Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектлари фаолиятининг аҳоли фаровонлигини оширишдаги аҳамияти

3-расм. Аҳоли жамғармаларининг 2000 йилга нисбатан ўсиши¹

Бозор муносабатлари чуқурлашиб, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик ривожланиб боргани сайин аҳолининг ялпи ҳаражатлари таркибида янги йўналиш - тадбиркорлик фаолияти учун ҳаражатлар йўналиши пайдо бўлди. Уларнинг улуши ҳозирги пайтда 8,5 фоизни ташкил этмоқца. Ўз моҳиятига кўра, бу усул оила хўжалигининг асосий капитал учун маблағ жамғаришнинг самарали шакли бўлиб, хусусий мулк асосида ўз даромадларини шакллантириш ва кўпайтириш имконини беради.
Битирув олди малакавий амалиёти объекти ҳисобланган “TOTEM GROUP” масъулияти чекланган жамияти мебель маҳсулотларини ишлаб чиқаришга ихтисослашган. Корхонада штат жадвалига мувофиқ 2012 йилда
9 киши доимий иш билан таъминланган. Уларга бериладиган ойлик маошнинг умумий ҳажми 1880 минг сўмни ташкил қилади. 2011 йилда корхонада ишчи ходимлар сони 10 тани ташкил қилган.



^{1 1} Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг “2012-йил Ватанимиз тараққиётини янги босқичга кўтарадиган йил бўлади” номли маърузасини ўрганиш бўйича ўқув қўлланма. Т.: “Ўқитувчи” 2012 й. 272-б.

“TOTEM GROUP” МЧЖда маҳсулот ишлаб чиқаришда ходимлар улушининг таҳлили

т/р	Кўрсаткичлар	2011	2012	Олдинги йилга нисбатан ўзгариш (+,-)
1.	Ишлаб чиқарилган маҳсулотлар (товар ва хизматлар) умумий қиймати (минг сўм)	93258,9	123789,4	30530,5
2.	Ишчи-ходимлар сони	10	9	-1
3.	1 ишчи ходимга тўғри келадиган маҳсулот	9325,9	13754,4	4428,5
4.	Асосий фаолиятнинг фойдаси	10728,9	12944,4	2215,5

Жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, “TOTEM GROUP” МЧЖда маҳсулот ишлаб чиқаришда банд бўлган ходимлар сони 2012 йилда олдинги йилга нисбатан 1 тага камайган бўлсада, ишлаб чиқарилган маҳсулот (товар ва хизматлар) умумий қиймати 30530,5 минг сўмга ортган.

Корхонанинг асосий фаолиятдан олган фойдасининг бир қисмини ишлаб чиқаришни кенгайтиришга жалб қилиш ва ишлаб чиқариш ходимларининг сонини 15 тага етказиш лозим деб ҳисоблаймиз.
Бундан ташқари корхонанинг рентабеллик кўрсаткичларини ҳам кўриб чиқиш мақсадга мувофиқ. Чунки рентабеллик корхона фаолиятининг нақадар фойдалилигини ифодалай. Бошқача айтганда, корхонада фойда бўлиши мумкин, лекин бу фойда катта харажат ҳисобидан келиб чиққан бўлса, бундай вазиятда корхона рентабеллиги паст баҳоланади.
Шунинг учун ҳам нафақат миллий иқтисодиётда балки жаҳон тажрибасида ҳам кичик бизнес субъектлари фаолиятининг рентабеллиги асосида унинг иқтисодий фаолияти натижаларига баҳо берилади.
“TOTEM GROUP” МЧЖнинг ҳисобот маълумотлари асосида рентабеллигини ва ишлаб чиқариш харажатлари таннархини таҳлил қилиб чиқамиз.