 5 фоизга пасайтирилди, якка тартибдаги тадбиркорлар учун эса қайд этилган солиқ ставкаси миқдори ўртача 1,3 баробар камайтирилди (4-расм).¹ Бу шундан далолат берадики, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларининг соф фойдаси олдингига нисбатан кўпроқ бўлиши кутилади. Фойданинг ортиши эса ишлаб чиқариш кўламининг янада кенгайтириш, натижада, янги иш ўринларини яратиш ёки ходимлар ойлик маошларини ошириш орқали уларнинг фаровонлигини оширишга хизмат қилади.



¹ Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг “2012-йил Ватанимиз тараққиётини янги
40


35


30


25


20


15


10