Keys texnologiya

KEYS – TEXNOLOGIYA
« Ayollar jinsiy aъzolari nospetsifik va spetsifik etiologiyali yalliglanish kasalliklari. Tekshirish va davolash usullari» o’quv mavzusi bo’yicha
KEYS

Umumiy amaliyot shifokoriga jinsiy aъzolari nospetsifik va spetsifik etiologiyali yalliglanish kasalliklarida taktikani tanlashni o’rgatadi.

Pedagogik annotatsiya

O’quv predmeti: “Akusherlik va ginekologiya”

Mavzu: “Ayollar jinsiy aъzolari nospetsifik va spetsifik etiologiyali yalliglanish kasalliklari. Tekshirish va davolash usullari”

Mazkur keysdan maqsad: • Talabalarga differensial diagnostika va ayollar jinsiy a’zolari anomaliyasi va noto’g’ri joylashishi profilaktik metodlarini o’rgatish va shu bilan bir qatorda turmush qurganlarni ixtisoslshgan markazlarga yuborish. Ayollar jinsiy a’zolari anomaliyasi va noto’g’ri joylashishi ni ixtisoslashgan davolash metodlari bilan tanishtirish

• Ixtisoslashgan diagnostika metodi bo’yicha bilimlarni saralash, turmush qurgan juftliklarga ayollar jinsiy a’zolari anomaliyasi va noto’g’ri joylashishi bo’lgan paytda to’g’ri taktika qo’llay bilish, prognozi va profilaktikasini olib borish.

• Ayollar jinsiy a’zolari anomaliyasi va noto’g’ri joylashishi bo’lgan bemorlarni to’g’ri olib borish va individual tekshirish rejasini tuzib chiqish

• Turmush qurgan juftliklarga ixtisoslashgan yo’malish bo’yicha maslahat brish va diagnostika qilish uchun bilimlarni ishlab chiqish va konsultatsiyalar

• Ayollar jinsiy a’zolari anomaliyasi va noto’g’ri joylashishida asosiy interpritatsion labarator va instrumental tekshirish usullarini ishlab chiqish

Rejalashtirilgan o’quv natijalari – keys bilan ishlagan talabalarda quyidagi ko’nikmalar shakllanadi:

• 
  VOZ tavsiyasiga ko’ra sxema bo’yicha ayollar so’rovi
  
• 
  Er-xotinni kuratsiyasi
  
• 
  Umumiy ko’rik
  

Mazkur keysni omadli amalga oshirish uchun talaba qilishi kerak:

• 
  Tashxisni shakllantirish va asoslash
  
• 
  Anamnezni to’g`ri yig`ish
  
• 
  Umumiy ob`ektiv tekshiruvni o’tkazish (tana massasi indeksi, galaktoreyani tekshirish, tuklanishni xarakteri, gipertrixozni mavjudligi va uni darajasi, terini xolati)
  
• 
  Bimanual ko’rikni amalga oshirish va bachadon bo’ynini ko’zguda ko’rish
  
• 
  Kalla suyagi va turk egari rentgenogrammasi, gisterosalpingogrammani baholash
  
• 
  Funktsional diagnostika testlarini o’tkazishni va interpritatsiya qilishni o’rganish
  
• 
  Gormonal tekshiruvlarni baholash
  
• 
  Genitaliy UTD baholash
  
• 
  Bepusht er-xotinni kompleks olib borish taktikasini aniqlash
  
• 
  Jinsiy a`zolarning asoratlanmagan yallig`lanish kasalliklari mavjud ayollarni davolash
  
• 
  Nikohda bepushtlikni profilaktik ishlarini olib borish (jinsiy yo’l orqali yuquvchi infektsiyalardan himoya, o’smirlar orasida kontratseptsiyani tanlash bo’yicha tavsiyalar)
  
• 
  QVP va MTSH sharoitida diagnostika metodlari sanash, tekshiruv rejasini tuzish va asoslash
  

Mazkur keys QVP va MTSH sharoitida real jarayonlarda namoyon bo’ladi.

Keys ma`lumotlari manbalari

1.Ginekologiya. Bodyajina V.I., Jmakin K.N. 1997

2.Akusherstvo i ginekologiya Saveleva G.M, Sichinova L.K.. redaktsiyasi asosida, ingliz tilidan tarjima M., 1997

3.Bepusht nikoh Pshenichnikova M 1990

4.Klinik tavsiyalar Akusherstvo i ginekologiya. Vыpusk 2. Kulakova V.I. redaktsiyasi ostida, M., 2006

5.Oilaviy tibbiyot. Krasnova A.F. red. ostida, Samara, 1996

Tipologik belgilarga mos keys xarakteristikasi

Mazkur keys kabinet va syujet kategoriyalarga taaluqli. U hajmli va strukturalangan. Bu keys-savol.

Didaktik maqsadlarga ko’ra keys MTSH sharoitida real jarayonlarda aqliy stimullovchi treningli keysdir.

Keys quyidagi distsiplinalarda qo’llanilishi mumkin: Ginekologiya, Endokrinologiya.

I KEYS

« Ayollar jinsiy aъzolari nospetsifik va spetsifik etiologiyali yalliglanish kasalliklari. Tekshirish va davolash usullari».

Muqaddima

Jinsiy a’zolar rivojlanishi anomaliyalari vujudga kelishining sabablari bo’lib xisoblanadi:
1) Embriogenez vaqtida tashqi muxitning zararli omillari ta’siri ( intoksikatsiya, yuqori va past temperature ), professional zararli omillar ( kimyoviy ishlab chiqarish, radioaktiv moddalar), maishiy intoksikatsiyalar ( alkogolizm, tabak chekish, narkomaniya, toksikomaniya )

2) xromosoma va gen mutatsiyalari

3) irsiy moyillik
4) ota-onalar yoshi 35 yoshdan katta bo’lganda
Qin aplaziyasi ­ — qinning butunlay bo’lamsligi. Aplaziya qin rivojlanishining tug’ma nuqsonlariga kiradi. Uning rivojlanish sababi bo’lib myuller( paramezonefral) yo’llarining kaudal qismining rivojlanishi buzilishi xisoblanadi. Bu patologiyada qinning bo’lmasligi bilan bir qatorda jinsiy sistemaning boshqa qismlarining yetarlicha rivojlanmasligi uchraydi( tuxumdonlar, bachadon naylari, bachadon). Bu patologiya, ya’ni qinning yo’qligi ginekologik tekshiruv vaqtida, amenoreya, jinsiy xayotning bo’lmasligida namoyon bo’ladi. Qin aplaziyasini davolash xirurgik. Yaqin joylashgan a’zolar va to’qimalardan sun’iy qin xosil qilinadi: kichik uyatli lablarning teri qoldig’idan, sigmasimon ichak, kichik chanoq qorin pardasidan. Xirurgik davolashga qarshi ko’rsatma bo’lganda qonsiz kolpopoez qilinadi- maxsus kolpoelongator yordamida qin devoir cho’zib boriladi( 20kun).

Qizlik pаrdаsi аtrеziyasi qizlik pаrdаsining o’sib kеtishi. Jinsiy rivоjlаnish mеstruаsiya bоshlаnishidа nаmоеn bo’lаdi. Buning nаtijаsidа mеnstruаl qоn оqimi yo’qligi sаbаbli gеmоtо kоlpоs pаydо bo’lаdi. Vоn bilаn to’lgаn qin pufаksimоn ko’rinishdа bo’lаdi, tеgri ichаk оrqаli tеkshirgаndа bаchаdоn qаttiq, kаttа bo’lmаgаn o’lchаmlаrdа аniqlаnаdi. Ginеkоlоgik ko’ruvdа qizlik pаrdаsi еrigining, ko’k rаngi vа shishishi yyo’qligi аniqlаnаdi. Qоn yigilishi mеnstruаsiya (еlgоn аmеnоrеya) yo’qligi, qоrinni pаstgi qismi vа bеldа оgriqlаr bilаn nаbоеn bo’lаdi. Аgаr to’siq bаrtаrаf qilinmаsа gеmоtоmеtr vа gеmоtо sаlpinks хоsil bo’lаdi.

Dаvоlаsh qizlik pаrdаsini хоchsimоn kеsmа qilish bilаn аmаlgа оshirilаdi. Qo’shimchа еpiq qin аsоsiy qinning yo’lidа jоylаshаdi vа to’mtоq elаstik хоsilа ko’rinishidа аniqlаnаdi. Qo’shimchа qin bаchаdоn bo’yni kаnаli bilаn bоglаnаdi u еrdаn mеnstruаsiya vаqtidа mеstruаl qоn, bа’zidа kаttа miqdоrdа o’tаdi. Qn оqimi yo’qligi tufаyli qo’shimchа qinning yiringlаshi vа yiringli аjrаlmаlаr аjrаlishi yuz bеrаdi.

Dаvоlаsh: Qo’shimchа qin bo’shligi vа dеvоrini tоzаlаsh. Qinning o’rtа ko’ndаlаng to’sigi turli хil хil uzunlikdа bo’lishi mumkin, ko’pinchа qinni ikitа tеng bo’lmаgаn qismgа bo’lаdi. Хirurgik dаvоlаsh fаqаt to’siq nоrmаl jinsiy хаеtgа хаlаqit bеrgаndа bаjаrilаdi.

Bаchаdоn rivоjlаnish аnоmаliyalаri. Bаjаdоn rivоjlаnish аnоmаliyalаrini quyidаgi tiplаri mаvjud: Bаchаdоn, bаchаdоn bo’yni vа qin ikkilаrish, bir shохli bаchаdоn nоrmаl rivоjlаngаn qin bilаn ikki shохli bаchаdоn ikkitа bаchаdоn bo’yni vа nоrmаl qin bilаn, bir shохli bаchаdоn ikkinsi rudimеnt shох vа nоrmаl qin bilаn, bаchаdоn bo’yni vа tаnаsi to’liq to’sigi, bаchаdоn tаnаsi to’liq bo’lmаgаn to’sigi. Аеllаr jinsiy а’zоlаri rivоjlаnishining kаm uchrаydigаn nuqsоnlаridаn biri Rоkitаnskiy Kyustnеr sindrоmidа bo’lаdi. Bu хоlаtdа sismаn еki to’lik bаchаdоn vа qin аplоziyasi vа nоrmаl rivоjlаngаn bаchаdоn nаylаri vа tuхumdоnlаr bilаn birgа kuzаtilаdi. Хаmmа bаchаdоn rivоjlаnish nuqsоnlаri 3 gruppаgа bo’linаdi:

1.Mеntruаsiya yo’qligi vа jinsiy хаеtning imkоni yo’qligi – bаchаdоn vа qin аplоziyasidа

2.Mеnstruаl qоn оqimining buzilishi (to’liq еki qismаn), gеmаtоkоlpоs gеmоtоmеtr rivоjlаnishi.

3.Mеnstruаl qоn оqimining buzilishisiz.

Mеntruаl qоn оqimini buzilishisiz o’tаdigаn nuqsоnlаr jinsiy хаеt bilаn yashаmаydigаn аеllаrdа uzоq vаqt tаshхis qo’yilmаydi vа simptоmsiz kеchаdi. Bu nuqsоnlаrning аsоsiy bеlgilаri jinsiy хаеtdа qiyinchilik, pеpushtlik еki оdаtdаgi хоmilаni ko’tаrа оlmаslikdа nаmоеn bo’lаdi.

Mеnstruаl qоn оqimi to’sigi nuqsоnidа kаsаllik ko’rinishi qizning jinsiy еtilishi, mеnstruаsiya bоshidа rivоjlаnаdi. Аmеnоrеya qоrinning pаstki qismidа vаqti vаqti bilаn оgriqlаr kuzаtilаdi . To’ғri ichаk оrqаli tеkshirgаndа kichik chаnоqdа to’mtоq elаstik xоsilа аniqlаnаdi.

Dаvоlаsh: mеnstruаl qоn оqimi to’siғi bo’lmаgаndа dаvоlаsh аmаlgа оshirilmаydi. Bir tоmоnlаmа mеntruаl qоn оqimi buzilishidа qo’shimchа qinni vа funksiоnаl bаchаdоn shохini оlib tаshlаshgа qаrаtilgаn хirurgik dаvоlаsh bаjаrilаdi. Bаjаdоn ichi to’siғi еki ikki shохli bаchаdоn bеpushtlik sаbаbi bo’lsа shungа mоs оpеrаsiya o’tkаzilаdi.

Jinsiy а’zоlаrning nоto’ғri jоylаshishi. Nоrmаdа rеprоduktiv dаvridа, xоmilаdоr vа emizikli bo’lmаgаndа, vеrtikаl xоlаtdа siydik pufаgi vа to’ғri ichаk bеshаtilgаn xоlаtdа bаchаdоn kichik chаnоq bo’shliғi mаrkаzidа, dumғаzа simfis vа bаchаdоn bo’shliғi еn dеvоrlаridаn bir хil mаsоfаdа jоylаshаdi. Bаchаdоn аntеvеrziо аntnflеksiо xоlаtidа jоylаshаdi bаchаdоn tubi kichik chаnоqdаn tаshqаrigа chiqmаydi vа yuqоrigа vа оldingа qаrаgаn bo’lаdi, bаchаdоn bo’yni qin qismi оrqаgа vа pаstgа qаrаgаn bo’lаdi. Tаnа vа bаchаdоn bo’yni оrаsidа оldingа оchilgаn to’mtоq burchаk xоsil bo’lаdi. Jinsiy а’zоlаr nоto’ғri jоylаshishi nоrmаl jоylаshishdаn аnchа chеtgа chiqishdir., аеldа yalliғlаnish jаrаеni, o’smаsimоn xоsili, еpishish jаrаеni, trаvmа, rivоjlаnish nuqsоlаri jinsiy а’zоlаr еtаrli rivоjlаnmаsligi оqibаtidа vujudgа kеlаdi.

Gipеrаntеflеksiya ( bachadon patologik antefleksiyasi) Bu xolatda bachadonning oldingi egilishi kuzatiladi, buning natijasida bachadon tanasi va bo’yni orasida o’tkir burchak (70 dan kam )hosil bo’ladi. Bu holatning asosiy sabablari jinsiy a’zolar va boshqa a’zolar yallig’lanish jarayonlar, jinsiy infantilizm hisoblanadi.Bu holat menstrual siklning, bepushtlikning (oligomenoreya, gipomenoreya, opsomenoreya, algodismenoreya) bilan namoyon bo’ladi. Tashxis ginekologik ko’ruv asosida qo’yiladi- bachadonning oldingi keskin egilishi, normal o’lchamda, qin devori qalinlashgani aniqlanadi. Bu patologiyani keltirib chiqargan va chqiruvchi omiliga qarab davolanadi. Menstruatsiya paytida og’riq sezilarli darajada kuchli bo’lganda bemorga nonarkotik analgetiklar, smazmolitiklar va yallig’lanishga qarshi dori vositalar buyuriladi.

Bachadon retrofleksiyasi. Tana o’rta o’qida bachadon sining orqaga egilishi. Buning natijasida bachadon tanasi va bo’yni orasida orqaga ochilgan burchak hosil bo’ladi. Fiksatsiyalangan va harakatchan retrofleksiya farq qilinadi. Fiksatsiyalangan retrofleksiyani sababi yallig’lanish jarayoni va endometrioz natijasida bo’ladigan kichik chanoqdagi yopishish jarayoni hisoblanadi. Harakatchan retrorefleksiya astenik tana tuzilishli ayollarda( ingichka suyakli tana skeletda, ko’krak qafasi uzun bo’lganda qo’zg’aluvchanlik, ta’sirchanlik, enteroptoz) infantilizmda, tug’ruqdan keyin, ayollarda keskin ozish natijasida ( og’ir kasalliklarda, noratsional ovqatlanishda) bachadon apparatining ushlab turuvchi, osib qo’yuvchi va mustahkamlovchi tonusining pasayishi kuzatiladi. Harakatchan retrofleksiya odatda klinik belgilarsiz kechadi. Fiksatsiyalangan retrofleksiya patognomik, klinik belgilarga ega bo’lmaydi. Bemorni odatda kasallika xos shikoyatlari, ya’ni bachadon noto’g’ri joylashishi sabablari ( yallig’lanish jarayonlari yoki endometrioz) bezovta qiladi. Uzoq vaqt retrofleksiyani mavjudligi ko’pincha jinsiy a’zolar tushishiga olib keladi. Qin orqali tekshirganda bachadon tanasi orqaga egilishi, bachadon bo’yni oldinda joylashishi ko’rinadi. Harakatchan retrofleksiyada bimanual tekshirganda bachadon tezda normal holatga keladi. Fiksatsiyalangan retrofleksiyada bachadonni normal holatga keltirishga urinish keskin og’riq va chanoq a’zolari funksiyasi buzilishiga sabab bo’ladi. Davolash menstrual sikl buzilishi shikoyatlari, dumg’aza va qorin pastki sohasida og’riqlar, jinsiy qo’shilishdagi og’riqlar asosida bajariladi. Endometrioz bo’lganda maxsus bo’lsa, uning asoratlarini oldini olishga qaratilgan terapiya o’tkaziladi. Ginekologik massaj, gimnastika, fizioterapiya, vitaminoterapiya, senator-kurort davolash o’tkaziladi. Bachadon ko’ndalang o’qi atrofida aylantiriladi va qayiltiriladi. Kichik chanoqda o’sma jarayoni bo’lganda bir tomonlama dumg’aza-bachadon bog’lami yallig’lanishiga olib keladi ( o’sma bachadonning orqa va yon tarafida joylashadi). Bu patologiyani davolash sabab bo’luvchi faktorni bartaraf etishdan iborat.

Bachadon buralishi-bu bachadon tanasini ko’ndalang o’qining bachadon bo’yni fiksatsiyasi asosida aylanishi. Bu holatning sababi bir tominlama tuxumdon hajmli hosilasi ( kista, kistoma) yoki bachadon miomasining qorin parda osti joylashishi hisoblanadi. Davolash-keltirib chiqargan faktorni bartaraf etish.

Bachadon elevatsiyasi-bachadonni yuqoriga birikishi. To’lga siydik pufagi va to’gri ichakda ham fiziologik elevatsiya kuzatilishi mumkin. Patologik elevatsiya sababi bo’lib, bachadon ortig’I hajmli hosilasi, gematoma va boshqa patologik protseslar bo’lishi mumkin.

Davolash-keltirib chiqargan faktorni bartaraf qilish.

Jinsiy a’zolar tushishi va osilishi- bu shunday holatki, unda bachadon bo’yni spinal chiziqdan pastda joylashadi. Jinsiy a’zolar tushishi- bachadon jinsiy yoriqdan qisman chiqadi- faqat bachadon bo’yni (qisman tushish) yoki to’liq tushish.

Malinovskiy bo’yicha tasnifi.

1-daraja. Jinsiy a’zolar tushishi-bachadon bo’yni spinal yuzada pastda joylashadi, qin devoir qin dahlizigacha yetishi kuzatiladi.

2-daraja. Jinsiy a’zolarning to;liq bo’lmagan tushishi- bachadon bo’yni jinsiy yoriqdab chiqib turadi, tanasi undan yuqorida joylashadi.

3-daraja. Jinsiy a’zolarning to’liq tushishi-butun bachadon jinsiy yoriqdan pastda joylashadi.

Bu holatlarni keltirib chiqaruvchi faktorlar:

1. 
   Tug’ruq vaqtida oraliq va chanoq diafragmasi muskullarini travmatizatsiyasi (ayniqsa oraliq tikilmaganda yoki ikkilamchi infeksiya bo’lganda) tez-tez tug’ruq.
   
2. 
   Ayollarda astenik tuzilishli oziqlanishni pasayishi, og’ir jismoniy mehnat bilan shug’illanish, surunkali qabziyat, jinsiy infantilism, keskin ozish bilan bog’liq, tug’ruq bilan esa bog’liq bo’lmagan oraliq muskullar kuchsizligi.
   
3. 
   Katta yosh va qarilikdagi to’qimalar atrofiyasi. Ko’pincha bachadon tushishi bachadon retrofleksiyasida kuzatiladi. Bachadon tushishida qin devorlari tushishi, tushganda ularning ichiga o’girilishi kuzatiladi. Qin devorlari tushishi va ichiga o’girilishi u bilan bog’liq bo’lgan siydik pufagi (sistosele) va tog’ri ichak (rektosele) tushishi va ichiga o’girilishiga olib keladi.
   

Klinik belgilar: Bemorlarni yo’tal, aksirish, yuk ko’targanda kuchayuvchi og’riq, qorinni pastki qismida og’irlik, qinda yod narsani his qilish, defikatsiya va siydik ajratishning buzilishi, siydik va gaz ushlay olmaslik bezota qiladi. Jinsiy a’zolar tushishi ularning shilliq qavatida yotoq yaralar, yoriqlar, trofik yaralar kuzatilishi mumkin. Unga ikkilamchi infeksiya qo’shilib siydik ayirish sistemasiga tarqalishi mumkin. O’girilib qolgan bachadon ko’kimtir rangli, shishgan (qon va limfa aylanishi buzilishi tufayli, bemor gorizontal holatda oson to’g’irlanadi).

Davolash: Bachadon tushishida dieta terapiya, vitaminoterapiya, gimnastika, suv muolajalari qo’llaniladi. Ayol og’ir ishdan yengilroq ishga o’tkaziladi. Jinsiy a’zolar to’liq yoki qisman tushishida xirurgik davolanadi.

Vaziyatli masala:

27 yoshli ayol bepushtlik bn ginekologik bolimga sjikoyat qilgan, 7 yildan beri turmushda, xomiladorlikga shikoyatlari yo`q. Anamnezida menstrual sikl boshlanmagan, menarxe yo`q, 2-jinsiy belgilar rivojlangan. Status genitalis: tashqi jinsiy azolari yaxshi rivojlangan. Bachadon bo`yinchasini tekshirishganda: bachadon boyinchasi toza, kichik o`lchamlarda. Per vaginam kozdankechirganda:qin qisilmagan, tor, burmali korinichda. Bachadon rudimenti:1,5*2,0*1,5.bachadon ortig`i 2 tomondan normal olchamlarda,og`riqsiz. Shiliq ajralmali.

Savollar:

1. 
   Sizning tashxisingiz? Asoslang.
   
2. 
   UASH taktikasi.
   

Topshiriq: Ushbu vaziyatda ayolga taxminiy tashxis qo’yish, olib borish taktikasini qabul qilish.
II. Talabalar uchun metodik qo’llanma
2.1 Muammo:

MTSH sharoitida muddatiga etmagan homiladorlik mavjud ayollarda olib borish taktikasini tanlash.

2.2. Muammo osti

1. Tashqi ko’rik analizi

2. etiologik faktor bo’lib hisoblanuvchi taxminiy hodisalar va anamnez analizi.

3. Ko’rik analizi

4. Zaruriy diagnostika metodlarini tanlash.

5. Olingan natijalarni baholash

6. MTSH sharoitida muammolarni echish

2.3. Echim algoritmi

1. Tashqi ko’rik analiz quyidagi tekshiruvlarni o’z ichiga oladi

- teri va shilliq qavatlar ko’rigi

- yuz (ko’z, til)

2. Anamnez analizi:

- o’tkazilgan kasalliklar

- oilaviy-ijtimoiy anamnez

- akusherlik-ginekologik anamnezi

3. Ko’rik analizi

- Ps, AD, nafas chastotasi, teri qoplamasi

- yurak va o’pka auskultatsiyasi

- qorin palpatsiyasi (Leapold-Levitskiy usuli)

- ko’zguda ko’rik

- bimanual ko’rik

4. Kerakli diagnostika usullarini tanlash

- UQA, USA

- homila UZI si

- dopplerometriya.

5. MTSH sharoitida muammolarni echish

- zarur bo’lganda davolash

- tez yordamni amalga oshirish

Amaliy vaziyatda echim analizini o’tkazishda mustaqil ish instruktsiyasi

Vaziyat analizi varaqasi

Ish bosqichlari	Tavsiya va maslahatlar
1. Keys bilan tanishish	Dastlab keys bilan tanishish O’qiganda, birdan vaziyatni analiz qilishga shoshilmang
2. Mavjud vaziyat bilan tanishish	Ma`lumotni yana bir bor o’qing, siz uchun muhim bo’lgan abzatsni ajrating. Vaziyatni xarakterlashga harakat qiling. Birlamchi va ikkilamchi ma`lumotlarni aniqlang.
3. Kalit muammo va muammo ostini aniqlash, asoslash, shakllantirish	Muammo: Muddatiga etmagan homiladorlik mavjud ayollarni gospitalizatsiya va olib borish taktikasini aniqlang.
4. Muammo analizi vaziyati	Vaziyatni analiz qilishda quyidagi savollarga javob bering: Muddatiga etmagan homiladorlik bilan birga keluvchi qanday tarqalgan va xavfli kasalliklar mavjud qiyosiy tashxis o’tkazish zarur va yuzaga keltiradigan sabablarni aniqlash Qanday diagnostika usullarini qo’llash zarur, MTSH sharoitida tekshiruv rejasini ishlab chiqing va asoslang. YAkuniy tashxisni qo’yishda tor mutaxassislarni qanday tavsiyalari kerak? Keyingi kuzatuvni o’tkazish darajasini aniqlang (medikamentoz va nomedikamentoz davolash)
5. Muammoni echish usullari va yo’llarini tanlash va asoslash	Ushbu vaziyatda ushbu muammoni echishni mavjud barcha yo’llarni sanab o’ting.
6. Muammoli vaziyatni ishlab chiqish va echish	Tashxis qo’ying, MTSH sharoitida muammoni eching

III. O’QITUVCHI - KEYSOLOGOM BILAN KEYSNI ECHISH VARIANTI
IV KEYS – SEMINARDA O’QITISH TEXNOLOGIYASI
4.1 O’qitish texnologiyasi modeli

Mavzu	Normadagi tugriq
Soat hajmi-2 soat	O’rganuvchilar soni 10 kishi.
O’quv mashg’ulotining shakli	Bilimni chiqurlashtirish va kengaytirish bo’yicha amaliyot normadagi tugriq bilan ayollarni kuzatuv taktikasini olib borishni bilsh
Amaliyot rejasi	1.O’quv mashg’ulotiga kirish 2.Bilimni faollashtirish 3.Kichik guruxlarda keys bilan ishlash 4.Natijalarni e’lon qilish va baxolash,muxokama qilish 5.Eng g’olib variantni tanlash va baxolash ,muxokama qilish 6.Xulosa.Talabalarning va guruxning ishini baxolash,o’quv mashg’ulotini mqasadiga erishish darajalari
O’quv mashguloti maqsadi: perinatal yordam asoslarini o'rganish; homiladorlik erta va kechki muddatlari diagnostikasini o'rgatish; homiladorlik paytida kuzatiladigan ayollar organizmidagi o'zgarishlarni; homiladorlarni rejali ko'rikdan o'tkazishga tavsiyalar; OPlarni ishlash printsiplarini tushuntirish; tug`ruqqacha parvarish yangi modellari asoslarini; akusherlik asoratlarini oldini olishda OPning o'rnini o'rganish; sheriklik tug`ruqqa tayyorgarlikni.

4.2.Keysga asoslangan o’quv mashg`ulotining texnologik kartasi.

Ish bosqichlari va tarkibi	Faoliyat
	O’qituvchiga	Talabalarga
Tayyorlov bosqichi	Keys-bosqichlar mazmunini va uni professional bilim rivojlanishiga ta`sirini tushuntiradi. Keys materiallarini tarqatadi va vaziyat analizi algoritmlari bilan tanishtiradi (Talabalar uchun metodik qo’llanmaga qarang). Mustaqil analiz qilish va natijalarni “Vaziyat analizi varaqasiga” kiritish topshiriqlarini beradi.	Eshitishadi Keys tarkibini mustaqil o’rganishadi va vaziyat analizi varaqasini individual to’ldirishadi.
I bosqich. O’quv mashg`ulotiga kirish (10-15 min)	1.1. Mashg`ulot mavzusi, rejasi, maqsadi, vazifalari va o’quv faoliyatining rejalashtirilgan natijalarini aytib o’tadi. 1.2. Mashg`ulotning ish rejimlari va natijalarni baholash kriteriyalari bilan tanishtiradi (talabalar uchun qo’llanmaga qarang)	Eshitishadi Mos yozuvlarni olib borishadi
II bosqich Asosiy 60 min	2.1. Muammoni qo’yish va vaziyatni tanlashni asoslaydi – dolzarblik. Mavzu bo’yicha o’qiyotganlarni bilimini faolllashtirish maqsadida blits savol-javobni o’tkazadi (ilova №1): Bepusht nikohni yuzaga kelish sabablarini sanab bering? Ayolda bepushtlik tashxisini o’z vaqtida qo’ymaslik natijasida qanday asoratlar kelib chiqishi mumkin? UASH taktikasi nimadan iborat? Davolash usulini tanlash nimaga bog`liq? 2.2. Talabalarni guruhlarga ajratadi. Keys tarkibi va vazifalarini eslatadi. Guruhda ishlash va diskussiya qoidalari bilan tanishtiradi (eslatadi). 2.3. Topshiriq beradi, topshiriqni to’g`ri qabul qilganligini aniqlashtiradi (ilova №2): MTSH sharoitida qo’llaniladigan diagnostika usullari Bepusht nikoh mavjud ayollarni olib borish taktikasi va davolash 2.4. O’quv faoliyatini koordinatsiyalashtiradi, tavsiya beradi va yo’naltiradi. Individual ish natijalarini baholaydi: Vaziyatli analiz varaqalari. 2.5. O’tkazilgan keysni echish ishlari natijalari bo’yicha prezentatsiyani tashkil etadi, muhokama etadi. Diskussiya organizatori: savoolar beradi, replikalar beradi, nazariy meterialni eslatadi. 2.6. Organayzer – mavjud vaziyatda UASH faoliyati algoritmi (ilova №3) 2.7. Keysni echishda o’z variantini e`lon qiladi (ilova №4)	Savollarga javob berishadi, muhokama qilishadi, aniqlashtiruvchi savollarni berishadi. Guruhlarga bo’linishadi Muhokama qilishadi, individual muammoni birgalikda analiz qilishadi, vaziyatni muhim aspektlarini, ularni echishni asosiy muammolari va usullarini aniqlashadi, echim natijalarini belgilashadi. Muammoli echish variantlarini namoyon etishadi 10-15 min. Prezentatsiya tugagandan so’ng savollar, optimal variantni tanlash YAkka tizimni ishlab chiqish, diskussiya
III Mashg`ulot yakunini o’tkazish, analiz qilish va baholash 20 min	3.1. O’quv faoliyati natijalarini muhokama etadi, individual va birikkan ishlarni baholashni e`lon qiladi. Guruhni analiz qiladi va baholaydi, musbat va manfiy momentlarni belgilaydi. 3.2. Keys-bosqichlar mazmunini va uni kelajak mutaxassisi rivojlanishiga ta`sirini belgilaydi.	Eshitishadi. O’z-o’zini va o’zgalarni baholashni o’tkazish mumkin O’z fikrlarigi bildirishadi

Keys va individual ishni baholash jadvali

Qatnashuvchilar	Baholash kriteriylari va ko’rsatkichlari
	Mavjud vaziyat analizi max 1,0	Muammoni asoslash max 0,5	Muammoni echish usullari va vositalarini tanlash max 0,5	Echim realizatsiyasi bo’yicha usullarni ishlab chiqish max 0,5	Umumiy ball (max 2,5)*
1.
2.
№

* 2,0 – 2,5 ball– «a`lo»,

1,5 – 2,0 ball – «yaxshi»,

1,0 – 1,5 ball – «qoniqarli»,

1,0 balldan past – «qoniqarsiz»

Muammoni guruhli echish variantlarini baholash tizimi.

1. 
   Har bir guruh 2 ta baholash ballini oladi. U bu ballarni bitta echim variantiga birdan berishi yoki o’z echim variantini baholashni hisobga olmagan holda ikkiga bo’lib (1:1; 0,5:1,5; va b.), berishi mumkin.
   

2. 
   Har bir echim variantiga olingan hamma ballar yig`iladi. Eng ko’p ball olgan echim g`olib bo’ladi. Munozarali vaziyatlar ovoz berish usuli bilan echiladi.
   

Tablitsa otsenki variantov gruppovogo resheniya problemы, ball

Guruh	Muammoni echishni alternativ variantlari
	1	2	3	№
1.
2.
№
Summa

Tavsiya etilayotgan echim prezentitsiyasini baholash

Guruh	Prezentatsiyani to’liqligi va aniqligi (1 – 20)	Prezentatsiyani ko’rgazmaliligi (1 – 20)	Guruh tarkibini massivligi va faolligi (1 – 20)	Tavsiya etilayotgan echimlar originalligi (1 – 20)	Qonuniy normalarga mosligi (1 – 20)	Yig`ilgan ballarning umumiy summasi (max 100)
1.
2.
№